چرا پوتین بار دیگر لاوروف را در راس دستگاه دیپلماسی روسیه قرار داده است؟

با دستور ولادیمیر پوتین، در کابینه دولت میخاییل میشوستین نخست وزیر روسیه، «سرگئی لاوروف» در مقام وزیر خارجه این کشور باقی ماند و وضع کاملا قابل پیش بینی بود.

در ذیل به بررسی عللی که در حفظ سمت لاوروف تاثیر داشت می پردازیم.

رضایت پوتین از عملکرد لاوروف در مقام وزیر خارجه

رئیس جمهوری روسیه از عملکرد لاوروف رضایت دارد و بارها در دیدارهای سالانه پوتین با مقامهای ارشد وزارت خارجه روسیه، به این نکته اشاره شده و بر حمایت از سیاست خارجی روسیه در این دوره تاکید شده است.

لاوروف همچنین در دوره وزارت خود، چهار نشان خدمات به روسیه درجه یک تا چهار را از پوتین گرفته که برای مقامهای روس بی سابقه است و نشانه علاقه رئیس جمهوری روسیه به این وزیر خود است.

آندره کورتونوف مدیر کل شورای امور بین المللی روسیه (از نهادهای مهم تصمیم ساز در سیاست خارجی روسیه) در این باره می گوید: حفظ مقام وزارت خارجه روسیه توسط لاوروف نشانگر پیگیر بودن و استمرار سیاست خارجی روسیه است. 

وی با اشاره به اینکه لاوروف و سرگئی شایگو وزیر دفاع روسیه مقام های خود را در دولت جدید حفظ کردند خاطرنشان کرد که انتصاب وزیران دفاع و امور خارجه در حوزه اختیارات رئیس جمهوری روسیه است.

کورتونوف انتصاب مجدد این دو مقام را نشانه رضایت خاطر پوتین از سیاست خارجی و دفاعی روسیه خواند. 

به گفته کارشناس روس، این انتصاب ها حامل یک پیام مهم به شرکای روسیه در عرصه بین المللی است که باوجود تحولات سیاسی داخلی در روسیه، سیاست خارجی این کشور بدون تغییر باقی می ماند.  

لاوروف دیپلمات کارکشته 

لاوروف در سال ۱۹۷۲ از دانشگاه روابط بین الملل مسکو وابسته به وزارت امور خارجه اتحاد شوروی سابق فارغ التحصیل شد و بلافاصله وارد ساختار وزارت خارجه این کشور شد.

وی تا سال ۱۹۹۴ در مقامهای عالی در وزارت خارجه شوروی و روسیه ازجمله رئیس اداره همکاریهای بین الملل و معاون وزیر خارجه روسیه کار کرد و از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۴ نماینده دائمی روسیه در سازمان ملل بود و از این تاریخ هم وزیر خارجه روسیه شد.

لاوروف در این مقامها برای اجرا و پیشبرد سیاست مستقل روسیه در عرصه بین المللی باوجود مشکلات فراوان پس از فروپاشی شوروی تلاش کرد.

خدمات وی به روسیه در اجرای سیاست مستقل بویژه پس از دوره ریاست آندره کوزیروف بر وزارت خارجه روسیه که عملا دربرابر آمریکا و زیاده خواهی های واشنگتن تسلیم شده بود کاملا پررنگ می شود.

البته پس از کوزیروف، چند وزیر خارجه دیگر ازجمله یوگنی پریماکف و ایگور ایوانف در این مسند وزارتی تکیه زدند اما موفقیت روسیه در عرصه سیاست بین المللی در دوره لاوروف چشمگیر بود. 

الحاق کریمه به روسیه و استقلال اوستیای جنوبی و آبخازیا

از رویدادهای مهم در دوره وزارت خارجه لاوروف می‌توان الحاق کریمه به روسیه را که با برگزاری همه پرسی عمومی در این منطقه در ماه مارس سال ۲۰۱۴ همراه بود نام برد.

هرچند که لاوروف و وزارت خارجه در این موفقیت سهم چندانی در مقایسه با رئیس جمهور و وزارت دفاع روسیه نداشتند اما رویدادهای پس از آن و تلاش آمریکا برای منزوی کردن روسیه پس از رویدادهای در کریمه و منطقه دونباس در شرق اوکراین وضعیت خطرناکی را برای روسیه در سطح بین المللی بوجود آورد.

در این عرصه وزارت خارجه روسیه توانست با تلاش های برای منزوی سازی این کشور و اعمال تحریم های بسیار گسترده از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا مقابله کند. 

روسیه در این دوره توانست با دهها کشور ساختار همکاریهای خود را توسعه دهد و به رغم تحریم های اتحادیه اروپا، با برخی کشورهای این مجموعه بطور جداگانه همکاری کند.

در استقلال اوستیای جنوبی و آبخازیا از گرجستان نیز که پس از مناقشه سال ۲۰۰۸ اوستیای جنوبی رخ داد، وزارت خارجه روسیه برای مقابله با اقدامات گسترده امریکا و متحدانش برای منزوی سازی روسیه نقش مهم و موفق ایفا کرد.

موفقیت در سوریه و مقابله با یکجانبه گرایی آمریکا

مهم ترین موفقیت روسیه در یک دهه اخیر، اقدامات این کشور در سوریه بود که با همکاری ایران در مبارزه با گروه های تروریستی بویژه گروه داعش از سقوط دمشق که آرزوی امریکا، عربستان سعودی، رژیم صهیونیستی و برخی شیخ نشین های حوزه خلیج فارس بود جلوگیری کرد.

روسیه همچنین در فرمت مذاکرات آستانه با همکاری ایران و ترکیه برای حل مسائل سیاسی سوریه تلاش و مشارکت کرد.

اقدامات روسیه در سوریه و همکاری با دولت عراق در سرکوبی گروه تروریستی داعش، وجهه و اعتبار روسیه در خاورمیانه را ارتقا داده وامروز این کشور بازیگر مهم و فعال در عرصه منطقه خاورمیانه بوده و در تحولات این منطقه نقش آفرینی می کند.

چنین نقش مهم و تاثیرگذاری هیچگاه در دوره قبل از ریاست لاوروف بر وزارت خارجه روسیه برای این کشور قابل تصور نبود.

**توسعه همکاریها با کشورها در چارچوب بریکس و شانگهای و اتحادیه اوراسیا

روسیه در دوره وزارت لاوروف در قالب چندین اتحادیه و گروه ساختار همکاریها با کشورهای مختلف را توسعه داده است.

روسیه در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا با مجموعه ای از کشورهای عضو و شریک ازجمله بلاروس و قزاقستان و ایران ساختار همکاریهای خود را گسترش داده است.

در قالب گروه بریکس نیز این کشور با چین، آفریقای جنوبی، برزیل و هند به همکاری می پردازد و این همکاریها عرصه وسیعی از روابط این کشور را فراگرفته اند.

روسیه در چارچوب سازمان همکاری شانگهای هم به گسترش روابط با چندین کشور مهم منطقه ازجمله چین و هند می پردازد  و ایران نیز به عنوان عضو ناظر در این سازمان فعالیت می کند.

در دوره ریاست لاوروف بر دستگاه دیپلماسی روسیه، این کشور به توسعه روابط با کشورهای آفریقایی می پردازد و سال گذشته نخستین اجلاس سران روسیه و اتحادیه آفریقا در شهر سوچی روسیه برگزار شد.

در نهایت می توان گفت که سرگئی لاوروف از محبوبترین سیاستمداران روسیه و به شدت مورد علاقه پوتین است و باتوجه به چنین اعتباری و بویژه حمایت گسترده از وی در جامعه روسیه فقط در شرایطی که خود وی تصمیم به ترک مقام خود بگیرد از دستگاه دیپلماسی روسیه خارج خواهد شد و در این شرایط چنین نشانه ای از سوی وی دیده نمی شود.