جنگ جهانی با کرونا و الگوی ناهمگون کشورها

شیوع کرونا مساله مشترک و همسان بسیاری از کشورها است اما دولت‌ها تاکتیک‌هایی متفاوت را برای مبارزه با این بیماری به کار بسته‌اند.

بر اساس سیر رشد آمار مبتلایان به کرونا، انتظار می‌روند شمار مبتلایان در واپسین روزهای هفته از مرز ۲۰۰ هزار نفر عبور کند. آخرین آمار از مرگ حدود هفت‌هزار نفر در سراسر جهان حکایت دارد.

نقشه جنگ شرقی‌ها با کرونا

چین با وجود روند کاهشی شمار مبتلایان هنوز بیشترین تعداد مبتلایان و قربانیان را در خورد جای داده‌است. در این کشور از میان حدود ۸۰ هزار مبتلا بیش از سه هزار تن جان خود را از دست داده‌اند. پس از چین، کرونا در ایتالیا و ایران بیشترین تلفات را برجای گذاشته است.

در شرایطی که برخی از کشورها بشدت با بحران کرونا درگیرند و بسیاری دیگر در هول و هراس سایه سیاه این ویروس مرموز و کشنده به سرمی‌برند، ویژگی‌های ملی، وضعیت زیرساخت‌های درمانی و بهداشتی، میزان‌ بهره‌مندی از فناوری‌های نوین، تجربه‌ بیماری‌های فراگیر گذشته و ... سبب تفاوت‌هایی جدی در نقشه جنگی دولت‌ها علیه کرونا شده‌است.

بسیاری از رسانه‌ها و ناظران الگوهای شرقی مقابله با کرونا را مورد توجه قرار داده و از لزوم استفاده از این الگوها سخن می‌گویند.

در اسلوب چینی مبارزه با کرونا، ده‌ها میلیون تن در نواحی شیوع گسترده ویروس قرنطینه‌شدند. استان هوبی و شهر ووهان به عنوان نخستین کانون کرونا طی چند هفته شاهد شدیدترین محدودیت‌ها و قرنطینه کامل بود و در کوتاه‌ترین زمان ممکن و به شکلی حیرت‌آور تاسیسات درمانی مبتلایان این منطقه ایجاد شد.

کاهش چشمگیر شمار مبتلایان و اعلام مهار بیماری از سوی رهبران پکن، هرچند الگویی موفق پیش چشم جهانیان به تصویر کشید اما طی روزهای گذشته انتقادات بسیاری از منظر نقض حقوق بشر و پنهان‌کاری در روند مبارزه با کرونا متوجه چینی‌ها شده است.

کیلومترها آن‌سوتر از خاک چین یعنی در کره‌جنوبی به سرعت کرونا فراگیر شد به طوری که در روزهای نخست شیوع، کره جنوبی در رده دوم کشورهای مبتلا به کرونا قرار گرفت.

در کره جنوبی، ورود سریع نیروهای نظامی به عرصه مقابله با کرونا و اختصاص توانایی‌ها و امکانات لجستیک و خدماتی ارتش به مهار بیماری همه‌گیر سبب شد تا رشد شمار مبتلایان و قربانیان پس از مدتی متوقف شود. مهمتر از اعلام وضعیت جنگی در کره جنوبی توانایی شگفت‌انگیز ساختار درمانی این کشور برای تست گرفتن از موارد مشکوک به کرونا بود.

در کره جنوبی طی روزهای اوج بیماری حدود پانزده هزار تست کرونا گرفته و جواب آن در کوتاه‌تر از ۲۴ ساعت اعلام می‌شد تا مبتلایان قطعی جدا شده و تحت درمان قرار گیرند. توانایی‌های تکنولوژیک کره باعث شد تا سیستم درمانی این کشور پایشی گسترده را از مبتلایان و حتی بهبودیافتگان به عمل ‌آورد و جلوی شیوع بیماری را بگیرد. تعداد زیاد تست‌های کرونا و تشخیص بیشترین شمار مبتلایان از میان افراد مشکوک به کرونا سبب شد تا درصد فوتی‌ها به نسبت مبتلاها بسیار پایین‌تر از متوسط جهانی باشد و حتی به زیر یک درصد برسد.

گذشته از آنچه گفته شد تجارب بیماری‌های فراگیر قبلی نظیر مُرس به مدد کره‌ای‌ها آمد تا از همه داشته‌هایشان در این زمینه از آموزش‌های عمومی گرفته تا تجارب پزشکی به بهترین وجه استفاده کنند. در کنار کره جنوبی کشورهایی چون سنگاپور نیز به دلیل شرایط مشابه توانستند تا حد زیادی بر کرونا فائق آیند.

تاخت و تاز کرونا در اروپا

به رغم وضعیت رو به بهبود شرقی‌ها، کشورهای جنوب اروپا سخت‌ترین روزها را از سر می‌گذرانند. ایتالیا به رغم قرنطینه کل کشور که از بیستم اسفندماه اعلام شد عرصه تاخت و تاز کرونا است. روز دوشنبه ۲۶ اسفندماه اعلام شد که طی ۲۴ ساعت، نزدیک به ۳۵۰ نفر جان خود را از دست داده‌اند و شمار کسانی که به واسطه کرونا جان خود را از دست داده اند به ۲۱۵۰ نفر رسیده است.

دیگر کشور اروپایی که شرایطی مشابه ایتالیا را در مقیاسی البته کوچکتر تجربه می‌کند اسپانیا است. نخست وزیر اسپانیا شنبه شب با اعلام حالت اضطراری گفت کشورش در این مرحله مبارزه با کرونا وارد دوره ۱۵ روزه قرنطینه سراسری می‌شود. این کشور اکنون با داشتن بالغ بر ۹ هزار مبتلا و حدود ۳۵۰ قربانی دومین کشوری در اروپا است که بشدت با کرونا دست و پنجه نرم می‌کند.

به رغم اوج گرفتن شمار کرونایی‌ها در این دو کشور جنوب اروپا و با وجود قرنطینه سراسری مقامات و مسئولان بهداشتی می‌گویند هنوز معلوم نیست که اوج این اپیدمی فرارسیده باشد.

از نگاه برخی از ناظران شاید کاستی‌های قرنطینه سراسری و هزینه سنگین آن برای دولت‌ها و توان بالایی که برای اجرای دقیق و کامل آن نیاز است، این الگو را در حال حاضر از اولویت و مطلوبیت نزد برخی دولت‌ها دور کرده است. در ایران به عنوان سومین عرصه بزرگ تاخت و تاز کرونا که این ویروس جان بیش از ۸۵۰ تن را گرفته است، دولت صراحتا اعلام کرده از قرنطینه به خصوص قرنطینه پایتخت خودداری خواهد کرد.

الگویی که مقابل روش قرنطینه کشورهای جنوب اروپا قرار گرفته الگوی انگلوساکسونی آن است. در نخستین روزهای بروز کرونا، «دونالد ترامپ» و «بوریس جانسون» رهبران آمریکا و انگلیس با کم اهمیت خواندن این بیماری و حتی تمسخر هراس از کرونا کوشیدند تا همه چیز را در کشورهایشان عادی جلوه دهند.

با گذشت چند روز از شناسایی اولین مبتلایان کرونا در آمریکا و بالا گرفتن انتقادها از ترامپ، دولت‌های ایالتی و شهرداری شهرهای بزرگ خود دست به کار شدند و مدارس، رستوران‌ها و سایر محل‌های تجمع را تعطیل کردند. در آخرین خبرها از آمریکا، ایالت سانفرانسیسکو با حدود هفت میلیون جمعیت قرنطینه عمومی اعلام کرده است.

با جدی‌تر شدن خطر کرونا، ترامپ که جلوی دوربین‌ها با افراد مختلف دست می‌داد جمعه گذشته وضعیت اضطراری اعلام و بودجه ای ۸.۳ میلیارد دلاری به منظور مبارزه با ویروس کشنده امضا کرد. دو روز پس از وضع حالت اضطراری، رئیس جمهوری آمریکا روز یکشنبه (۱۵ مارس) را روز ملی دعا و نیایش برای رهایی از شر بلایا و دشواری‌ها اعلام کرد.

یکی دیگر از تصمیمات ترامپ، ایجاد محدودیت ورود از کشورهای دیگر به خصوص کشورهایی اروپایی به آمریکا بود که ابتدا انگلیس و ایرلند از آن مستتثنی بودند اما بعدا این دو کشورها به لیست مبادی ممنوعه پیوستند. این وضعیت سبب آشفتگی و هرج و مرج در فرودگاه‌های بزرگ آمریکا شده است. ضمن اینکه بیم آن می‌روند تعداد نزدیک به ۹۰ قربانی کرونا در این کشور به سرعت افزایش یابد.

مدل انگلیسی مبارزه با کرونا این روزها مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. نخست وزیر این کشور با خودداری از تعطیلی ادارات، مدارس و مکان‌های اجتماع اعلام داشته شیوه‌ای پیشرفته مبتنی بر قواعد ریاضیات و احتمالات در ارتباط با رفتار جمعی انگلیسی‌ها را برای مقابله با کرونا به کار می‌برد.

به گفته وی اکثریت جامعه انگلیس ناگزیر به قبول بیماری و میزبانی از کرونا خواهند بود و در این میان فقط افراد ضعیف و بالای ۷۰ سال باید قرنطینه خانگی شوند.

جانسون اعلام کرده از طریق راهکارهای پزشکی، ورزشی و رفتاری و اقناع مردم به روش‌های موثری چون شستن دست‌ها قصد دارد نقطه اوج بیماری را تا تابستان پیش رو به تعویق بیاندازد و با شیوه‌ای که شتاب و شیب ملایم‌تری نسبت به اقدامات پیشگیرانه سایر کشورها دارد به کاهش آمار نهایی مرگ و میر کمک کند. وی در این زمینه استدلال‌هایی را مطرح کرده که با انتقادات بسیاری روبرو است از جمله اینکه تعطیلی مدارس باعث رفتن کودکان نزد پدربزرگ و مادربزرگ‌ها می‌شود و آنان را با خطر بیشتری مواجه می‌سازد.

منتقدان جانسون می‌گویند انگلیس که تاکنون افزون بر ۵۰ قربانی کرونا داشته تنها چند هفته تا وضعیت اپیدمی ایتالیا فاصله دارد.

در چارچوب الگوهای مختلف، کشورها روش‌هایی گوناگون را برای مقابله با کرونا به کار می‌بندند. آخرین خبرها از فرانسه گویای تشکیل شورای دفاعی در این کشور و تبدیل خطوط تولید عطرهای گران‌قیمت فرانسوی به مواد ضدعفونی‌کننده است. آلمانی‌ها هم مرزهای خود را مسدود کرده‌ و در تلاشی پیوسته و خستگی‌ناپذیرند تا به واکسن کرونا دست‌یابند؛ موضوعی که در شرایط کنونی به نوعی رقابت پیدا و پنهان میان آلمان و آمریکا شکل داده است.

در این شرایط بسیاری از موضع‌گیری‌ها بر پیچیدگی ماجرای مبارزه با کرونا می‌افزاید به ویژه تازه‌ترین اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه چین که گفته ویروس کرونا را آمریکایی‌ها در ووهان منتشر ساخته‌اند. با توجه به چنین موضع‌گیری‌هایی برخی انگاره‌هایی را در زمینه چرایی بی‌تفاوتی نسبی انگلوساکسون‌ها در برابر شیوع کرونا مطرح می‌سازند.

با این حال آنچه مشخص است مجموعه‌ای از عوامل و عناصر ملموس و ناملموس در کشورها به نقشه راه متفاوت دولت‌ها برای مقابله با کرونا شکل داده و آن‌ها را از هم متمایز ساخته است.