توسعه شبکه ملی اطلاعات وظیفه مسوولان داخلی است

«عباس آسوشه» روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا از اهمیت شبکه ملی اطلاعات و درآمدزایی از این طریق گفت: اهمیت زیرساخت هر صنعت و بازار برای توسعه، بلوغ و درآمدزایی آن بر کسی پوشیده نیست. این موضوع تا حدی مهم و حیاتی است که در بعضی از بخش‌های این زیرساخت‌ها، نه تنها شرکت‌های خارجی اجازه ورود ندارند بلکه به بخش خصوصی هم واگذار نمی‌شود.

وی با بیان این که سیستم‌های گمرکی، پولی- مالی، واردات و صادرات، دفاعی- امنیتی، بازرگانی کشورها از جمله این زیرساخت‌ها هستند، افزود: بر روی این زیرساخت ها کسب‌وکار، زندگی، سلامت، روابط اجتماعی و هویت شهروندان شکل می‌گیرد و اعمال سیاست بر این زیرساخت‌ها وظیفه دولت‌ها و حاکمیت‌ها است در محدوده مرزهای جغرافیایی صورت می‌گیرد.

معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی اشاره کرد: حال فرض کنید این زیرساخت‌ها توسط حکام خارجی و در جهت منافع خود سیاست‌گذاری یا مدیریت شوند، در این صورت کسب‌وکار، زندگی، سلامت، روابط اجتماعی و هویت افراد جامعه توسط کسانی مدیریت می‌شود که هیچ التزام فرهنگی، امنیتی، اقتصادی و سیاسی به این مردم ندارند. یکی از مهم‌ترین دلایل ملی شدن صنعت نفت در ایران و سایر کشورهای نفتی، همین موضوع است.  

وی اشاره کرد: با پیشرفت و فراگیری فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی، عملاً مرزهای جغرافیایی درون و برون کشورها تغییر کردند. شهرها و کشورها به هم نزدیک‌تر و سرعت انتقال (اطلاعات، خدمت، دارایی، تفکر، فرهنگ و ...) بسیار افزایش یافته است. اندازه بازارهای بالفعل و بالقوه برای شرکت‌ها و کشور تغییر کرده است. در بعضی موارد بازار کسب‌وکار یک سوپرمارکت حتی از کوچه‌ای که در آن مستقر است کوچک‌تر بوده و بعضی از فروشگاه‌های اینترنتی، در قاره‌های دیگر مشتری دارند.

آسوشه خاطرنشان کرد: مشتریانی که امنیت، آموزش، سلامت و آرامش آن‌ها بر عهده دولت‌های دیگر بوده و شهروندان صرفاً برای آن شرکت‌ها، بازار اقتصادی بی دردسری را تشکیل می‌دهند. علاوه بر موضوعات اقتصادی، حکام سعی می‌کنند تا با بهره‌گیری از این دست فناوری‌ها، خود را از موضوعات اجتماعی، سیاسی و امنیتی نیز منتفع سازند.

به عنوان مثال، هستند سیاستمدارانی که بیشتر از مردم کشور خود در فضای مجازی طرفدار دارند و افکار آن‌ها (بعضاً نسبت به موضوعاتی که حتی به کشورهای آن‌ها مربوط نیست) موردپسند است. از این مجموعه تحولات به عنوان فضای مجازی یاد شده و طبیعتاً دارای زیرساخت‌های فنی و غیرفنی است.

وی با این توضیح که اکثر کشورها در تلاش هستند تا با اندیشیدن تدابیری، حداکثر منافع این حوزه را از آن خود کرده و ریسک‌های آن را مدیریت کنند افزود: کشورهای مختلفی اعم از کانادا (از سال ۱۹۹۳)، کره جنوبی (اواخر دهه ۹۰ میلادی، سوئد (از سال ۱۹۹۹)، آلمان (از سال ۱۹۹۹)، فرانسه (۲۰۰۱)، انگلیس (۲۰۰۱)، هلند (۲۰۰۴)، استرالیا (۲۰۰۹)، هند و قطر (۲۰۰۹) در تلاش برای مدیریت زیرساخت فضای مجازی کشور خود، با عناوین مختلفی همچون «شبکه پهن باند، پهن باند برای همه و شبکه پهن باند ملی» هستند.

در روسیه شبکه ملی تحت عنوان RUnet شناخته می شود که علاوه بر زیرساخت فضای مجازی خود، شامل تمامی کشورهای روس زبان است. کشور چین نیز با ایجاد زیرساخت هایی هم چون «سپردفاعی طلایی و دیواره آتش عظیم»  اهداف حاکمیتش را در قلمرو فضای مجازی خود دنبال می کند.

همان‌گونه که زیرساخت‌های ملی هر کشوری به دلیل حفظ حاکمیت و تمامیت خود باید توانایی پاسخگویی به نیازهای مردم جامعه خود را به طور مستقل و با تعامل با سایر جوامع و کشورها داشته باشد، زیرساخت‌های فضای مجازی نیز باید در عین خودگردانی و استقلال، نیازهای فضای مجازی جامعه را با مزیت (کیفی و اقتصادی) نسبت به نمونه­های مشابه‌ خارجی تأمین کرده و با شبکه‌های غیر از خود در تعامل مدیریت شده باشد.

معاون راهبری مرکز ملی فضای مجازی در تعریف شبکه ملی اطلاعات که در ایران به راه اندازی و توسعه آن بارها تاکید شده است گفت: به‌کارگیری این فضا در خدمت منافع کشورها و شهروندان، علاوه بر موضوعات رشد و اقتصاد، مزایای فرهنگی، اجتماعی، رفاه و امنیتی فراوانی دارد.

وی همچنین گفت: ارایه خدمات با کیفیت و تعرفه مناسب‌تر نسبت به نمونه­‌های مشابه‌ خارجی، کاهش هزینه خدمات برای عموم شهروندان، افزایش تولید ناخالص داخلی، افزایش اشتغال مستقیم و غیرمستقیم (که این بخش چند ده برابر بخش مستقیم است)، رعایت حریم خصوصی، حقوق عامه و مشتریان، یکپارچگی در ارایه خدمات، ارتقا و رشد خدمات دولت، سلامت و آموزش الکترونیک به شهروندان (به عنوان خدمتی با اولویت بالاتر نسبت به سایر خدمات فضای مجازی مثل تماشای ویدیو) است.

به گفته آسوشه افزایش سهم منفعت اقتصادی برای کسب‌وکارها و شهروندان داخلی، تناسب خدمات با اولویت‌های زندگی و فرهنگ کشور، از جمله منافع حاصل از خودگردانی و استقلال در زیرساخت فضای مجازی است. این زیرساخت، در کشور «شبکه ملی اطلاعات» نام دارد.

وی درباره مشارکت شورای عالی فضای مجازی برای رسیدن به زیرساخت یکپارچه شبکه ملی اطلاعات گفت: به منظور ایجاد همگرایی در فعالیت‌ها و اقدامات مرتبط با این مفهوم در سطح کشور، تلاش‌های زیادی در مرکز و شورای عالی فضای مجازی انجام شده است.

تهیه و تصویب «تعریف، الزامات و تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات»، از جمله این تلاش‌ها است. به علاوه برای ایجاد فهم مشترک، یکپارچگی، هم‌افزایی و تسریع در بلوغ زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی فضای مجازی کشور و طبق دستور مقام معظم رهبری، تدوین «سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» در دستور کار شورای عالی قرار گرفت و راهبری و نظارت کلان آن به مرکز ملی واگذار شد. در این طرح علاوه بر تهیه «خط‌مشی‌، اهداف راهبردی و عملیاتی، معماری و اقدامات کلان» برای شبکه ملی اطلاعات، برای حوزه‌های خدمات کاربردی و محتوا نیز اهداف عملیاتی، اقدامات کلان به همراه نگاشت نهادی تعیین شد.

تدوین موضوعات مربوط به خدمات کاربردی و محتوا، با مشارکت سایر دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط و متولی در کشور صورت گرفت. «خط‌مشی، اهداف راهبردی و عملیاتی شبکه ملی اطلاعات و خدمات کاربردی و محتوایی» در ۳ جلسه ۶۲، ۶۳ و ۶۴ شورای عالی فضای مجازی مورد بحث و بررسی و در نهایت تصویب قرار گرفت و مابقی موارد در دستور کار است.