«فرزانگان خوانسار» کتاب معرفی فرهیختگان این دیار

حدود ۸۰۰ نفر از بزرگان این خطه شناسایی و اطلاعات نیمی از آنها جمع آوری شده است که شمار زیادی از آنها در کتاب فرزانگان خوانسار معرفی شده‌اند.

حجت‌الاسلام «احمدرضا کشوری» مولف کتاب است و با همکاری تنی چند از روحانیون دیگر این مجموعه را تنظیم و به چاپ رسانده است.

به طور تقریبی نام و عنوان تمامی بزرگان و عالمان این دیار به واژه خوانساری متصل و شناخته شده است و پسوند خوانساری در همه اسامی به چشم می‌خورد.

سید ابوتراب بن سید ابوالقاسم خوانساری(۱۲۷۱-۱۳۴۶ قمری): عالمی فاضل و فقیهی محقق که تالیفات زیاد و تفسیر قرآن دارد.

شیخ ابوالفضل نجفی خوانساری(۱۲۹۶ خورشیدی): هوش بالا، بهره‌مندی از چشمه جوشان نهج البلاغه امیر مومنان و عزیمت به نجف در ۱۸ سالگی از جمله شاخصه‌های این عالم عامل است. کتاب‌های فلسفی و کلامی «منظومه سبزواری» و «شوارق الالهام لاهیجی» از برترین آثار این عالم است. وی از محضر آیت‌الله بروجردی بهره‌مند بوده و همچنین نماینده امام در اراک و امام جمعه این شهر بوده است.

تشکیل محفل بحث و درس، تاسیس مدرسه علمیه و ساختمان مصلا، بیمارستان و چندین فعالیت  عام‌المنفعه دیگر از جمله کارهای این بزرگمرد خوانساری است.

میرزا ابوالقاسم میرکبیر خوانساری( ۱۰۹۰- ۱۱۵۸ قمری): آن مرحوم از شاگردان مکتب علامه مجلسی بوده است.

سید احمد خوانساری(۱۳۰۹- ۱۳۶۳ خورشیدی): این عالم دینی در قم تدریس داشته و به درجه اجتهاد بعد از حاج آقا یحیی صدرالعلما در تهران می‌رسد. بعد از رحلت آیت الله بروجردی مدت ها مدیریت حوزه‌های علمیه عراق و ایران را عهده دار بوده و آثاری همچون: دوره هفت جلدی جامع المدارک فی شرح المحضر النافع، رساله احکام و عبادات، مجموعه رسائل و حواشی بر عروه الوثقی از وی باقی است.

احمد سهیلی خوانساری(۱۲۹۰- ۱۳۷۳ خورشیدی): خوشنویس و شاعر، عتیقه شناس و کتاب شناس معروف ولایت خوانسار بود. مدت‌ها ریاست انجمن ادبی نظامی گنجوی را عهده دار بود و دیوانی از اشعار خود به یادگار نهاد.

آقا جمال الدین خوانساری(۱۱۲۵ قمری): آن عالم به جمال المحققین و آقا جمال شناخته تر بوده و هم عصر میرزای شیروانی و علامه مجلسی بوده و به اصول و حکمت، مسلط است.

شیخ حر عاملی از او به عنوان های عالم، فاضل، عظیم المنزله، رفیع الشان، ثقه، و عارف یاد کرده است.

آقا حسین علوی خوانساری: آن عالم فرزانه با وجود سن بالا حضوری فعال در پیروزی انقلاب و حمایت از امام خمینی(ره) داشته که اوراقی از کتاب نیز به کرامات و نقل چند مطلب از وی در این رابطه اختصاص دارد.

آقا حسین خوانساری(۱۰۱۶- ۱۰۹۸ قمری): معروف به محقق خوانساری و ذوالجمالین از بزرگان وثقات علمای امامیه در سده یازدهم هجری است. «صاحب الروّا» او را یگانه روزگار خویش می داند که در علوم عقلی و نقلی کسی به پایش نمی رسد.

محقق خوانساری در زمان شاه سلیمان صفوی به امور رعیت و مملکت اشتغال داشته و طبع شعری هم داشته است.

ای باد صبا طرب فزا می آیی/ از طرف کدامین کف پا می آیی/ از کوی که برخاسته ای راست بگو/ ای گرد، به چشم آشنا می آیی

سید حسین میرصانع خوانساری: مسلط به زبان عربی بوده و از سال ۱۳۴۹ از تهران به قم می رود و همچنین سال ها کارهای قضایی و اجرایی را در خوانسار عهده دار بوده است.

مبارزات او در سال های ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳ و مرکزیت حجره وی بعنوان محل توزیع و نگهدای اعلامیه های امام راحل(ره) و به راه انداختن اولین راهپیمایی ضد رژیم سیاه پلهوی، سخنرانی در مراسم چهلم شهدای ۱۷ شهریور در بهشت زهرا و انعکاس در روزنامه، قاضی شرع دادگاه های گلپایگان و خوانسار و ستاد معارف دانشگاه شهید بهشتی از جمله سوابق اوست.

حسین علی ساعی: شاعر و  نوحه سرای خوانساری است و چکامه بهاری او معروف است.

به خوانسار آی و بین فصل بهارش/ که زیبا گشته دشت و کوهسارش/ درختانش صف اندر صف پدیدار/ ردیف همدگر در جویبارش/ نوای بلبلان نغمه پرداز/ به گوش آید به هر لیل و نهارش/ گلستان کوه آن خلد برین است/ بیا بنگر فضای مشکبارش...

آقا سید علی مجتهد(۱۲۵۲ قمری): این عالم خوانساری با کشاورزان و پابرهنگان حشر و نشر داشت و بسیار پارسا بود. «دستورالعمل عارفانه آقا نجفی اصفهانی» به او در صفحه های ۹۲ تا ۹۶ کتاب جای گرفته و در بخشی از آن آمده است:

«ما گرفتار دورانی هستیم که نادانی ها بسیار است و براهین روشن و کتاب های هدایت بی بهاست. گنا و جهالت بر اهل آن حاکل شده و ستم و تجاوز به دست کوردلان حقایق ناشنوا و گنگان در اظهار حق بسیار شده است... راستی و صداقت کاستی پذیرفته و دروغ فراوان شده است. در دل بر یکدیگر کینه و خصومت برند و در زبان اظهار دوستی و محبت کنند. به خدا پناه می برم از این مردمی که پندارهای ساده سودنشان ندهد...»

سید محمد باقر خوانساری(۱۲۲۶- ۱۳۱۳ قمری): وی صاحب کتاب معروف «روضات الجنات» است و ۸ اثر دیگر ثبت و طبع و یکهزار شاگرد تربیت کرده است.

آقا میرزا محمود ابن الرضا، سید محمدباقر خوانساری(نماز باران وی شهره است)، سید فخرالدین خوانساری، محمد امامی خوانساری، ملا عبدالغفار خوبرو، صدرای بیدهندی و چندین و چند دانشمند و فرهیخته دیگری که نامشان در کتاب است و مجال و فرصت معرفی آنان در این مقال نیست.

نویسنده برای نگارش این کتاب از ۱۴ منبع و نسخه قدیمی بهره برده است.

انتشارات طلیعه منطق کتاب «فرزانگان خوانسار» را در ۲۰۸ صفحه منتشر کرده است.