امنیت و اقتدار مرزهای آبی با حضور ناوشکن‌های ایرانی

ناوشکن  نوعی کشتی جنگی سریع با تناژ میان هفت هزار تا ۱۰ هزار تن با توان مانور بالا و برد عملیاتی وسیع است که برای گروه‌های رزمی و دفاع از آن‌ها در برابر شناورهای کوچک و سبک بکار می‌رود. با توجه به پیشرفت تکنولوژی؛ ساخت ناوشکن‌هایی که توان مانور، سرعت و برد بالا در کنار توان پنهان‌کاری داشته باشند در دستور کار قرار گرفته و از آنجایی که تولید این شناور دارای دانش پیچیده‌ای است، فقط در اختیار برخی کشورهای دنیا قرار دارد که موجب شده تا آنها ابرقدرت شوند. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز از این قافله عقب نماند و کار ساخت ناوشکن‌های تمام ایرانی را در دستور کار خود قرار داده و  روز به روز در حال توسعه و پیشرفت آنها است.

در این گزارش به معرفی ناوشکن‌های برتر ایرانی پرداخته شده است.

ناوشکن جماران

ناوشکن جماران نخستین ناوشکن ساخت ایران در کلاس موج است که با دانش کامل ایرانی ساخته و در ۱۳۸۸ خورشیدی تحویل نیروی‌ دریایی ارتش شده که در آن از پیشرفته‌ترین نمونه‌های راداری، سامانه‌های پدافندی و موشکی از جمله موشک‌های سطح‌به‌هوا و اژدرانداز استفاده شده است و همچنین جماران نخستین ناوشکن ایرانی است که به باند فرود بالگرد مجهز شده تا به راحتی بتوان در مواقع ضرور از بالگرد آن برای عملیات‌های مختلف استفاده کرد.

این ناوشکن که بیش از ۹۰ متر طول، بیش از ۱۰ متر عرض، بیش از ۱۲۰۰ تن وزن، برد عملیاتی حدود ۳ هزار کیلومتر و سرعتی در حدود ۳۰ گره دریایی ( ۵۶ کیلومتر بر ساعت) دارد و به وسیله ۲ موتور که در حدود ۱۰ هزار اسب بخار نیرو تولید می‌کنند و حدود ۱۴۰ خدمه، آن را هدایت و کنترل می‌کنند.

ناوشکن جماران  برای دفاع از خود به پیشرفته‌ترین سامانه‌های راداری مجهز شده تا به راحتی بتواند اهداف را تشخیص دهد و در کنار این سامانه‌ها به سلاح‌هایی از جمله ۲ قبضه اژدانداز ۵۳۳ میلی‌متری، ۱ قبضه توپ ۷۶ میلی متری فجر ۲۷، ۲ قبضه توپ ۲۵ میلی‌متری، ۴ فروند موشک سطح به سطح C-۸۰۲، ۱ قبضه توپ ۴۰ میلی‌متری  فاتح  و ۴ فروند موشک سطح ‌به‌هوای فجر مجهز شده است.

ناوشکن الوند

ناو الوند نخستین ناو محافظ‌های کلاس سام نیروی دریایی ایران است که در ۱۹۶۷ میلادی در کارخانه انگلیسی ووسپر تورنیکرافت به سفارش ارتش ایران تولید و در ۱۹۷۱ میلادی به نیروی دریایی ایران پیوست. این ناو پیش از انقلاب با نام سام (یا سام۱) شناخته می‌شد و ۳ ناو خواهر آن با نام‌های زال، رستم و فرامرز شناخته می‌شدند که پس از انقلاب به ترتیب به البرز، سبلان و سهند تغییر نام دادند.

این ناوچه به ندرت خارج از آب های ایران دیده شده بود تا اینکه در ۲۲ فوریه ۲۰۱۱ میلادی با وارد شدن به کانال سوئز و حرکت به طرف سوریه برای شرکت در یک مانور در آن کشور خبرساز شد. این نخستین بار پس از انقلاب اسلامی در ایران بود که کشتی‌های ایرانی از این کانال عبور می کنند.

ناوشکن البرز

ناو البرز با نام سابق ناو رستم به طول آن ۹۴.۵ متر است. این کشتی در ۱۹۶۹ میلادی ساخته شد. این ناوچه در آذر ۱۳۹۸ خورشیدی ارتقا یافت به طوری که سامانه دفاع نقطه‌ای کمند (دفاع نزدیک دریایی) و سامانه کنترل آتش (FCS) در بخش میانی کشتی پشت دودکش نصب شد. سامانه کنترل آتش نیز شامل مدیریت کنترل آتش الکترو اپتیکالی و یک سامانه توپی شکل کوچکتر شبیه به سامانه‌های پدافند هوایی «سراج-۱» است. یک پرتابگر ۱۲ تایی چف و فلر نیز روی این ناوچه نصب شده که پیشتر مشابه آن روی ناوچه سهند مشاهده شده بود.

ناوشکن سهند

سهند سومین ناوشکن کلاس موج است که به وسیله کارخانجات نیروی دریایی ارتش طراحی و ساخته شده است. از سازه این کشتی در شهریور ۱۳۹۱ خورشیدی رونمایی شد. این کشتی سومین نمونه از کلاس خود بوده و پس از جماران و دماوند (ولایت) طراحی و ساخته شده است. البته ناوشکن سهند ابتدا در کلاس الوند در نیروی دریایی فعالیت می‌کرد که در جریان جنگ تحمیلی در ۱۳۶۷ خورشیدی به وسیله موشک‌های هارپون ناوگان آمریکا در خلیج فارس منهدم شد.

بنابر اظهارات مقامات نظامی نوع مواد به کار گرفته شده برای سازه این شناور جنسی مخصوص و ویژه با قابلیت رادارگریزی است. این کشتی جنگی به سامانه‌های الکترونیکی و دفاعی مدرن و به‌روز، تجهیز شده و همچنین ساخت سهند به لحاظ زمانی یک پنجم زمان ساخت ناوشکن جماران طول کشیده است.

ناوشکن سبلان

ناو سبلان با نام سابق ناو زال یکی از ناوهای کلاس سام نیروی دریایی ایران است که در ۱۹۷۲ میلادی به نیروی دریایی ایران پیوسته و ساخت انگلیس است. این ناو نیز در سال پایانی جنگ تحمیلی به وسیله بمب‌های هدایت لیزری هواپیماهای ای-۶ اینترودر ِ نیروی دریایی آمریکا به شدت آسیب دید و از کار افتاد. سبلان کمی بعد از پایان نبرد توسط یک یدک‌کش ایرانی به بندرعباس منتقل شد.

ناوشکن بایندر

ناوشکن شهید بایندر در ۱۳۴۳خورشیدی به ناوگان نیروی دریایی کشورمان ملحق شد. این ناوشکن در طول عمر خود در عملیات‌های مختلفی از جمله درگیری مرزی در ۱۳۴۷ خورشیدی با کشور عراق، درگیری در جزایر سه‌گانه در ۱۳۵۳ خورشیدی حفاظت از آب های سرزمینی در محدوده عملیاتی منطقه دوم دریایی بوشهر، حضور در هشت سال دفاع مقدس و حفاظت از منافع اقتصادی کشور در جزیره خارک شرکت داشته است.

این ناوشکن ۸۳.۳ متر طول و ۱۰ متر عرض دارد و ارتفاع آن تا عرشه اصلی ۲۳ متر بوده و ۱۱۳۵ تن وزن و سرعتی بالغ بر ۲۰ گره دریایی را داراست.

ناوشکن بایندر در طول هشت سال دفاع مقدس در تمام مأموریت‌های محوله، شرکتی فعال داشت و به دلیل اعمال تحریم‌ها علیه کشورمان با فرسودگی مواجه و در ۱۳۹۰ خورشیدی از ناوگان نداجا کنار گذاشته شد.

این ناو شکن با تلاش متخصصان نیروی دریایی ارتش تعمیر اساسی و بازسازی و خرداد ۱۳۹۲ خورشیدی دوباره به ناوگان نیروی دریایی ملحق شد.

در روند تعمیرات این ناوشکن، ۸ هزار قطعه بومی سازی، سه هزار و ۲۰۰ قطعه سرویس، ۲ هزار و ۵۰۰ قطعه معیوب تعویض، ۱۷۰ سامانه مورد تعمیرات اساسی و بیش از ۹۸ سامانه منصوب روی شناور بهینه‌سازی شد. همچنین نزدیک به ۶۰ تن فولاد دریایی این ناوشکن تعویض و در موتورهای اصلی این ناوشکن تعمیرهای اساسی صورت گرفت.