در گزیده ای از گزارش روزنامه اعتماد آمده است: محمدجواد ظریف در شرایطی از حضور داووس انصراف داده که وی در سال‌های گذشته از حضورش در وزارت خارجه کشورمان از هر فرصتی برای گفت‌وگو چه در چارچوب نشست‌های منطقه‌ای و چه کنفرانس‌های بین‌المللی استفاده و این جلسات را به تریبونی برای بیان رویکرد ایران در حوزه دیپلماسی تبدیل کرده است. مهم‌ترین سوالی که در این فضا مطرح می‌شود این است که چرا با سابقه‌ای که از وزیر خارجه در چند سال اخیر سراغ داریم وی گزینه انصراف از حضور را انتخاب کرد؟
تریبونی که از تهران گرفته شد
در چنین بستری ناگفته پیداست که محمدجواد ظریف قرار بود از تریبون نشست مجمع جهانی اقتصادی داووس که با شعار «تعهد به بهبود وضعیت جهان» کار خود را پیش می‌برد انگشت اتهام خود را به سمت چه کسانی بگیرد و چه کشورهایی را مقصر سیاست‌هایی بداند که غرب آسیا را در آستانه جنگی دیگر قرار داده‌اند.
در حالی که محمدجواد ظریف قریب به یک هفته پیش انصراف از شرکت در نشست مجمع جهانی اقتصاد امسال را به میزبان اعلام کرده بود اما کمیته مهمان این مجمع ترجیح داد به آرامی نام وزیر خارجه ایران را در نتیجه این انصراف از لیست خط بزند و توضیحی درباره حذف تریبون ظریف در حالی که ایران یکی از سه پرونده مهم بین‌المللی این روزها است، ارایه نکند.
با این‌همه شنیده‌های «اعتماد» از دلیل انصراف محمدجواد ظریف، تصویر واضح‌تری از وضعیت ارایه می‌دهد: «طبق توافق اولیه قرار بود محمدجواد ظریف به عنوان وزیر خارجه کشورمان در «سالن اصلی یک جلسه اختصاصی (عمومی)» داشته باشد. با وجود توافق اولیه، میزبان هفته گذشته اعلام می‌کند که نمی‌تواند چنین فرصتی را در اختیار وزیر خارجه ایران قرار بدهد. میزبان با بهانه کردن شرایط ناشی از سقوط هواپیمای مسافربری در ایران ادعا می‌کند که نمی‌تواند برنامه‌ای با مخاطب عمومی در اختیار وزیرخارجه ایران قرار بدهد و لذا با حذف جلسه عمومی وزیر خارجه کشورمان تاکید می‌کند که وزیر خارجه می‌تواند در جلسات بسته‌ای که پیش از این قرار بوده در آنها شرکت کند، حضور یابد. محمدجواد ظریف نیز با توجه به تغییر یک‌طرفه در برنامه وی از شرکت در نشست امسال داووس انصراف داد.»
هرچند که برخی تحلیلگران مسائل ایران و امریکا ادعا می‌کنند فشار دونالد ترامپ و دولت امریکا می‌تواند یکی از دلایل حذف سخنرانی عمومی وزیر خارجه کشورمان باشد اما به نظر می‌رسد با توجه به موضع‌گیری‌های محمدجواد ظریف علیه سه کشور اروپایی در چند روز اخیر و به‌خصوص پس از اعلام تروییکای اروپایی مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم حل‌وفصل اختلاف و به تبع آن افشاگری واشنگتن‌پست درباره باج‌دهی اروپا به امریکا، متحدان امریکا در اروپا نیز چندان با در اختیار قرار دادن تریبونی به ظریف در داووس موافق نبوده باشند. ایران در حالی ابتدا به ساکن از سوی امریکا و پس از آن در نتیجه وادادگی اروپا به زیاده‌خواهی‌های دونالد ترامپ تحت شدیدترین تحریم‌های اقتصادی قرار گرفته و حتی فرمانده نظامی آن در جریان عملیاتی تروریستی به شهادت می‌رسد که کارنامه تهران در انجام دقیق و مو به موی تعهداتش در توافق هسته‌ای حی و حاضر است. اروپا امروز در حالی ایران را با مکانیسم ماشه به بازگرداندن قطعنامه‌های شورای امنیت و تحریم‌ها تهدید می‌کند که بریتانیا، فرانسه و آلمان با عدم وفای به عهد مشخص‌شده در برجام، مفاد توافقی را نادیده گرفته‌اند که ضمیمه قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل بود. در حقیقت می‌توان گفت یک سال صبر راهبردی که ایران در مقابل خروج یک‌جانبه امریکا از برجام از خود نشان داده و فرصتی که به کشورهای اروپایی داد به افکار عمومی در صحنه بین‌المللی ثابت کرد که تهران به توافقی چندجانبه که می‌توان آن را یکی از معدود دستاوردهای دیپلماسی در جهان پرتنش امروز خواند پایبند است. محمدجواد ظریف در روزهایی برای حضور در داووس و سخنرانی ابراز آمادگی کرده بود که هرچند اروپایی‌ها در موضع‌گیری‌های شفاهی با ادعاهای دولت ترامپ درباره فعالیت‌های سپهبد شهید سلیمانی ابراز همراهی کردند اما عملا این حرکت را جرقه‌ای برای جنگ با ایران می‌دانستند.
سوییس به عنوان میزبان مجمع جهانی اقتصاد تریبون را از وزیر خارجه کشوری که هم به تعهداتش در توافقی چندجانبه پایبند بوده و هم بابت این پایبندی تحریم شده گرفت و صحنه را برای یکه‌تازی مردی خالی کرد که بیش از هر رییس‌جمهور امریکایی دیگری در تاریخ معاصر اروپا را تحت فشار قرار داده است. ۲۸ کشور اروپایی در یک سال و نیم گذشته نشان دادند که حتی اگر طرف مذاکره قرار بگیرند باز هم وابستگی سیاسی و اقتصادی آنها به امریکا، قدرت مانور آنها را به عنوان بازیگرانی مستقل می‌گیرد. بی‌شک محمدجواد ظریف باز هم از تریبون داووس خطاب به افکار عمومی یادآوری می‌کرد که من از کشوری آمدم که ۱۳ سال میز مذاکره را ترک نکرد، در جولای ۲۰۱۵ به توافق هسته‌ای با ۱+۵ وقت رسید، به تعهداتش به گواه ۱۵ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبند بود، با وجود نقض برجام از سوی امریکا در آن ماند و به بازماندگان در توافق فرصت یک‌ساله داد اما در نهایت به دلیل ترس اروپا از امریکا و تبدیل شدن مجموعه اتحادیه اروپا به مستعمره سیاسی و اقتصادی امریکا با بازگشت تحریم‌ها روبه‌رو شد.
اجلاس داووس امسال در حالی پایان می‌یابد که اصلی‌ترین سخنران‌های آن در حالی از «تعهد به بهبود وضعیت جهان» سخن می‌گویند که قلدری یک عضو، مهم‌ترین توافق هسته‌ای نیم قرن اخیر را که ماحصل ۱۴ سال مذاکره بود در آستانه فروپاشی قرار داده است.
نظر شما