ترور؛ ابزار ترامپ برای رهایی از مخمصه استیضاح

«جیت هیر» از خبرنگاران این هفته نامه آمریکایی در نوشتاری با عنوان "چه کسی جنگ ترامپ علیه ایران را متوقف خواهد کرد؟ " افزود:

صبح روز جمعه (۱۳ دی ماه) نیروهای ارتش آمریکا در بغداد به دستور "دونالد ترامپ" رییس جمهوری آمریکا اقدام به یک حمله هوایی کرده و "سرلشکر قاسم سلیمانی" فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران که مدتها خاری در چشم نیروهای آمریکایی بشمار می رفت را ترور کردند. ترور [سردار] سلیمانی که یک چهره محبوب در ایران است، از سوی ناظران به عنوان یک تشدید تنش بزرگ در میانه خصومت ها میان ایالات متحده و ایران توصیف شده است. اما بهتر است بگوییم تشدید تنش تنها کتمان حقیقت است و همانگونه که "اندرو اگزوم" معاون پیشین وزیر دفاع برای سیاست های خاورمیانه در سرمقاله ای در نشریه آتلانتیک نوشته است: "این ترور به معنای جنگ نیست، منجر به جنگ نخواهد شد و خطر جنگ را به همراه ندارد، بلکه خود جنگ است".

نویسنده این گزارش در ادامه تاکید می کند: هرچند مشخص نیست که ایران این اقدام دولت ترامپ را چگونه تلافی می کند، اما شدت گرفتن خصومت ها میان دو کشور قطعی است. به عبارتی اگر حق با اگزوم باشد و ایالات متحده همین حالا هم در حال نبردی بالفعل با تهران باشد، باید این جنگ را نزاعی عجیب توصیف کرد. چراکه این درگیری جنگی است که نه بر سر منابع طبیعی یا ایدئولوژی، بلکه نبردی است برخاسته از دلایلی ناچیز که ترامپ عامل اصلی برانگیختگی آنها بوده است.  

از طرفی، از آنجا که ترور سردار سلیمانی با موضوع استیضاح ترامپ همزمان شده است، این ظن را برانگیخته که احتمالا ترامپ با دستور به ترور این سردار ایرانی قصد انحراف اذهان از موضوع استیضاح خویش را داشته است. می توان این گمانه زنی را تا حد زیادی پذیرفت که موضوع استیضاح، ترامپ را وادار به انجام چنین اقداماتی کرده باشد، اما تمایل وی به درگیری با ایران به زمانی پیش تر از بحث استیضاح باز می گردد.

ترامپ از همان ابتدای ورود به کاخ سفید تصمیم به خروج از توافق هسته ای با ایران اصرار داشت و در نهایت در تاریخ می ۲۰۱۸ (اردیبشهت ۹۷) با خارج کردن ایالات متحده از این توافق، سیاست تنبیهی "فشار حداکثری" بر ایران را در پیش گرفت.

"پیتر باینآرت" از دیگر ناظران مسائل ایران در مطلبی در نشریه آتلانتیک خاطر نشان کرد که ترامپ نگرش های متناقضی نسبت به ایران دارد و در حالی که در اطراف ترامپ بازهای جنگ طلبی وجود دارد که به نظر می رسد مشتاق درگیری مسلحانه با ایران هستند، به شخصه در چکاندن ماشه جنگ با ایران تردید دارد. اما همانگونه که بینآرت اشاره می کند، "با هر اقدام تحریک آمیز واشنگتن، مخمصه ترامپ دشوارتر می شود".

از طرفی، حلقه نزدیکان ترامپ اصرار دارند که او نمی تواند آغازگر جنگ باشد چراکه از نخستین پیامدهای چنین درگیری، افزایش بهای نفت و زیان های اقتصاد به ویژه در این برهه زمانی نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا خواهد بود.

اما در سوی دیگر ماجرا، ترامپ قادر به دنبال کردن مسیر دیپلماسی با ایران هم نیست، در واقع او میان تمایل برای اجتناب از بودن مانند "جورج دابلیو بوش" و تمایل برای جلوگیری از شبیه شدن به "باراک اوباما" گرفتار شده است. ترامپ قادر به حل و فصل تضاد میان غرایز خود برای جلوگیری از جنگ و لزوم ارائه خود به عنوان یک جمهوری خواه تمام عیار نیست.

به نظر می رسد مشکل دیگر ترامپ در موضوع سیاست خارجی این باشد که وی هیچ برنامه از پیش تعیین شده ای ندارد. "وندی شرمن" عضو تیم مذاکره کننده هسته ای دولت اوباما روز پنجشنبه در مصاحبه با شبکه خبری آمریکایی "ام اس ان بی سی" گفت: "من با تمام وجود دعا می کنم که دولت ترامپ یک برنامه و راهبرد داشته باشد، اما همه آنچه که تا به امروز دیده ام بی تدبیری بوده است؛ اقداماتی غیرمنتظره و یکجانبه که پیامدهای باور نکردنی و وحشتناکی دارند.

بن دنیسون کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک دانشگاه تافت تاکید می کند: "فقدان برنامه ریزی نتیجه طبیعی ناتوانی کاخ سفید ترامپ در بکارگیری و حفظ متخصصان است. متأسفانه پاکسازی کارشناسان امور ایران در وزارت امور خارجه، وزارت دفاع و امنیت ملی سبب شده تا ما یک درک پویا و تصوری از پیامدهای اقدامات خود در قبال ایران نداشته باشیم.

فراتر از بی کفایتی و بی نظمی کارکنان دولت ترامپ، مشکل بزرگتر این است که هیچ اقدام مؤثری از سوی کنگره برای مهار سیاست ترامپ صورت نگرفته است. بدون تردید یک رییس جمهوری نمی تواند بدون مجوز کنگره حمله ای انجام دهد که اقدام جنگی بشمار برود. اما گزارش ها نشان می دهد  که پیش از دستور ترور سردار سلیمانی، ترامپ هیچ کس از اعضای کنگره را از این اقدام خود باخبر نکرده بود.

در پاسخ به سوال خبرنگاران هم "کریس مورفی" سناتور دموکرات در توییتی نوشت: "سوال این است که آیا آمریکا بدون مجوز کنگره، دومین فرد قدرتمند ایران را ترور کرد و آگاهانه یک جنگ عظیم منطقه ای را آغاز کرد؟ "

در واقع باید تاکید کرد انگیزه ها و سیاست های ناسازگار ترامپ به دلیل وجود یک کنگره منفعل، فعال شده اند.  

حال سوال این است که آیا کنگره می تواند اراده ای برای ترمز سیاست ترامپ در قبال ایران داشته باشد؛ جنگی که به راحتی می تواند به فاجعه ای عظیم بدل شود. شاید یکی از مواهب احتمالی ریاست جمهوری ترامپ این باشد که او اینقدر بی پروا است که در نهایت یک کنگره سست را وادار به انجام وظیفه و ممانعت از اقدامات بی پروای رییس جمهوری می کند.

سردار سلیمانی به همراه ابومهدی المهندس سحرگاه جمعه در حمله پهپادهای آمریکایی در نزدیک فرودگاه بغداد به شهادت رسیدند.

دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا در نخستین سخنرانی پس از این جنایت جمعه شب تأیید کرد که دستور ترور سردار سلیمانی را وی صادر کرده است.

این اقدام تروریستی آمریکا با واکنش گسترده بین المللی همراه شده و اخبار و گزارش‌های مرتبط با آن همچنان در صدر اخبار رسانه‌های بین المللی است.