یکی از ایده‌های استراتژیست‌های آمریکایی در مناسبات بین الملل ایجاد شکاف میان قدرت‌های رقیب بوده است و در این بین کشورهایی چون ایران، چین و روسیه جایگاه برجسته‌ای در این استراتژی داشته اند. با این حال طی سال‌های اخیر با اعمال سیاست‌هایی چون "اول آمریکا"ی ترامپ پس از بر سر کار آمدن دونالد ترامپ و خصوصا در یک سال اخیر روابط میان چین و روسیه و ایران توسعه بیشتری یافته است. خروج یک جانبه ایالات متحده از برجام، جنگ تجاری با چین و اعمال تحریم بر روسیه این سه کشور را به این صرافت انداخته است که باید در جهت تحکیم و توسعه روابط حرکت کنند.
در واقع بحرانی که ترامپ پس از خروج از برجام در خاورمیانه ایجاد کرد و اعمال سیاست فشار حداکثری علیه تهران، سه کشور چین، روسیه و ایران به عنوان شرکای راهبردی بیش از پیش به یکدیگر نزدیک کرد.
نکته قابل تامل اینکه تا قبل از حضور ترامپ در کاخ سفید سیاست‌های آمریکا -ولو خصمانه- تا حدودی پیش‌بینی پذیر بود. با این حال نوعی هرج و مرج در سیاست خارجی آمریکا لزوم هماهنگی کشورهای منطقه را بیش از پیش ضروری می‌سازد. با توجه به اینکه ترامپ در محاسبات خود در خاورمیانه با رویکردی غیرمسوولانه صرفا به دنبال کسب سود و انتفاع اقتصادی است، این امر آثار مخربی در امنیت منطقه به همراه داشته است. رزمایش مشترک ایران با دو کشور شرقی را می‌توان از این زاویه مورد بررسی قرار داد. ایران، روسیه و چین قرار است که تا پنج روز دیگر در ۲۷ دسامبر سال جاری، یک رزمایش مشترک دریایی در دریای عمان و شمال اقیانوس هند برگزار کنند. این اولین رزمایش مشترک سه کشور از زمان وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ است.
سردار سرتیپ قدیر نظامی رئیس امور بین‌الملل و دیپلماسی دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح روز ۲۸ مهر ماه گفت: رزمایش‌های مشترک با دیگر کشورها را آغاز کرده‌ایم و به زودی برای نخستین بار پس از انقلاب اسلامی، رزمایش مشترک دریایی را با روسیه و چین به عنوان دو قدرت بزرگ به صورت سه‌جانبه در شمال اقیانوس هند و دریای عمان برگزار خواهیم کرد.
دریادار حسین خانزادی فرمانده نیروی دریایی ایران نیز به مناسبت ۷ آذر ماه،یعنی حدود یک ماه قبل در مراسم روز نیروی دریایی ایران اعلام کرد توافقات و طرح‌ریزی برگزاری رزمایش مشترک ایران، چین و روسیه طی ماه‌های گذشته انجام شد و این رزمایش در ماه آینده در آب‌های اقیانوس هند برگزار خواهد شد.
خانزادی هدف از این رزمایش را تامین امنیت جمعی و افزایش امنیت در بخش شمالی اقیانوس هند عنوان کرد و گفت که «این مانور پیامی به جامعه جهانی درباره رسیدن کشورهای شرکت کننده در مانور به روابط استراتژیک معنی‌دار دارد.»
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه سه ماه پیش با تایید بر این مانور نظامی، هدف آن را مبارزه با تروریسم و دزدی دریایی عنوان کرد. سرگئی لاوروف که در موسسه والدای سخن می‌گفت، با اشاره به ادامه همکاری‌های مشترک ایران و روسیه در زمینه مبارزه با تروریسم اعلام کرد دو کشور به همراه چین در حال آماده شدن برای برگزاری یک رزمایش ضدتروریستی در اقیانوس هند هستند.
گنگ شوآنگ سخنگوی وزارت امورخارجه چین نیز در کنفرانس خبری خود پیرامون برگزاری رزمایش مشترک میان ایران، روسیه و چین و دلیل حضور پکن در این رزمایش گفت: این رزمایش بخشی از تعاملات معمول میان چین و دیگر کشورها محسوب می شود. نیروی نظامی چین همکاری و تبادلاتی را به‌طور معمول با نیروهای نظامی سایر کشورها انجام می‌دهد.
روزنامه ساوت چاینا مورنینگ پست چین در مهر ماه در گزارشی نوشت: چین قصد دارد نیروهای حفاظت از صلح و ضد دزدی دریایی خود را به رزمایش مشترک با ایران و روسیه اعزام کند. برخی از این نیروها عمدتا در آب‌های سومالی فعالیت می‌کرده اند و مأموریت آنها مبارزه با دزدان دریایی و حراست از صلح بوده است. بنابراین پیش بینی می‌شود ناوگانی متشکل از این نیروها در رزمایشی که با ایران و روسیه برگزار می شود، شرکت کنند.
جو چن مینگ کارشناس مسائل نظامی در پکن گفته است: اعزام نیروهای حافظ صلح، مبارزه با دزدان دریایی و کمک‌های انسان دوستانه به این رزمایش نشان می‌دهد که چین برای ماموریت‌های حفاظت از صلح ارزش فراوانی قائل است. این کارشناس چینی تاکید کرده که تشدید تنش‌ها در منطقه خلیج فارس به نفع چین نیست این کشور برای تامین نفت و منابع انرژی مورد نیاز خود به خاورمیانه نیاز دارد.
ایالات متحده پس از تلاش های فراوان نتوانست یک ائتلاف دریایی بین المللی برای تضمین امنیت دریانوردی در خلیج فارس و دریای عمان ایجاد کند و اساسا سیاست‌های کلان این کشور اعتماد کشورها و متحدان منطقه ای این کشور را از بین برده است و برای این کشورها روشن شده است که‌آمریکا با توجه به اینکه نیازی به امنیت انرژی منطقه خلیج فارس ندارد حضورش در این منطقه هم نه از جنبه حفاظت از صلح و ثبات و مقابله با تروریسم بلکه با هدف باجگیری از رقبا طراحی شده است. اکنون رزمایش مشترک ایران، روسیه و چین در برابر این سیاست‌های غیرمسوولانه این پیام را می‌دهد که برای حفاظت از امنیت انرژی مقابله با تروریسم و حفظ صلح و ثبات در منطقه می‌توان اقدامات عملی انجام داد و این رزمایش نمونه‌ای از این دست اقدامات عینی و عملی در این زمینه است.
اگر چین، روسیه و ایران به روابطشان در راستای حفظ منافع راهبردی خود در اقیانوس هند ادامه دهند می توانند سه‌گانه قدرتمندی تشکیل دهند.
چین و روسیه به عنوان دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل با وجود تحریم‌های دولت ترامپ، تجارت با تهران را ادامه داده‌اند و به دنبال گسترش مشارکت در بخش های انرژی و زیرساخت ایران هستند. از سوی دیگر پکن به دنبال راهی است تا بار دیگر واردات نفت از ایران را افزایش دهد.
البته برگزاری رزمایش امری معمول در بین کشورهای جهان است. نیروهای مسلح بسیاری از کشورها به منظور افزایش آمادگی و توانمندی های خود و از سوی دیگر شناسایی نقاط ضعف و قوت خود، رزمایش هایی را به اجرا می گذارند. امروزه با وجود افزایش تهدید و خشونت در منطقه غرب آسیا، گسترش نظامی گری آمریکا در این منطقه و موضوع تقویت توان دفاعی کشورمان اهمین بیشتری یافته است و نیروهای مسلح ایران برای کسب آمادگی لازم در برابر تهدیدات، علاوه بر طراحی و تولید انواع تجهیزات دفاعی نیازمند برگزاری رزمایش‌های متعددی نیز هستند.
نظر شما