حمله سایبری در سقوط هواپیما، فرضیه‌ای که نیاز به بررسی دارد

این عضو آزمایشگاه پژوهشی فضای سایبر اعلام کرده است: اگر فرضیه حمله سایبری آمریکا به پدافند هوایی ایران تایید شود که با اعمال عملیات فریب بر سیستم فرماندهی و کنترل سامانه‌ پدافند موشکی ایران سبب سقوط تأسف‌بار این هواپیما شده است، آمریکا مقصر اصلی این فاجعه انسانی خواهد بود.

هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ شرکت هواپیمایی اوکراینی با ۱۷۶ مسافر و ۹ خدمه پروازی صبح چهارشنبه ۱۸ دی ماه تهران را به مقصد کی‌یف پایتخت اوکراین ترک می‌کرد اما حوالی شهر جدید پرند در استان تهران سقوط کرد و همه مسافران آن جان باختند.

ستادکل نیروهای مسلح ایران پس از ۷۲ ساعت در روز شنبه ۲۱ دی ماه اعلام کرد که بر اثر بروز خطای انسانی و غیرعمد، هواپیمای خطوط هوایی اوکراین مورد اصابت موشک قرار گرفته است.

در این هواپیما بیش از ۵۰ دانش آموخته دانشگاه‌های ایران حضور داشتند.

بعد از گذشت ۶ روز همچنان دلیل این اتفاق در حال بررسی است. البته کارشناسانی از کشورهای اوکراین، کانادا، سوئد و فرانسه به ایران آمدند تا در این خصوص تحقیقات لازم را انجام دهند. این در حالی است که آزمایشگاه پژوهشی فضای سایبر دانشگاه تهران فرضیه‌ای را مطرح کرده است که در آن آمریکا را مسبب این حادثه معرفی می‌کند. این پژوهشگاه معتقد است آمریکا با اعمال عملیات فریب بر سیستم فرماندهی و کنترل سامانه‌ پدافند موشکی ایران و نشان دادن هواپیما به عنوان موشک کروز توسط رادار و قطع ارتباط میان اپراتور سامانه پدافندی با شبکه یکپارچه، سبب شد تا هواپیمای مسافربری با موشک سرنگون شود.

این پژوهشگاه با استناد به اسناد راهبردی ایالات متحده‌ آمریکا و بررسی علمی و فنی موارد مشابه نظیر خطای سامانه‌ پدافند موشکی سوریه در سال ۲۰۱۸، شلیک موشک به هواپیمای MH-۱۷ مالزی بر فراز اوکراین در سال ۲۰۱۴ و حمله‌ سایبری به هواپیمای AC۱۳۰s و EC۱۳۰s آمریکا توسط روسیه در سال ۲۰۱۸؛ این فرضیه را مطرح کرده است.

از سوی دیگر بررسی تجهیزات جنگ سایبری ارتش آمریکا نظیر هواپیماهای «آواکس» و «ریوِت جوینت» حاکی از آن است که موارد مذکور برای چنین اقداماتی طراحی، تولید و به‌کارگیری شده است و این تجهیزات در اغلب منازعات نظامی از سوی ارتش آمریکا مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

آزمایشگاه پژوهشی فضای سایبر دانشگاه تهران در ادامه فرضیه خود اعلام کرده است: علت وقوع عملیات فریب فرماندهی و کنترل که ریشه در دانش سایبرنتیک دارد، استفاده‌ تمام کشورها از استانداردهای بین‌المللی در حوزه محاسبات، ارتباطات و کنترل است. این عامل سبب می‌شود به‌رغم طراحی و تولید سامانه‌های پدافند موشکی توسط کشورهای مختلف، حفره‌ فنی برای ایالات متحده آمریکا که طراح استانداردهای بین‌المللی و پروتکل‌های مربوطه است، همواره باز و دسترس‌پذیر باشد.

به‌ عبارت دیگر اگر تمام اجزای یک سامانه پدافند موشکی و به‌ طور کلی هر سامانه مبتنی بر C۴I به‌ صورت کاملاً بومی طراحی و تولید شود اما از استانداردهای بین‌المللی (پروتکل‌های عمومی) برای عملکرد آن استفاده شود، ظرفیت تهدیدپذیری سامانه به میزان چشمگیری افزایش می‌یابد.

فرضیه در دست بررسی

درپی اعلام این فرضیه،‌ حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه تهران نیز نسبت به نظر آزمایشگاه پژوهشی فضای سایبر واکنش نشان داد و گفت که این یک فرضیه ارائه شده توسط یکی از اعضای هیأت علمی دانشگاه است و مراحل بررسی و تایید را سپری می‌کند.

تایید این فرضیه در برخی رسانه‌های خارجی 

نکته جالب برای اثبات این فرضیه این است که سایت FAA (نهاد رگولاتوری پروازهای داخلی و خارجی آمریکا) ساعاتی قبل از این حادثه در اطلاعیه‌ای پرواز هواپیماهای تجاری و غیرتجاری آمریکایی بر فراز ایران را ممنوع اعلام کرده و در آن گفته بود احتمال خطا در محاسبات یا خطا در شناسایی برای هواپیماها بر فراز ایران وجود دارد. این اطلاعیه می تواند گمانه جنایت جنگ الکترونیک آمریکا را تقویت کند.

همچنین سایت The Drive از رسانه‌های غربی این گمانه را مطرح کرده است که احتمالاً سیستم جنگ الکترونیک آمریکایی‌ها هواپیمای مسافربری را برای بخشی از پدافند ایران به عنوان یک هدف جنگی نشان داده است. در هر صورت خطای انسانی پدافند قطعی است و او به هر حال این هواپیما را موشک کروز دیده است. اما در صورتی که این گمانه‌ها راجع به جنگ الکترونیک آمریکا تقویت شود، به این معنا خواهد بود که ارتش آمریکا عملاً یک جنایت جنگی بزرگ را صورت داده و هواپیمای مسافربری را قربانی چنین نبردی کرده است.

پایگاه تحلیلی پولیتوس نیز اعلام کرد کارشناسان مرکزی به نام «Veteranstoday» نیز معتقدند که واحد ۸۲۰۰ رژیم اسرائیل در از کار افتادن سیستم هواپیمای پرواز ۷۵۲ PS درگیر بوده و هکرهای اسرائیلی با تغییر در کد شناسایی هواپیما و تعویض جای «دوست و دشمن»، سبب شدند تا هواپیمای اوکراینی را به‌ عنوان «دشمن» تعریف کند. همین امر منجر به پرتاب موشک سیستم پدافند هوایی ایران شد. همچنین اگر به نحوه‌ اطلاع‌رسانی برخی منابع صهیونیستی درباره سقوط هواپیمای بوئینگ خط هوایی اوکراین دقت شود، این نکته بیشتر عیان خواهد شد.
این در حالی است که به نوشته برخی رسانه های داخلی،‌ چرایی و چگونگی فیلم‌برداری مشکوک از زمان اصابت موشک آن هم در یک فضای نسبتاً بیابانی و در یک ساعت مشخص در نیمه‌شب توسط فردی ناشناس و اطلاع‌رسانی فوری برخی رسانه‌های عربی مانند الحدث سعودی نیز از جمله دیگر دلایل برای جنگ الکترونیک آمریکا در این فاجعه است.

الحدث عربستان سعودی ساعتی بعد از سقوط هواپیما و در حالی که هنوز هیچ بررسی فنی در این باره صورت نگرفته بود، اعلام کرد که هواپیمای اوکراینی بر اثر اصابت موشک پدافندی ایران سقوط کرده است.

خبرنگار: ناهید شفیعی