این روزها شرح حال بسیاری از صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط بویژه شاغلان بخش خدمات، مشابه جلال است.
آنان به سبب هشدارهای بهداشتی درباره سرایت ویروس کرونا مشتری چندانی ندارند و درآمدشان کفاف هزینه‌های جاری مانند اجاره، مالیات، نیروی کار انسانی، آب و برق و گاز، هزینه خرید مواد اولیه و غیره را نمی دهد.
آنگونه که بهمن ماه ۱۳۹۸ رئیس مرکز آمار ایران اعلام کرد رشد اقتصادی در ۹ ماهه امسال برای گروه کشاورزی ۳.۲ دهم درصد، گروه صنایع و معادن (بدون نفت) ۲ درصد و بخش ساختمان مثبت ۹.۶ درصد بود. این میزان فقط در مورد بخش خدمات منفی برآورد شد و منفی ۲دهم درصد بود (۱).
از این رو به نظر می‌رسد شاغلان بخش خدمات کشور این روزها با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند.
این موضوع هنگامی جدی تر می شود که به مجموع تولید ناخالص داخلی (جی.دی.پی) در ۹ ماه امسال نگاهی بیندازیم.
بر پایه اعلام مرکز آمار ایران، در این شاخص سهم گروه خدمات از همه بیشتر (۴۴.۹ درصد)، صنعت (ساخت) ۱۹.۴ درصد، نفت و گاز طبیعی ۱۵ درصد، گروه کشاورزی ۸.۹ درصد، ساختمان ۴.۲ درصد، سایر معادن ۰.۶ درصد و سایر زیرگروه ها هفت درصد بود (۲).
در اینجا هم می بینیم تنها بخشی که سهم آن از مجموعه تولید ناخالص داخلی در همسنجی با مدت مشابه پارسال کاهش یافته، بخش خدمات به میزان ۱.۲ درصد است (۳).
همچنین بر پایه گزارش شاخص قیمت تولیدکننده از سوی مرکز آمار ایران، بیشترین تورم فصلی تولیدکننده در پاییز امسال به ترتیب مربوط به بخش های معدن (۶.۵ درصد) و خدمات (۶.۲ درصد) می شد (۴).
همین آمارها نشان می‌دهد وضع بخش خدمات در ۹ ماه گذشته نسبت به دیگر بخش‌های اقتصاد تعریف چندانی نداشته و اکنون که ابتلا به ویروس کرونا به کاهش رفت و آمد در شهرها منجر شده، قابل پیش‌بینی است که حال این بخش بیشتر رو به وخامت گذارد.
هزینه ۲۴۵۸ میلیارد تومانی برای هر روز تعطیل
بسیاری از غذاخوری ها، رستوران ها، سینماها و مراکز فرهنگی، کافی شاپ ها، شیرینی فروشی ها، موزه ها و حتی دفترهای ارایه کننده خدمات دولت، تلفن و دستگاه قضایی، آرایشگاه ها، مراکز تفریحی مانند گیم نت ها و غیره تعطیل شده است.
همچنین به سبب کاهش ترددها، بسیاری از صاحبان کسب و کارهای خُرد از مغازه داران و کاسبان گرفته که به فروش کالاهای غیرضروری مانند ابزارها، لوازم خانگی، وسایل آرایشی و زینتی و غیره می پردازند تا ارایه کنندگان خدمات تخصصی مانند آهنگری، بنایی، نجاری، برقکاری، خدمات گردشگری و مسافرتی، حمل و نقل و غیره یا مگس می پرانند یا در خانه نشسته اند تا شاید موج بیماری زودتر بگذرد و بهار رونق از راه برسد.
در کنار اینان، بسیاری از شاغلان در مشاغل ثبت نشده و روزمزد مانند پیک های موتوری، دستفروشان، کارگران خدماتی و ساختمانی و غیره را نیز باید در نظر داشت که در صورت تداوم وضع کنونی، ضربه شدیدی در انتظار اقتصاد خانوار آنان خواهد بود.
از سوی دیگر، به سبب تداوم خطر همه گیری بیماری هنوز نمی توان به طور کامل آسیبی را که ویروس کرونا به اقتصاد ایران بویژه بخش خدمات آن وارد کرده است، تخمین زد اما چنانچه طبق آمارهای بهمن ماه رییس مرکز آمار ایران، تولید ناخالص داخلی (با نفت) در ۹ ماهه امسال (۲۷۶ روز) را حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان در نظر بگیریم، در این مدت حدود ۶۰ روز تعطیل بود و بنابراین میزان تولید ناخالص داخلی برای ۲۱۶ روز کاری حدود دو هزار و ۳۱۴ میلیارد تومان شد. از این رو، هر روز تعطیل حدود ۲ هزار و ۴۵۸ میلیارد تومان هزینه برای اقتصاد کشور دربرداشت.
نامعلوم بودن زمان پایان همه‌گیری کرونا
مشکل دیگر از آنجا نشات می‌گیرد که مشخص نیست محدودیت های مربوط به ویروس کرونا تا چه زمان ادامه می یابد.
در چنین شرایطی به نظر می رسد دولت می تواند با اقدام های حمایتی ویژه از ضرر روزافزون کسب و کارهای خُرد بکاهد؛ گرچه باز هم به دلیل پراکندگی بسیار زیاد و فقدان بانک های اطلاعاتی تجمیع شده و کامل شاید نتوان همه آنها را زیر چتر حمایتی دولت گرد آورد.
پیشنهاد می شود ستاد ملی مبارزه با کرونا با مجموعه های اقتصادی متولی بخش خصوصی مانند اتاق های بازرگانی، تعاون و اصناف نشست های متمرکزی داشته و پیشنهادهای هر کدام را گردآوری کند تا به بهترین راهکارها برسد.
برای نمونه راهکارهایی مانند تخفیف یا معافیت مالیاتی، کاهش حق کارفرمایی و افزایش سهم دولت در موضوع بیمه و تامین اجتماعی کارگران، استمهال وام های بانکی، اعطای وام های کم بهره به صاحبان مشاغل خُرد و غیره می تواند باری از روی دوش این بخش جامعه بردارد که سهم قابل توجهی در چرخش اقتصاد کشور دارند.
به این ترتیب می توان در شرایطی که ویروس کرونا به دغدغه ذهنی بسیاری از اعضای جامعه تبدیل شده و روال عادی زندگی را بر هم زده است، آرامش روحی گروه بزرگ صاحبان مشاغل خرد و متوسط و خانواده هایشان را رقم زد.
...................................................
منابع:
- https://www.amar.org.ir/news/ID/۱۲۷۰۱/categoryId/۱۶/ در_گفت_و_گو_با_رئیس_مرکز_آمار_ایران_نرخ_رشد_اقتصادی_بدون_نفت_در_فصل_پاییز_١٣٩٨_به_عدد_٠,٩_رسید
- http://www.ibena.ir/news/۱۱۱۸۸۷/
- همان
- www.amar.org.ir/Portals/News/PPI۹۸۰۳
نظر شما