مهدیشهر که در گذشته به آن سنگسر می‌گفتند، از شهرستان‌های استان سمنان است که تاریخی کهن دارد و سابقه تاریخی آن به پیش از اسلام و هزاره دوم قبل از میلاد میرسد. چنان که گیرشمن، باستان شناس فرانسوی در کتاب مشهور خود به نام ایران آورده است: آریایی‌ها از هزاره دوم و سوم پیش از میلاد برای یافتن چراگاه‌های بهتر و بیشتر به ایران روی آوردند و سپس در یک هجوم عمومی آنها به ایران و اشغال این سرزمین از شاخه بزرگ خاوری آریایی‌ها، یک شاخه کوچکتر منشعب و تا دامغان پیش آمده و بومیان آنجا را از میان بردند.
از جاذبه‌های گردشگری این شهرستان علاوه بر آب و هوای مطبوع و خنک که در روزهای گرم تابستان هزاران نفر از مردم شهرهای اطراف را به این منطقه جلب می کند، می‌توان به حرم مطهر امامزاده قاسم ابن موسی ابن جعفر(ع)، غار ربند مهدی شهر، شهر شهمیرزاد، کوچه‌باغ‌های درجزین، منطقه حفاظت شده پرور، چشمه های آبگرم معدنی، پارک بزرگ سنگسر، حسینیه المهدی و بناهای مذهبی دیگر اشاره کرد.
۳۰ نوع لبنیات مرغوب در مهدیشهر
مهدیشهر یکی از شهرستان‌های عشایرنشین استان سمنان است. این شهر زادگاه عشایر سلحشور و غیور ایل سنگسری است. عشایر سنگسری در استفاده از دام‌ها مهارت خاصی دارند و انواع لبنیات مرغوب و منحصر به فرد مثل آرشه و چیکو را تهیه می کنند. تعداد لبنیات تولیدی عشایر مهدیشهر به بیش از ۳۰ نوع میرسد.
نگاهی به نام‌گذاری سنگسر
گفته می‌شود گروهی از آریایی ها تا سنگسر آمدند و در آن استقرار یافتند که این در حدود ۱۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بوده و قبل از آمدن آریایی‌ها این منطقه مسکن گروهی از بومیان ایران بوده است.
در خصوص نام سنگسر گفته می‌شود در حدود سال ۱۲۹ پیش از میلاد در روزگار پادشاهی فرهاد دوم اشکانی تیره هایی از آریایی‌ها به ایران هجوم آورده و تعدادی از آنها در ناحیه کوهستانی سنگسر تا مناطق سرخه و ده نمک مقام گزیدند و نام سگسار را که به معنی منطقه اسکاه نشین است به آن دادند که مرکز آن مهدیشهر، فعلی بوده که خود نیز سگسار خوانده شده و سگسار اساطیر ایران که در کنار مازندران از آن یاد می‌شود به همین منطقه اطلاق می‌شود، از جمله این که در شاهنامه فردوسی، هفت جا از سگسار سخن به میان آمده، که قراین نشان می‌دهد، منظور همین ناحیه بوده و تا اواخر دوره ساسانی به همین نام شناخته شده است.
سنگسر در جریان فعالیت‌های آل قارن و مبارزات فرقه اسماعیلیه جایگاه مهمی داشته است. وجود قلعه‌های مستحکم که همه آنها بر روی کوه های بلند و غیر قابل تسخیر بنا شده اند، شاهدی بر این مدعاست.
مشخصاتی از مهدیشهر یا سنگسر
سنگسر تا قبل از شهریور ۱۳۲۰ دارای فرمانداری نظامی بود که دو دانگه و چهار دانگه و نقاط دیگری از شهرستان ساری جزء آن بود. تا سال ۱۳۸۶ مهدیشهر یکی از بخش های شهرستان سمنان محسوب می‌شد، اما در مرداد ماه همین سال به شهرستان ارتقاء یافت.
در حال حاضر مهدی شهر یکی از پنج شهرستان استان سمنان است که در شمال استان سمنان واقع شده است. این شهرستان از شمال به شهرستان ساری استان مازندران، از غرب به شهرستان فیروزکوه در استان تهران و از شرق به شهرستان دامغان محدود می شود.
شهرستان مهدیشهر دارای دو بخش به نام های مرکزی و شهمیرزاد و سه شهر به نام های مهدی شهر، شهمیرزاد و درجزین است. بخش شهمیرزاد شامل دو دهستان پشتکوه و چاشم می شود. شهرستان مهدیشهر ۱۹۵۱ کیلومتر مربع مساحت دارد. مهدی شهر تا سمنان ۱۶، تا شهمیرزاد ۶ و تا ساری ۱۷۶ کیلومتر فاصله دارد.
در سرشماری ۹۵ مشخص شد شهرستان مهدیشهر ۴۷ هزار و ۴۷۵ نفر جمعیت در ۱۵ هزار و ۲۲۶ خانوار دارد که شامل ۲۳ هزار و ۸۴۴ نفر مرد و ۲۳ هزار و ۶۳۱ نفر زن و ۴۱ هزار و ۶۷۳ نفر جمعیت شهری و پنج هزار و ۸۰۲ جمعیت روستایی است.جاذبه‌های گردشگری شهرستان مهدیشهر
شهرستان مهدیشهر دارای توانمندی‌های بالقوهای در زمینه های مختلف کشاورزی، صنعت، آموزش عالی، فرهنگ و جاذبه‌های گردشگری است.
شهرستان مهدیشهر دارای سه ناحیه صنعتی و یک شهرک صنعتی است که در آن حدود ۶۰ کارخانه بزرگ و کوچک با بیش از ۶ هزار نیروی کار فعالیت دارند. کارخانجات پاکریس، کفش بهمن، غرب استیل، روستا، سنگر کار، آبکامه، چینی رویال، کاشی سمنان و ماشین سازی الماس و وجود معادن سرشاری همانند کربنات کلسیم، سولفات سدیم، سرب، سیلیس و دولومیت مهدی شهر را علاوه بر قطب دامداری و عشایری به یک قطب صنعتی در استان تبدیل کرده است.
عشایر مهدیشهر و ریشه‌های مذهبی آنان
علاوه بر سنگسری ها، طایفه پروری و دامداران کوچنده چاشم، هیکو، شلی و ده صوفیان از جمله مهمترین عشایر این شهرستان محسوب می شوند.
دینداری و علایق مذهبی و شور و شوق انقلابی مردم این شهرستان نیز بسیار ریشه دار است. اولین نماز جمعه استان در آذرماه ۱۳۵۸ به امامت آیت الله سیدمحمد شاهچراغی، امام جمعه فعلی شهر سمنان و نماینده ولی فقیه در استان، در مهدی شهر اقامه شد. از دیگر جلوه های تدین مردم تغییر نام سنگسر به مهدیشهر می باشد که این درخواست از سال ۵۱ آغاز و در سال ۵۸ به صورت رسمی محقق شد.
اماکن تاریخی و جاذبه های دیدنی شهرستان مهدیشهر
درجزین
درجزین یا درگزین یکی از شهرهای شهرستان مهدیشهر است.این شهر به خاطر عبور آب چشمه گل رودبار و داشتن چند قنات از آبادانی خوبی برخوردار است و زمینه‌های توسعه کمی و کیفی را دارا است. برخی از محصولات میوه آن مانند زردآلو و انار مشهور است. درجزین در استان به انارستان های پربار و سرسبز معروف و به شهر یاقوت سرخ کویر شهرت دارد.
شهمیرزاد
شهمیرزاد از شهرهای زیبا و خنک شهرستان مهدیشهر است که سالانه هزاران گردشگر را برای بازدید از مناظر زیبا و درختان سر به فلک کشیده به این شهر می کشاند. این شهر دارای جاذبه های طبیعی بسیار زیبا و محصولات متنوع کشاورزی است که برخی از این محصولات مانند گردو و آلو دارای اهمیت صاداراتی و شهرت بین المللی هستند. بزرگ ترین باغ گردوی جهان با وسعت ۷۰۰ هکتار نیز در این شهر واقع شده است.بناهای تاریخی مانند "شیرقلعه"،"قلعه شیخی" و "د‍ژوهل"(یکی از کانونهای مهم اسماعیلیان)بر جذابیت این منطقه افزوده است.شهمیرزاد در ۶ کیلومتری شمال مهدیشهر واقع شده است.در سفر سال ۱۳۸۶ هیات دولت به استان ، شهمیرزاد به عنوان شهر نمونه گردشگری بین المللی معرفی و تصویب شد.
ملاده زیبا
روستای ملاده از توابع شهرستان مهدیشهر در ۶۶ کیلومتری شمال مرکز شهرستان واقع شده است. آب‌وهوای آن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان سرد و پربرف است.از جاذبه های تاریخی آن می توان به خانه ابراهیم خان در روستا اشاره کرد.این مجموعه شامل دو عمارت بوده که در یک باغ مصفا ساخته شده شامل خانه ابراهیم خان در قسمت غربی و دیگری قراولخانه یا عمارت کلاه فرنگی در قسمت شمال شرق می باشد.
پرور
منطقه نمونه گردشگری پرور در ۴۶ کیلومتری شمال مهدیشهر واقع شده که به عنوان منطقه حفاظت شده پرور شناخته شده است.این منطقه در روستای پرور و در کوهپایه های البرز شرقی جای گرفته است. جنگلهای زیبای اورس (سرو کوهی)، مراتع سر سبز و جنگلهای درختان پهن برگ به همراه تنوع بی نظیر حیات وحش، سیمای جذاب و بی نظیری به این منطقه بخشیده است. امامزاده سید تاج الدین،حمام وگورستان پرور از مهمترین آثار تاریخی این روستا بوده و از دیگر جاذبه های این منطقه می توان به عشایرو ییلاقات آن اشاره نمود.
منطقه حفاظت شده پرور
منطقه حفاظت شده پرور در شهرستان مهدیشهر که از طبیعت شگرف برخوردار است و به لحاظ واقع شدن در میان دو اکوسیستم بیابانی و جنگلی می توانیم جلوه های بسیار بدیع را در آن بیابیم که از یک منظر می توان آن را یکی از شاهکارهای خلفت بنامیم . سیمای کلی منطقه حفاظت شده پرور کوهستانی بوده و دارای ۶۴۵۶۳ هکتار است و مهمترین گونه جانوری از رده پستانداران کل وبز ـ خرس قهوه ای ـ پلنگ ـ آهو و انواع گربه های وحشی از جمله گربه پالاس و از رده پرندگان هم می توان به کبک دری و انواع پرندگان شکاری از جمله دلیجه اشاره کرد.
گیاهان جنگلی منطقه پرور تقریبا مشابه رودبارک است. گردشگران و مسافران مسیر پرور که به منطقه حفاظت شده جهت تفریح و استراحت می روند و یا از مسیر عبور می کنند از دیدن طبیعت لذت می برند. منطقه حفاظت شده صیدوا هم وابسته به پرور است پرور مردمانی مهمان نواز دارد و اکثریت آنان عشایر و دامدار هستند و شاکله دامداری پروری ها با دامداری عشایر سنگسر نزدیک است و از قدیم الایام تاکنون با هم روابط حسنه شغلی دارند. منطقه پرور هم مکان مستعدی است برای کار آفرینان که علاقمند به گردشگری است.
رودبارک
منطقه رودبارک در شمال شهرستان مهدیشهر واقع شده و دارای پوشش گیاهی و جنگل مشجر به مساحت ۸۰۶۰ کیلومتر است. جنگل رودبارک در مسیر راه مهدیشهر به شهمیرزاد به فولادمحله و در۸۴ کیلومتری شمال شرقی سمنان قرار دارد. واقع شدن این جنگل در ارتفاع باعث شده که از چشم انداز زیبایی برخوردار شود. این جنگل دارای تابستان های خنک و دلچسب در سایه درختان سر به فلک کشیده بلوط و راش و همچنین زمستانهای برفگیر و سفیدپوش است.
این منطقه به دلیل وجود گونه های گیاهی متعدد و همجواری با منطقه حفاظت شده پرور دارای گونه های متفاوت و پراهمیت جانوری از جمله کل ،خرس قهوه ای، بز و پرندگانی نظیر کبک،قرقی و عقاب و کرکس است. این جنگل از مناطق نمونه گردشگری محسوب شده که خستگی راه را برای مسافران و گردشگران از بین برده و خاطری خوش را برای آنان به همراه دارد.
دربند
«دربند» منطقه سرسبز کوچکی است که در حدفاصل مسیر مهدیشهر به شهمیرزاد واقع شده و مهمترین قابلیت گردشگری آن، آب و هوای مطبوع، طبیعت بکر و غار دربند است. موقعیت دربند و نزدیکی آن به شهر مهدیشهر، موجب شده تا این منطقه جهت توسعه شهری مورد توجه قرار گیرد.از این رو مراکزی چون دانشکده روانشناسی مهدیشهر،بیمارستان ۸۵ تختخوابی مهدیشهر،تالار بین المللی و هتل دربند، مجتمع تفریحی اقامتی کارگران کشور، مجتمع آموزشی بنیاد مسکن در منطقه احداث شده اند.
این منطقه دارای جاذبه‌های گردشگری است که غاردربند، دیوار صخره نوردی سنگسرسل، مناظر سرسبز و زیبا و چشمه سارهای روان نمونه‌ای از آن است. دربند مهدیشهر علاوه بر گردشگری، از اهمیت کشاورزی نیز برخوردار است. گردو، آلو، سیب و صیفی جات گلخانه ای، از مهمترین محصولات منطقه دربند است.
غاردربند
غار دربند مهدیشهر با ۱۴۰ میلیون سال عمر دومین غار آهکی بزرگ در ایران است. غار دربند در ارتفاعات شمالی بین راه مهدیشهر- شهمیرزاد در غرب جاده در بدنه کوه کمرد مقابل آبادی دربند واقع شده است. دهانه غار در کمرکش کوه سنگی و زیبایی به نام لهرد رو به مشرق قرار داد و دره وسیع و سرسبز دربند زیرآن گسترده شده است . مدخل ورودی به عرض ۷۵/۲ و ارتفاع آن ۳۰/۱ متر است پس از عبور از دهانه و مدخل غار، وارد دالانی به طول ۲۴ متر و عرض متوسط سه متر می شویم و این دالان به تدریج کوتاه می شود تا که به دهانه ای به ارتفاع ۸۰ سانتیمتر میرسد. پس از عبور از دهانه مذکور وارد غار می‌شویم . وضع داخلی غار نسبتا ساده و بدون پیچ و خم است . فضای غار به صورت تالاری بیضی شکل است به طول۹۱ متر که عریض ترین قسمت آن ۳۶ متر و بلندترین نقطه سقف آن ۲۰ متر است.
منطقه گردشگری چاشم مهدیشهر
روستای نمونه گردشگری چاشم در شهرستان مهدیشهر در فاصله ۳۰ کیلومتری از مرکز شهرستان مهدیشهر واقع شده است . ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۷۶۰ متر است . چاشم به دلیل واقع شدن در ناحیه کوهستانی دارای آب و هوایی سرد و ییلاقی است . بارش های زیاد، یخبندان طولانی و شروع زودهنگام سرما در فصل زمستان از ویژگی های اقلیمی روستا به شمار می رود. به زودی در آن پیست اسکی ایجاد خواهد شد. روستای چاشم در منطقه ای واقع شده است که از قدمت دیرینه ای برخوردار است . اقوام مهاجر هنگام ورود به فلات ایران ناگریز به گذر از بلندی های البرز بودند و یکی از گذرگاه های آنان تنگه خطیر کوه بوده است .
در این منطقه کوهایی کشف شده که مردگان درون آنها با تمامی لوازم شخصی دفن شده اند . تاریخ این گورها به ۷۵۰ تا ۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح می رسد . این کشفیات نشانگر آن است که منطقه روستای چاشم از گذشته های دور سکونت گاه اقوام مهاجر بوده است، در گذشته چاشم به نام میرچشمه خوانده می شد تا ورود سادات به این روستا و ماجرای علویان عربستان چاشم به سید آباد نیز معروف گشت و در حال حاضر سید آباد قسمت شمالی روستای چاشم است . آرامگاه های امامزاده ابوالقاسم . امامزاده مهدی مقبره سید زین العابدین نبوی و مقبره آقا سید سلیمان عمادی از بناهای مذهبی و تاریخی روستای چاشم محسوب می شوند و مورد احترام مردم روستا هستند.
کوه نیزوا شهرستان مهدیشهر با ارتفاع ۳۸۱۰ متر که در شمال روستای چاشم قرار دارد از شکوه و عظمت خاصی برخوردار است و همواره کوهنوردان و دوستداران طبیعت را به سوی خود جذب می کند. دشت ها و نواحی تفرجگاهی آبمند چالدشت چالار لاکولا روزبه کلوچاله و آسرون و جاشلوبار و در مجموع ییلاقات یا خیل عشایر سنگسری به ویژه در بهار و تابستان هنگامی که سرشار از گل های رنگارنگ و چمنزار می شوند جلوه های متنوعی از زیبایی های طبیعی را به نمایش می گذارند.
محوطه باستانی خرند
این محوطه باستانی به دلیل نزدیکی به روستای خَرَند به این نام معروف شده است.این محوطه در اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد محل استقرار اقوام مختلف بوده است.
امامزاده قاسم زیارت
این بنا در شمال مهدیشهر در منطقه زیارت واقع است و ظاهرا متعلق به فرزند امام هفتم (ع) می باشد. بنای بقعه شامل چند اتاق و دالان تو در تو و گنبد و ایوان و صحن است . راهروی ورودی به حرم دارای شش چشمه بزرگ و دو سکوی طویل در طرفین است که قبور بزرگان محل در آنها واقع است . در نمای داخلی اتاق جلویی حرم در وسط اضلاع شمالی و جنوبی دو طاقنمای بزرگ با گچبری های جالب و رنگین دیده می شود. نمای داخل گنبد و اطراف آن گچبری و نقاشی های ارزنده ای جلب توجه می کند. این اتاق به وسیله یک در چوبین کنده کاری شده بسیار زیبا به حرم یا به قسمت اصلی بقعه راه می یابد. در حد فاصل کاسه گنبد و ساقه دو ردیف قطاربندی آجری نامنظم به زیبایی در کنار هم قرار گرفته اند. ایوان امامزاده رو به مغرب و مشرف به صحن وسیعی است که ۵ متر بلندی دارد و گنبد اصلی بقعه دارای ساق‌های ۱۰ ضلعی به ارتفاع ۴۰/۲ متر از آجر است.
شیرقلعه شهمیرزاد
آثار این قلعه تاریخی در سه کیلومتری شمال غرب شهمیرزاد و در دره شیخ چشمه سر بر فراز کوهی بلند و مرتفع قرار دارد که به نام قلعه شیخ‌چشمه‌سر معروف است . تاریخ بنای قلعه به پیش از تاریخ میرسد. هرچند مانند بیشتر قلعه های ایران مدتی پناهگاه اسماعیلیان در قرن ۶و۷ هجری بوده است. این قلعه دارای طرحی منظم نیست و بالطبع در پستی و بلندی های کوه ساخته شده است. در چهار گوشه قلعه چهاربرج مدور دیده می شود. درساخت دژ از سنگهای صخره ای همان کوه استفاده شده . در ورودی قلعه از سمت جنوب بوده که امروزه به صورت مدخل بسیارکوتاهی از قلعه سنگهای صاف و کوچک دیده می‌شود.
کافرقلعه
در جنوب شهر تاریخی مهدیشهر برروی قله کوه آثار قلعه ای بسیار کهن از سنگ ، گچ و ساروج دیده می‌شود. این قلعه که مربوط به ایرانیان قبل از اسلام بوده کافر یا قلعه گبرها نام دارد. این قلعه تاریخی مانند قلعه های دیگر کومش در سیر ادوار تاریخ مورد استفاده اقوام و طوایف مختلف قرار گرفته است . فرقه باطنیان (اسماعلیان ایران ) از این قلعه به عنوان یک پناهگاه مهم استفاده می کردند. مناطق گردشگری عمارت خیل خان، هیکو، ده صوفیان، فولاد محله، چشمه روزیه، جنگل فینسک، چاشم، برج چاشم، آبشار اوبن، و امامزاده های متعدد در شهرستان مهدیشهر از جمله زیبائی های این شهرستان است.
صنایع دستی
صنایع دستی این شهرستان که غالب آن حاصل هنر زنان منطقه است شامل قالیبافی، پلاس، نمدبافی،گلیم ، جاجیم بافی وهمچنین بافتن پارچه های کمابیش ظریف مانند چادر ،برک ،شال ریا ، مقنعه ، تیرمن کلاه ها ی پشمین و نمدی ، سرگیرا یا چادر بانوان، مکئنه یا سرپوشه، کژین شئوی یا تن‌پوشه، فراخ شئوال یا دامن، پارچه های ظریف ابریشمی یا کژین اشاره کرد.نوعی صنعت زرگری و ملیله کاری که حاصل آن زیور آلاتی ازجنس طلا و نقره به نام چنگوم و کودبند است را می توان نام برد.
فرش دستباف مهدیشهر از جایگاه ویژه ای در کشور و در سطح بین المللی برخوردار است .فرش دستباف مهدیشهر در نمایشگاه فرش دست باف در آلمان در سال ۱۳۷۲ مقام جهانی را کسب کرد. صنایع دستی و گلیم بافی و جاجیم بافی ساخته که در این خطه از شهرت عالی و جهانی برخوردار است که با حضور در نمایشگاه های بین المللی توانسته است رتبه های افتخار آفرین را کسب کند.
سوغات شهر مهدیشهر از نوع لبنیات است
عشایر سنگسری در استفاده از شیر گوسفند مهارت خاصی دارند و انواع لبنیات و منحصر به فرد خود را از آن تهیه می‌کنند که تعداد این لبنیات به بیش از ۳۲ نوع می رسد که مهمترین آنها ماست، آرشه، دوغ خورش ،ماست چکیده ،کره ، پنیر، چیک کوتوک ، مامایی و سزمه است. از دیگر سوغات مهدیشهر فرش دستباف ،جاجیم ،پلاس و قلیچه ابریشمی است.
منطقه زیبای خطیرکوه
یکی از دلایل شکل گرفتن روستاهای خطیرکوه در حاشیه رودخانه کبیر وجود آب رودخانه کبیر جهت کشت و کار و امکان کسب و کار بهتر به دلیل تردد بازرگانان و موقعیت آب و هوایی مناسب تر در ایام سرد سال در کنار رودخانه بوده است. در گذشته مردم منطقه روستاهای حاشیه رودخانه کبیر را کمروروار می گرفتند که در سال های بعد با پرجمعیت شدن هر کدام نامی به خود گرفته اند که امروزه روستاهای منطقه خطیرکوه به نام های کمرود، زرشک دره، بندبن،- پاقلعه،- رودبار و لرد شهرت دارند.
منطقه خطیرکوه به سبب موقعیت راهبردی در طول تاریخ از حساسیت و اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است . در دره ای از البرز مرکزی واقع شده که از شمال به شهرستان سواد کوه و از جنوب به مرکز شهرستان مهدیشهر و از مشرق به شهرستان ساری و از مغرب به استان تهران و شهرستان فیروزکوه محدود است . راستوپی نام رودی است که از شمال کوه های خطیر کوه سرچشمه می گیرد که امروزه سرچشمه آن به روزیه معروف است.
عشایر ایل سنگسری
سنگسری ها شاخص ترین کوچندگان دامنه های البرز هستند . آنها طولانی ترین مسیر کوچ جهان را طی می کنند به طوری که فاصله دورترین نقطه ییلاقی و قشلاقی آنان به بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر می رسد. برنارد هوکارد محقق مشهور اروپایی نیز معتقد است عشایر ایل سنگسری طولانی ترین مسیر کوچ رو جهان را دارا هستند .سیاه چادر عشایر سنگسری که گوت نام دارد منحصربه‌فرد است و از ساختار ویژه ای برخوردار است . تقسیمات داخلی سیاه چادر سنگسری همسان معماری ایرانی است . پلاس سنگسری کف آن را مفروش و دیوارهای نقش دار، فضای داخل چادر را به محل میهمانان، خانواده و آشپزخانه تقکیک می کنند .
دست بافته ها و آویزه های بسیاری که دارای نقش و رنگ هستند در داخل چادرها کاربرد دارند. عشایر ایل سنگسری از شیر گوسفند و بز ، ۳۵ نوع محصول لبنی تولید می کنند. همچنین آنان در تولید نوعی شکلات محلی به نام چیکو تبحر خاصی دارند . چیکو و روغن زرد که ماحصل تلاش عشایر سختکوش ایل سنگسر است، بخشی از سوغات مهدیشهر را تشکیل می دهد .
