در اتفاقی نادر در جهان سیاست دوشنبه ۱۹ اسفند افغانستان شاهد برگزاری دو مراسم تحلیف بود؛ اشرف غنی و عبدالله عبدالله همزمان در دو مراسم جداگانه سوگند ریاست‌جمهوری یاد کردند. محمد اشرف غنی رسما به عنوان رئیس‌جمهوری در ارگ سوگند خورد. عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی پیشین هم که خودش را پیروز انتخابات می‌داند، نیز به طور جداگانه در سپیدار که محل کار اوست مراسم تحلیف برگزار کرد.
کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان در ۲۹ بهمن، محمد اشرف غنی را برنده انتخابات اعلام کرد، اما عبدالله عبدالله آن را نتیجه تقلبی خواند و خودش اعلام پیروزی کرد. قانون اساسی افغانستان تصریح می‌کند که صلاحیت اعلام نتیجه انتخابات از کمیسیون انتخابات این کشور است و کمیسیون انتخابات اشرف غنی را به عنوان برنده انتخابات اعلام کرده است.
در ادامه دعواها و اختلاف نظرها میان دو چهره اصلی دولت مستقر «صدیق صدیقی» سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان از لغو حکم ریاست اجراییه این کشور از سوی اشرف غنی خبر داد. از سوی دیگر عبدالله عبدالله در واکنش به حذف ریاست اجرائیه توسط اشرف غنی گفت: غنی دیگر رئیس جمهور افغانستان نبوده و احکام و دستورات وی اعتباری ندارد. این اتفاقات در حالی رخ داده است که میزان مشارکت در انتخابات افغانستان هم پایین بوده است.
به گفته «حواعلم نورستانی» رئیس کمیسیون انتخابات افغانستان، محمد اشرف غنی از مجموع یک میلیون و ۸۲۳ هزار و ۹۴۸ با کسب ۵۰.۶۴ درصد آرا پیروز انتخابات ششم مهرماه ۱۳۹۸ این کشور است و عبدالله عبدالله با کسب ۷۲۰ هزار و ۸۴۱ رای معادل ۳۹.۵۲ درصد در رده دوم قرار گرفته است. این را هم باید اضافه کرد که حدود نیمی از افغانستان در حال حاضر زیر سیطره طالبان قرار دارد و با این روال به نظر می رسد دو چهره اصلی دولت افغانستان در حال بریدن شاخه ای هستند که بر روی آن نشسته اند.
البته این دعواها به نوعی ریشه در سال‌های گذشته دارد. دور قبلی انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان در سال ۲۰۱۴ جنجالی شده بود. ادعاهای تقلب گسترده در آن انتخابات سبب شد حکومت وحدت ملی با پادرمیانی آمریکا با شراکت دو رقیب اصلی انتخابات غنی و عبدالله شکل بگیرد در نتیجه این توافق غنی، رئیس جمهوری و عبدالله، رئیس اجرایی افغانستان تعیین شدند.
تلاش برای توافق
زلمی خلیلزاد، نماینده آمریکا در امور صلح افغانستان و برخی چهره‌های سیاسی در این مدت با دو طرف برای یافتن راه حل گفت و گو کردند اما این گفت و گوها به بن‌بست خورد. خلیلزاد در توییتر اش نوشته است است: «بیشتر هفته گذشته را تلاش کرده که رئیس جمهور محمد اشرف غنی و عبدالله عبدالله در مورد حکومت جامع و فراگیر توافق کنند. هر دو رهبر در اظهارات شان واضح نمودند که برای پایان بخشیدن به بحران سیاسی، برای گفت و گو آماده اند، و صلح و آشتی اولویت دارد.»
در حالی که دولت افغانستان تقریبا به صورت کامل در اختیار غنی است اما عبدالله هم متحدان سیاسی نیرومندی دارد و تهدید کرده است که دستگاه‌های حکومتداری در ولایات تحت نفوذ خود را در اختیار خواهد گرفت و والیان این ولایات را از سوی خود تعیین خواهد کرد.
نمایندگان دو طرف به میانجگری نمایندگان خارجی و داخلی برای حل جنجال انتخابات با یکدیگر چندین نشست برگزار کردند اما به نظر می‌رسد با هم به تفاهم نرسیده‌اند.
هرج و مرج داخلی نتیجه دو دستگی
اولین پیامد این اختلاف میان دو نامزد با نفوذ، هرج و مرج داخلی است. جامعه افغانستان در حال حاضر نیز به خاطر حضور طالبان و وجود قبایل مختلف بدون نظم است. سال‌های جنگ و وجود گروه‌های مختلف و تسلط آنها بر مردم در نظم گریزی جامعه افغانستان تاثیر داشته است. اگر مردم افغانستان ندانند که از کدام رئیس جمهور فرمان بگیرند و به کدام قانون تن بدهند در نهایت شاهد هرج و مرج داخلی بیشتر خواهند بود و نهاد های امنیتی و نظامی دچار سردرگمی خواهند شد.
وجود دو رئیس دولت در روند صلح و گفتگوهای بین الافغانی تاثیر خواهد داشت. پس از توافق صلح میان آمریکا و گروه طالبان قرار بود که گفتگوهای بین‌الافغانی آغاز شود و دولت افغانستان هیاتی به نمایندگی از مردم افغانستان به این گفتگوها بفرستد. تلاش‌های خلیلزاد برای پا درمیانی میان طرفین درگیر در مساله انتخابات، یک هدف را دنبال می‌کرد و آن این که اختلاف‌ها کنار گذاشته شود و جریان‌ها و گروه‌های سیاسی همگام با دولت افغانستان از موضع واحد در برابر طالبان صحبت کنند. در نهایت شکست در توافق داخلی پیامدهای بی‌شمار دارد و از جمله این که پروژه خلیلزاد ممکن است به شکست بیانجامد و یا حداقل طبق زمان‌بندی پیش بینی شده به پیش نرود.
طالبان مشکلی مضاعف
این دو دستگی و شکاف در ساختار قدرت در افغانستان در حالی رخ داده است که طالبان که از آغاز گفت و گوهای صلح از موضع بالا حرف می‌زدند و اکنون با وضعیت پیش آمده از موضع قوی‌تر گفت و گو خواهند کرد. شکست داخلی و هرج و مرج داخلی به صورت مستقیم به نفع طالبان می‌انجامد. آنان پنج هزار زندانی خود را آزاد می‌کنند و دولت افغانستان نیز به دلیل دو دستگی کاری از پیش نمی‌برد. از تمامی این مسائل می‌توان نتیجه گرفت که بازنده این پروسه مردم افغانستان خواهند بود. نکته ای است که ترامپ نیز از آن آگاه است کما اینکه روز ۱۶ اسفند گفته که پس از خروج آمریکا از افغانستان احتمالا طالبان بر حکومت افغانستان غلبه کند.
در این میان و در حالی که اشرف غنی به دنبال توافق صلح طالبان با آمریکا گفته بود آزادی زندانیان طالبان تنها با توافق دولت افغانستان با طالبان ممکن است، روز سه شنبه ۲۰ اسفند دستور آزادی ۵ هزار نفر از اعضای طالبان را صادر کرد. بر اساس حکم صادره از سوی غنی در مرحله اول آزادی ۱۵۰۰ زندانی طالبان ظرف چهار روز آینده آغاز می‌شود و روزانه ۱۰۰ زندانی طالبان پس از گذراندن مراحل اداری آزاد خواهند شد.
اشرف غنی بر اساس برنامه از پیش تعیین شده میان آمریکا و طالبان روند صلح را دنبال می کند اما مشخص نیست که نهایتا می‌تواند با عبدالله به توافقی برسد که افغانستان بتواند با دولتی واحد در مقابل طالبان بایستد.
نظر شما