راه دشوار و ناهمواره دستیابی به صلح در افغانستان

توافقنامه صلح میان آمریکا و طالبان شنبه گذشته با حضور مقامات کشورهای مختلف از جمله وزیر امور خارجه پاکستان در دوحه پایتخت قطر امضا شد.

کارشناسان پاکستانی هر چند از این پیشرفت به عنوان دستاورد بی سابقه دیپلماسی اسلام آباد برای کمک به پیشبرد گفت وگوهای میان طرف های توافقنامه صلح یاد می کنند، اما معتقدند که اجرای کامل پیمان صلح میان آمریکا و طالبان راه سختی در پیش دارد.

شاه محمود قریشی وزیر امور خارجه پاکستان روز گذشته پس از بازگشت از دوحه طی گفت وگوی مطبوعاتی در اسلام آباد ضمن تاکید بر توجه واشنگتن به تحرک مخالفان پیمان صلح، خواست تا گفت وگوهای بین گروههای افغان در اسرع وقت آغاز شود و طبق توافق فعلی، تبادل زندانیان و خروج نظامیان خارجی از افغانستان نیز اجرا شود.

صاحبنظران پاکستانی دشوار بودن خروج نظامیان خارجی از افغانستان و ظهور اختلاف تازه درخصوص آزادی زندانیان طالبان توسط دولت کابل را دو مانع جدی در مسیر اجرای پیمان صلح میان واشنگتن و طالبان می دانند.

در عین حال وزیر امور خارجه پاکستان در واکنش به سخنان اخیر اشرف غنی مبنی بر عدم توافق بر آزادی زندانیان طالبان، گفت: مرحله آزادی زندانیان طالبان باید به اجرا درآید زیرا از این طریق فضای اعتماد میان طرفین تقویت خواهد شد.

بیم پاکستانی ها از مخالفان پیمان صلح

هر چند نخست وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان در کنار سایر ذی نفعان سیاسی این کشور امضای پیمان صلح دوحه را پیروزی دیپلماسی برای اسلام آباد توصیف می کنند، اما آنان نسبت به آنچه که طرح های منفی مخالفان صلح افغانستان خواندند، نگران هستند.

قریشی وزیر امور خارجه پاکستان نیز روز گذشته در اسلام آباد از طرف آمریکایی خواست تا تخریب کنندگان را زیر نظر داشته باشد. همین موضوع از سوی عمران خان نخست وزیر پاکستان نیز مطرح شد.

اسلام آباد در گذشته برخی از طرف های سوم در افغانستان که بیشتر از دهلی نو، به عنوان رقیب دیرینه پاکستان در جنوب آسیا نامبرده است، را به تخریب تلاش های صلح و تحت الشعاع قرار دادن منافع پاکستان متهم می کند.

«ندیم خالد» معاون سابق وزارت دفاع پاکستان می گوید: ثمره اصلی پیمان دوحه تنها زمانی مشخص می شود که نظامیان خارجی از افغانستان خارج شوند.

وی در گفت وگو با رادیو دولتی پاکستان افزود: آمریکایی ها با خروج خود گروه هایی مانند داعش، بلک واتر و سایر گروه های خشونت طلب را در افغانستان برجای می گذارد.

سناتور «رحمان ملک» عضو فعلی مجلس سنای پاکستان و وزیر سابق کشور نیز گفت: برخی اختلافات حاکم بین دولت کابل و طالبان، فرآیند اجرای پیمان صلح دوحه را با تردید روبرو می کند. تقابل دو ایدئولوژی خطرناک در افغانستان تهدیدی جدی برای این کشور محسوب می شود و شاید دولت کابل با رویکرد آتی طالبان مشکل پیدا کند.

عضو ارشد حزب مردم پاکستان اظهار داشت: آغاز گفت وگوها میان گروه های داخل افغانستان به ویژه آوردن اشرف غنی و طالبان به روی یک میز مرحله ای بس دشوار خواهد بود.

روزنامه انگلیسی زبان «پاکستان تودی» امروز در سرمقاله خود نوشت: پیمان صلح آمریکا و طالبان یک فرصت طلایی اما با چالش های جدی است. اولین چالش مربوط به مشروعیت دولت فعلی در کابل است جایی که جنجال بر سر نتیجه انتخابات همچنان میان اشرف غنی و عبدالله عبدالله ادامه دارد.

این روزنامه از دولت اسلام آباد خواست تا آمریکا را متقاعد کند که خروج نظامیان آنان از افغانستان نباید وضعیتی مانند خروج نیروهای شوروی در ۳۰ سال مثل تشکیل گروه های متخاصم و بروز وضعیت آشفته در منطقه، ایجاد کند.

روزنامه پاکستانی «دیلی تایمز» توافقنامه صلح آمریکا و طالبان را به "پروژه بازاریابی" تعبیر کرد که هدف آن جلب مشتریان در خارج از منطقه و نادیده گرفتن مردم بومی است.

به نوشته این روزنامه انگلیسی زبان: نیاز به بررسی دقیق اوضاع است. قطر در بازی قدرت در افغانستان جایگزین عربستان شد اما پاکستان توانست جایگاه خود را حفظ کند اما اسلام آباد نگران تحرکات رقبای خود در افغانستان است.

طبق توافق دوحه، آمریکا متعهد شد که در ۱۴ ماه به طور کامل از افغانستان عقب‌نشینی کند اما مشروط به آنکه طالبان خشونت‌ها را کنار گذاشته و با گروه‌های شبه‌نظامی که ایالات متحده و متحدانش را تهدید می‌کنند، روابطش را قطع کند.

«زلمای خلیلزاد» فرستاده ویژه آمریکا و «عبدالغنی برادر» رییس هیأت طالبان روز شنبه در دوحه این توافق را امضا کردند.

«عبدالغنی برادر» در سال ۲۰۱۰ به کمک عوامل آمریکایی در بندر کراچی دستگیر و به مدت هشت سال در پاکستان در زندان بود. پاکستان وی را به آمریکا یا افغانستان تحویل نداد و در سال ۲۰۱۸ او را آزاد کرد.

قرار است در طول ۱۰ روز پس از امضای توافق میان آمریکا و طالبان، گفت‌وگوهای میان گروه‌های افغانستانی آغاز شود.