فرونشست زمین یکی از مخاطرات طبیعی است که بسیاری از دشت‌های ایران با آن روبرو هستند و این پدیده اکنون اراضی کشاورزی شهرستان قیر و کارزین در استان فارس را نیز تهدید می کند.
به گفته کارشناسان امر، بهره برداری بیش از حد از ذخایر آب‌های زیرزمینی به دلیل نبود مدیریت می تواند یکی از دلایل باشد که بر اثر آن تن تشنه زمین فرو بریزد.
فرونشست زمین به دلیل رخدادهای طبیعی نیز امکان بروز دارد که ممکن است حاصل فرآیندهای زمین شناختی همچون زمین لرزه یا حل شدگی سنگ‌های گچی باشد.
استان فارس هم مقام اول فرونشست زمین در دنیا را به خود اختصاص داده و هم به گفته کارشناسان وضعیت زمین بعضی مناطق فارس نظیر دشت مرودشت که میراثی جهانی را در دل خود جای داده بسیار بغرنج و خطرناک است زیرا ممکن است هر لحظه زمین دهان باز کند و میراث جهانی این منطقه و تخت جمشید را ببلعد.
با وجودی که کارشناسان در سال‌های اخیر بارها درخصوص پدیده فرونشست در این استان هشدار داده‌اند اما هنوز با حفر چاه‌های غیر مجاز، آب از ژرفای زمین بیرون کشیده و صرف کشت های پر آب بر نظیر برنج و هندوانه در فارس می‌شود.
تاکنون اغلب شهرستان های فسا،داراب و مرودشت به دلیل ایجاد فرونشست در این استان شناخته می شدند و حال گویا شهرستان قیر و کارزین نیز به جمع شهرستان های در معرض خطر فرونشست زمین در فارس قرار گرفته است.
مشاهده شده است
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان قیروکارزین،می‌گوید که در این شهرستان،نشانه هایی از فرونشست زمین های کشاورزی در جنوب شهر قیر مشاهده شده و زمین در ابعاد چند صد متر مربع و به میزان چند سانتی متر نسبت به اراضی اطراف فرو نشست کرده و باعث ایجاد شکاف هایی به عرض چند ده سانتی متری در اطراف اراضی فرو نشسته شده است.
مهدی همتی ،یکی از راه های اصلی و زودبازده برای جلوگیری از فرو نشست زمین را مدیریت منابع آبی و فرهنگ سازی در این زمینه می داند که با رعایت آن می‌توان جلو این پدیده شوم را گرفت.
به گفته وی، خاک یک منبع ارزشمند و تجدید ناپذیر و تنها بستر حیات است که برای ایجاد یک سانتی متر از آن به ۳۰۰ تا هزار سال زمان نیاز است.
همتی با تاکید بر اینکه کشاورزی و باغداری مهم ترین فعالیت اقتصادی و اشتغال زا در این شهرستان است،می‌گوید که کشاورزی شدیدا به آب وابسته است و هرگونه برنامه ریزی برای توسعه در این بخش منوط به مدیریت درست منابع آبی و تأمین منابع جدید در این بخش است.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان قیروکارزین بیان کرد: اجرای طرح انتقال آب سد سلمان فارسی به دشت های قیروکارزین به وسیله لوله های GRP مهم ترین اقدام ممکن در زمینه کاهش برداشت از منابع آب زیر زمینی و جلوگیری از تخریب اراضی و خاک است.
وی به اجرای طرح های آبیاری نوین و راه اندازی کشت های گلخانه ای به عنوان دیگر راه کار های حفاظت از خاک نیز اشاره می کند و می گوید که از این طریق می‌توان منابع آبی را به صورت بهینه استفاده و محصول بیشتر و با کیفیت تری به بازار عرضه کرد.
خطر فرو نشست اگر ادامه یابد فردایی خطرناک را رقم خواهد زد، در صورت مدیریت صحیح و اصولی به فرصتی گران بها برای رشد و توسعه بدل می شود، آب به هر اندازه که بخواهیم در دسترس ما نیست، پس باید با مدیریت صحیح و علمی، آن را هدر ندهیم.
قیروکارزین با بیش از ۵۰ هزار هکتار اراضی قابل کشت در ۱۶۹ کیلومتری جنوب غربی شیراز واقع شده است.
