استارتاپ ویکند، فرصت کارآفرینی یا غفلت از ایده‌های نو

استارتاپ ویکند یکی از رویدادهایی است که به عنوان همایش و رویداد آموزشی، تجربی در دنیا شناخته‌ می‌شود و اغلب طی دو یا سه روز انتهای هفته برگزار می‌گردد.

در این برنامه شرکت کنندگان پرانگیزه‌ای شامل برنامه نویسان، مدیران تجاری، عاشقان استارتاپ یا استارتاپ بازها، بازاریاب‌های حرفه‌ای و طراحان گرد هم می‌آیند تا انتهای هفته ایده یا پروژه‌هایی را مطرح و آماده نمایند.

سالانه چندین استارتاپ ویکند توسط نهادهای مختلف در خراسان رضوی برگزار و ایده‌های برتر معرفی می‌شوند اما به نظر می‌رسد این رویداد انتظار شرکت کنندگان بویژه صاحبان ایده را آنگونه که باید برآورده نمی‌کند.

حامی بزرگ می‌خواهیم

یکی از صاحبان ایده شرکت کننده در استارتاپ ویکندی که چندی قبل با نام "هم افزایی علم، هنر و صنعت، فرش قرمزی برای ایده‌های جهانی" در زمینه طراحی المان‌های عملکردی در محیط های شهری در مشهد برگزار شد و رتبه ممتاز را در این رویداد آموزشی به دست آورد، به خبرنگار ایرنا گفت: این استارتاپ ویکند توسط مرکز نوآوری شهرداری مشهد، مرکز شتاب دهنده "شتاب ایده" و شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی برگزار شده بود.

سیده مریم مجتبوی افزود: به عقیده من، استارتاپ ویکند شروع خوبی برای کار استارتاپی است و یک توفان فکری برای افراد علاقه‌مند به کسب و کارهای نوین و کسانی که به تازگی از دانشگاه‌ها دانش‌آموخته شده‌اند و می‌خواهند ایده‌پردازی کنند، بوجود می‌آورد.

وی استارتاپ ویکند را رویداد بسیار جالب دانست و ادامه داد: در این رویداد همه استعدادها مطرح و ایده‌ها و فکرهای جدید کشف می‌شود، روابط جدید شکل می‌گیرد و صاحبان ایده و کسب و کار با یکدیگر آشنا می‌شوند.

وی گفت: استارتاپ ویکند محیط مناسبی برای تقویت ایده‌ها دارد اما اینکه نهاد یا افرادی بخواهند با برگزاری استارتاپ ویکندهای متعدد رزومه‌ای برای خود بسازند، اتفاق جالبی نیست.

مجتبوی افزود: استارتاپ ویکند باید فضایی ایجاد کند که ایده‌های خوب شناسایی شوند و همه برای تقویت این ایده دست به دست هم داده و آن را تبدیل به کسب و کار نمایند.

وی که خود را پژوهشگر دوره معماری و دانش‌آموخته این رشته معرفی کرد اظهار داشت: گروه استارتاپی ما که در این استارتاپ ویکند رتبه به دست آورد، انتظار داشت نهادی به صورت مستقیم و پیوسته از ایده‌ ما دفاع کند تا این ایده به نتیجه برسد اما پس از این رویداد هیچ نهادی به سراغ ما نیامد.

وی گفت: اگر قرار است استارتاپ ویکند برنده‌ای داشته باشد باید سعی شود برگزارکنندگان این رویداد به صورت متداول با صاحبان ایده‌ای که برنده شده است، ارتباط برقرار کرده و برای تقویت و به سرانجام رساندن آن ایده، گروه استارتاپی را حمایت کنند.

مجتبوی افزود: در این استارتاپ چند شتاب دهنده از ایده ما استقبال کردند اما بعد از پایان رویداد دیگر به سراغمان نیامدند.

وی ادامه داد: باید یک نهاد ناظر بر رویداد استارتاپ ویکند وجود داشته باشد که برگزارکنندگان این رویداد را ملزم به کسب نتیجه نماید، به عنوان مثال آن نهاد ناظر به برگزار کننده استارتاپ ویکند یک سال فرصت دهد تا حداقل در حمایت از دو یا سه گروهی که برنده استارتاپ ویکند شدند، کار مثبتی انجام دهد تا بتواند مجوز برگزاری استارتاپ ویکند دیگری را دریافت کند.

استارتاپ ویکند، یک درگاه ورود برای ایده‌هاست

مدیر آی.سی.تی پارک علم و فناوری خراسان و مسوول دبیرخانه استارتاپ‌های خراسان رضوی نیز گفت: پارک علم و فناوری خراسان مسوولیت مستقیم برگزاری استارتاپ ویکندها را بر عهده ندارد اما شروع کننده آن در سال ۱۳۹۱ در استان بود.

علی جاهدی افزود: استارتاپ ویکند در واقع یک درگاه ورود برای صاحبان ایده است و رویدادی نیست که حتما متولی مشخصی داشته باشد، هر سازمان یا نهادی که علاقه‌مند به استفاده از ظرفیت فعالیت‌های نوآورانه برای توسعه ماموریت‌های خود باشد، می‌تواند از مدل آموزشی استارتاپ ویکند استفاده نماید.

وی با بیان اینکه سالانه به طور میانگین ۱۵ استارتاپ ویکند در خراسان رضوی برگزار می‌شود ادامه داد: همان طور که در نقاط دیگر دنیا مرسوم است، هیچ منعی برای هیچ نهادی در برگزاری استارتاپ ویکند نیست.

وی گفت: دبیرخانه استارتاپ‌های خراسان رضوی تلاش کرده است مدل استارتاپ ویکند را در حدی هدایت کند که برگزاری آن از نظر علمی ناقص نباشد، در این راستا این دبیرخانه به بیش از ۸۰ درصد از استارتاپ ویکندهایی که در استان برگزار شده در زمینه تعمیق محتوای علمی آنها کمک شایانی کرده است.

جاهدی افزود: در هیچ جای دنیا رویداد استارتاپ ویکند ملزم به ارایه نتیجه ثمربخش برای استارتاپ‌ها نیست به این معنا که حتما نباید استارتاپ ویکند ایده‌ها را به کسب و کار ختم دهد، بلکه استارتاپ ویکند صرفا یک رویداد ترویجی، آموزشی برای استارتاپ‌هاست.

وی ادامه داد: ورودی استارتاپ ویکند افرادی صاحب ایده‌های خام مختلف و مستقل از هم هستند که با مبانی راه‌اندازی کسب و کار آشنا می‌شوند و نمی‌توان از آنها انتظار معجزه داشت که حتما پایان این استارتاپ ویکند، ایجاد کسب و کار باشد.

وی گفت: صاحبان ایده در رویداد استارتاپ ویکند در یک پروسه آزمایشگاهی قرار می‌گیرند که امکان سعی و خطا در آن وجود دارد و آموزش‌هایی از جنس آموزش در حین اجرا را می‌آموزند.

جاهدی "استارتاپ ویکند" را یک مدل ارزشمند دانست و افزود: کاری که دبیرخانه استارتاپ‌های استان طی ۶ ماه آموزش برای ارایه مهارت‌های کارآفرینی انجام می‌دهد، از طریق استارتاپ ویکند در مدت ۵۴ ساعت محقق می‌شود.

وی تعداد استارتاپ ویکندهایی را که در خراسان رضوی برگزار می‌شود متناسب با نیاز ندانست و ادامه داد: باید تعداد استارتاپ ویکندهای مساله محور افزایش یابد و دبیرخانه استارتاپ‌های خراسان رضوی نیز در تلاش برای مساله محور کردن استارتاپ ویکندها و افزایش تعداد آنها با مخاطبین متنوع است.

مسوول دبیرخانه استارتاپ‌های خراسان رضوی گفت: یکی از اشتباهاتی که در زمینه برگزاری استارتاپ ویکند در استان رخ داده است، ایجاد یک جامعه چند هزار نفری مخاطب یکسان است در حالی که استارتاپ ویکند مخاطب متنوع نیاز دارد.

وی افزود: باید در هر استارتاپ ویکند مجموعه‌ای از افرادی که تاکنون هیچ آشنایی با این مجموعه آموزشی ندارند، حضور پیدا کنند، ایجاد مخاطب‌های جدید برای هر استارتاپ ویکند، این رویداد آموزشی را مساله محور و دارای مخاطب متنوع می‌کند.

وی با بیان اینکه امکان برگزاری استارتاپ ویکند در موضوعات مختلف و مخاطبین متفاوت وجود دارد، اظهار داشت: به زودی نخستین استارتاپ ویکند اتباع افغانستانی کشور در مشهد برگزار می‌شود که جمعیت جدیدی مخاطب آن هستند که توانمند شدن آنان ضروری است.

جاهدی گفت: اگر استارتاپ ویکند در زمینه‌های مختلف با مخاطبین متنوع و متعدد برگزار شود، هیجان کارآفرینی در کشور افزایش می‌یابد و صاحبان ایده در تعامل با شتاب دهنده‌ها، مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری خواهند توانست یک استارتاپ واقعی که منتج به کسب و کار شود، راه‌اندازی کنند.

وی افزود: در استان خراسان رضوی ۲۵۰ تا ۳۰۰ استارتاپ وجود دارد که در سطوح مختلف فعالیت دارند، برخی خیلی ابتدایی هستند و برخی دیگر رشد مناسبی داشته‌اند، از مجموع استارتاپ‌های استان تاکنون ۸۰ مورد به کسب و کارهای قوی با مدل استارتاپی تبدیل شده‌اند.

وی ادامه داد: ۱۰ مورد از کسب و کارها با مدل استارتاپی در خراسان رضوی در سطح ملی خدمات ارایه می‌دهند، چهار کسب و کار استارتاپی نیز جزو برترین‌ها در کشور هستند و در ردیف ۵۰ استارتاپ نخست کشور قرار گرفته‌اند.

حاهدی گفت: اغلب استارتاپ‌های برتر کشور در تهران است و تنها شهری از ایران که سهمی از استارتاپ‌های برتر دارد، مشهد است.

انتظار از استارتاپ ویکند نباید ختم ایده به کسب و کار باشد

رییس انجمن صنفی شتاب دهنده‌های خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: فضای استارتاپی و شتاب دهنده، یک اکوسیستم و فضای جدید است که افراد نیاز دارند با این فضا آشنا شوند و به آن عادت کنند.

محسن روشنک افزود: هرچند استانداردهای رسمی در خصوص تبدیل ایده‌های استارتاپی به کسب و کار وجود ندارد اما آمار بین‌المللی نشان می‌دهد ۲ تا ۳ درصد از استارتاپ‌ها تبدیل به کسب و کار می‌شوند.

وی ادامه داد: کسی که وارد فضای استارتاپی می‌شود باید از ابتدا مدنظر داشته باشد که ایده وی از همان ابتدا به کسب و کار ختم نمی‌شود و انتظار نداشته باشد به صرف اینکه در یک استارتاپ ویکند شرکت کرد و با یک شتاب دهنده آشنا شد حتما ایده‌اش مورد حمایت قرار گرفته و تبدیل به کسب و کار می‌شود.

وی گفت: در چرخه تبدیل یک استارتاپ به کسب و کار، عوامل بسیار دخیل است که آن ایده را به شکست تبدیل می‌کند، در واقع سرمایه‌گذاری که روی یک ایده استارتاپی صورت می‌گیرد باید آنقدر توجیه اقتصادی داشته باشد که بتوان از آن کسب درآمد کرد.

روشنک افزود: تصور اغلب گروه‌های صاحب ایده در استارتاپ ویکند بر این است که سرمایه‌گذار به سرعت و به راحتی از ایده آنها استقبال کرده و بر روی آن سرمایه‌گذاری می‌کند.

وی ادامه داد: صاحبان شتاب دهنده کسب و کار خصوصی دارند و درصدد هستند با جذب ایده‌های مطلوب استارتاپی، خدماتی را به صاحبان ایده ارایه دهند و سپس آنان را به سرمایه گذار معرفی کنند.

وی گفت: اینکه صرفا یک گروه جوان صاحب ایده در رویداد استارتاپ ویکند دو یا سه روزه شرکت کرده و توقع داشته باشد حتما شتاب دهنده ایده آنان را جذب کند، خارج از ادبیات استارتاپی است.

روشنک افزود: استارتاپ ویکند ابتدای شروع کار یک تیم استارتاپی است تا ادبیات کار گروهی و تبدیل ایده به کسب و کار را بیاموزد، استارتاپ ویکند رویدادی نیست که تجارتی برای یک سری نهادها و سازمان‌ها باشد تا از این طریق درآمدی بدست آورده و برای استارتاپ‌ها هیچ خروجی نداشته باشد، این در حالی است که برخی استارتاپ ویکندها در سطح شهر به صورت رایگان یا با مبالغ بسیار اندک برگزار می‌شود.

وی ادامه داد: استارتاپ ویکند یک کارگاه یا فضای آموزشی برای صاحبان ایده است که هر نهاد و تشکل و حتی یک شتاب دهنده هم می‌تواند آن را برگزار کند، در این رویداد خلاء بین فضای آموزشی دانشگاه‌ها با بازار کسب و کار پر می‌شود، ایده جوانان در این رویداد چکش کاری می‌شود تا به سوی کسب و کار سوق یابد.

وی گفت: استارتاپ ویکند یک جرقه اولیه برای صاحبان ایده‌ای است که با کار گروهی و ادبیات استارتاپی آشنا شوند و آستانه صبر و تحمل خود را افزایش دهند زیرا شتاب دهنده از ایده‌ای حمایت می‌کند که سرمایه‌گذاری در آن سودآور باشد.

روشنک افزود: قرار نیست همه ایده‌های استارتاپی تبدیل به کسب و کار شوند یا اگر صاحب ایده‌ای در استارتاپ ویکند شرکت کرد، حتما نفر اول شود، باید با دید واقع بینانه تر به موضوع و هدف استارتاپ ویکند نگریست.

وی ادامه داد: ۱۴ شتاب دهنده در خراسان رضوی وجود دارد که برخی از آنها با حمایت از صاحبان ایده، کسب و کارهای مهم در سطح استانی یا ملی بوجود آورده‌اند، این صاحبان ایده در همین استارتاپ ویکندها از سوی شتاب دهنده‌ها شناسایی شده و روی آنها سرمایه‌گذاری انجام گرفته است.

شرکت شهرک‌های صنعتی، نهاد فعال در استارتاپ ویکند

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: فعالیت این شرکت در زمینه برگزاری رویدادهای استارتاپی از سال ۱۳۹۷ آغاز شده که در این زمینه با شناسایی ایده‌های جدید و خلاقانه، سرمایه‌گذاران احتمالی را جذب و این ایده‌ها را به مرحله تجاری سازی می‌رساند.

مسعود مهدی زاده مقدم افزود: این شرکت تاکنون پنج استارتاپ ویکند در زمینه تولید اسباب بازی، تجهیزات پزشکی، بسته بندی، علم و هنر، صنعت و خطوط تولید در استان برگزار کرده که یکی از موفق ترین آنها، در مورد اسباب بازی بوده است.

وی اظهار داشت: ایده‌های برگزیده این رویدادهای استارتاپی مشمول یک سری امتیازات از سوی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی می‌شوند که شامل بخشش ۵۰ درصدی اجاره بهای استقرار در شهرک‌های صنعتی، حمایت‌های آموزشی و تخفیف ۵۰ درصدی در پرداخت هزینه شرکت در دوره‌های آموزشی، حمایت از آنها برای شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی و کمک به هزینه ثبت طرح آن‌هاست.

وی گفت: بیشتر فعالیت‌های استارتاپی تاکنون در حوزه خدمات و آی.تی بوده و نیاز است برای جبران عقب ماندگی در حوزه فناوری ماشین آلات و خطوط تولید بخش صنعت ایده‌های جدید و خلاقانه مورد حمایت قرار گیرد.

مسوول استارتاپ‌های شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی نیز در این باره گفت: این شرکت در حال حاضر تنها سازمانی است که چارچوب مشخصی برای حمایت از استارتاپ‌ها دارد.

جواد دریادل افزود: ماهیت استارتاپ خارجی است و با فرهنگ ایرانی سازگاری ندارد لذا دریافت خروجی مناسب از رویدادی مانند استارتاپ ویکند در ایران نیازمند حامی بزرگی است که در حال حاضر چنین حامی وجود ندارد.

وی ادامه داد: اغلب نهادها به نوعی در برگزاری استارتاپ ویکند مداخله دارند اما در این زمینه بی‌تجربه هستند لذا خروجی این استارتاپ ویکندها چندان نتیجه بخش نیست.