هر بازی محلی در استان سمنان نمادی از یک باور فرهنگی را در دل خود به امانت دارد، که فراموشی آن، صدمات بسیاری را به همراه دارد.
گذر زمان به تغییر بخشی از رفتارهای جوامع انجامیده است. یکی از این ویژگیها تغییر در بازی هایی بود که بچه ها انجام میدادند. با اولویت پیدا کردن نقش وسایل پیشرفته در زندگی جمعی، به همان سرعت که رفاه و آسایش بیشتری وارد حیات اجتماعی ما شد، به همان سرعت نیز بخشی از الگوهای زندگی جمعی ما کمرنگ شد و جای خود را به الگوهای تازهتری داد.
به واسطه گسترش زندگی شهری و افزایش مهاجرتها عنصر غریبگی به داخل محله ها و بافت خیابانها راه یافت. چنین است که با گذشت زمان مفهوم «بچه محل» دیگر «آشنایی» را تداعی نمیکند.
این درحالی است که هر بازی محلی دنیایی از باورهای فرهنگی یک قوم و یک محل را در دل خود به امانت دارد و گسترش این بازیها در میان شهروندان مختلف استان سمنان و همچنین میان دیگر شهروندان، افزایش پیوندهای فرهنگی و عاملی بر وحدت ملی را به همراه دارد.
استان سمنان از جمله استانهایی است که مملو از بازیهای مختلف بومی و محلی است و ابوالفضل محمدخانی یکی از پژوهشگران و نویسندگان این استان با نگارش کتابی به بررسی این بازیها پرداخته است.
محمدخانی در گفت و گو با ایرنا پیرامون بازیهای بومی و محلی و به ویژه نقش این مقوله در پیوندهای فرهنگی جوامع بیان میکند که امروزه دوستیها برای کودکان و نوجوانان بیشتر به همان محیط مدرسه محدود شده و در نتیجه زمانی که برای انجام بازی باقی میماند، صرف انجام انواع بازیهایی میشود که ویژگی برجسته آن شخصی بودن آن است.
وی به بازیهایی چون بازیهای کامپیوتری که در همان محدوده اتاق شخصی انجام می شود اشاره کرد و گفت: نتیجه انجام چنین بازیهایی احساس بی نیازی به ارتباط با دنیای خارج یا انبوه دوستان است.
به اعتقاد وی، چنین است که در مقایسه میان بازیهای امروزی و بازیهایی که زمانی پیش از این در محدوده محله یا محیطهای خانوادگی انجام می شد، هیچ شباهتی وجود ندارد.
بازیها را از ذهن بزرگان به صحنه بیاوریم
این نویسنده با اشاره به ضرورت حفظ این بازیها به عنوان بخشی از فرهنگ بومی بیان کرد: بازیهای بومی و محلی را باید از لابه لای کتاب و ذهن خسته اما مملو از دانایی پدران و مادران و همچنین پدربزرگها و مادربزرگها خارج کرد و به صحنه بیاوریم.
وی ادامه داد: این به صحنه درآوردن موجب میشود که نوجوانان و کودکان به ویژه در استان سمنان به واسطه دارابودن گنجینهای از بازیهای بومی و محلی، در عمل، جذابیتهای این بازیها را درک کنند و به سوی آن جلب شوند.
محمدخانی با بیان اینکه بازیهای محلی با توجه به فرهنگ خاص هر منطقه متفاوت است، گفت: بازی اقلیم صحنههای زندگی است و در آن نهفته است که در ذهن بزرگترها در هر منطقه اثرگذارند و این امر در استان پهناور سمنان که دارای مناطق کوهستانی، جنگلی، کویری است بسیار مشهود است.
نویسنده سمنانی ادامه داد: هر بازی محلی دنیایی از باورهای فرهنگی یک قوم و یک محل را در دل خود به امانت دارد که در کنار فراموشی هرکدام از این بازیها، ذهن افراد به فناوری عادت کرده و بازی های مبتنی بر فناوری میان افراد پذیرفته شده است، به این صورت، علاوه بر اینکه بخشی از خاطره نیاکان خود را فراموش می کنیم، به آسانی ظرفیت بسیار زیاد این بازیها را برای ایجاد تنوع اوقات فراغت کودکان و نوجوانان خود را نیز از دست میدهیم.
ابوالفضل محمدخانی متولد ۱۳۴۲ هجری شمسی در سمنان است و کتاب «بازیهای محلی استان سمنان» را در دو جلد و در مجموع ۶۵۰ صفحه نگاشته است.