فیرحی: اصلاحات در ایران ضرورتی ناممکن است

مجمع عمومی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها پیش از ظهر پنج شنبه در دانشکده علوم دانشگاه تهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست «داود فیرحی» عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران به بیان نظرات خود درباره موضوع «اصلاح و مکانیسم‌های اصلاح» پرداخت.

وی در ابتدای سخنان خود به چهار معنای برای اصلاح پرداخت و گفت: اندیشمندان علوم سیاسی برای واژه اصلاح چهار معنای رفع عیب، بهینه‌سازی، رفع اختلاف بین نهاد و نیروهای کارگزار و در نهایت اصلاح پیشگیرانه را تصور کرده اند.

فیرحی با اشاره به اینکه با در نظر گرفتن هر کدام از این چهار معنا باید اذعان کرد که اصلاحات در ایران امروز یک ضرورت ناممکن است و افزود: در چنین شرایطی یا باید راهی یافت یا راهی ساخت. مثال ما، مثال آن فردی است که از او می پرسند اگر در دریا باشی و کوسه‌ای به او حمله کند چه می‌کنی؟ او گفت به بالای درختی می روم. به او می‌گویند در دریا درختی نیست. اما او می گوید من هم چاره دیگری ندارم.

وی در ادامه به دلیل اهمیت اصلاح دولت به معنای کلی آن اشاره و توضیح داد: جامعه ما، جامعه ای با دولت بزرگ است. در جامعه ما نیز اصلاح دولت مقدمه هر اصلاح دیگری خواهد بود.

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران با اذعان به وجود اجماع میان تمام اقشار و گروه‌ها درباره ضرورت دولت در ایران، درباره مکانیسم‌های اصلاح به دو گرایش عمده اصلاح افراد و نهادها اشاره کرد و گفت: در ایران ما درباره مکانیسم و فرایند اصلاح اختلاف داریم. افرادی که نگرش سنتی به دولت‌ها دارند، اصلاح را اصلاح کارگزاران می دانند. مثلاً معتقدند برای بهبود شرایط باید در احراز صلاحیت‌ها سخت گیری کرد تا افراد بهتری در مصدر امور قرار بگیرند. اما ایراد این نظریه این است که این گروه فکر می‌کنند انسان وقتی خوب باشد، خوب هم عمل می کنند، در حالی که در عالم سیاست میان این دو ملازمه دقیقی وجود ندارد و حتی گاهی افراد خوب عملکرد منفی و مخربی دارند.

این استاد علوم سیاسی با توصیف اینکه برخی گروه‌ها خودسامان یا خود اصلاح‌گر هستند و برخی دیگر هم به شکل دستی و غیر اتوماتیک باید اصلاح شوند، تاکید کرد: نظام سیاسی ما از نوع دستی است و بنابراین بحران‌هایش را هشدار نمی‌دهد. در نتیجه ما چاره ای نداریم جز اینکه تا آنجایی که ممکن است به ساختار درباره بحران‌هایش توضیح بدهیم و در مدارس، دانشگاه‌ها، رسانه و غیره تاکید کنیم که این نظام مجبور است تبدیل به سیستمی اتومات (خودکار) شود در این راه باید اصلاحاتی در قوانین خود صورت بدهد.

وی تاکید کرد: برخی مسائل مانند مبارزه با فساد به دلیل ذات خود، نهادی است. اگر تمام کارگزاران یک‌ نظام سیاسی هم عادل باشند، باز هم فساد وجود خواهد داشت، چرا که برای یک‌ مساله نهادی باید به شکل نهادی اقدام کرد، نه با تغییر افراد.

شانزدهمین نشست دوسالانه مجمع عمومی و دومین کنگره سراسری انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها صبح پنجشنبه در دانشکده علوم دانشگاه تهران برگزار شد. در این نشست افرادی چون محمود صادقی، نجفقلی حبیبی، محسن رهامی، مجید انصاری، الهه کولایی، ابراهیم اصغرزاده، حبیب الله پیمان، محمد علی وکیلی، علی شکوری راد، عبدالرضا هاشم زایی، عبدالواحد موسوی لاری، محمد توسلی، ولی الله شجاع پوریان، غلامرضا ظریفیان و پروانه مافی حضور داشتند.