آموزش در فضای مجازی سهم دانشگاهیان در مقابله با کرونا

مقابله با بحران ویروس کرونا در کشور، نیاز به عزم همگانی دارد که بدون یک اراده جمعی معطوف به مواجهه مؤثر با این بیماری، امکان رهایی از زنجیره انتقال آن وجود ندارد. برهمین اساس و به ابتکار ایرنا و روزنامه ایران پویشی برای فراخوان عمومی به مسؤولیت‌پذیری جمعی در برابر کرونا به راه افتاده است.

دانشگاه فردوسی مشهد نیز از ابتدای اعلام رسمی شیوع و فراگیری ویروس کرونا و با توجه به راهکار عدم حضور در اماکن عمومی به عنوان بهترین راه جلوگیری از سرایت این بیماری به دیگران، وظایف آموزشی خود را به صورت مجازی پیگیری کرده تا خللی در روند آموزش ایجاد نشود.
آموزش از راه دور، با استفاده از اینترنت به سال‌های ابتدایی دهه ۷۰ باز می‌گردد و از آن زمان تاکنون بعضی از مراکز آموزشی با توجه به این فرصت، سعی در ارتباط با دانشجویان در خارج از ساعات کلاسی داشته اند. از آن تاریخ تاکنون هیچگاه فرصت استفاده از تمام ظرفیت این نوع آموزش در کشور به صورت جامع وجود نداشته که با بحران موجود، این  فرصت فراهم شد تا مسوولان و دست اندرکاران نقاط ضعف و قوت این نوع آموزش را پیدا کرده و با  رفع مشکلات موجود، امکانات دیگر این نوع ارتباط آموزشی را گسترش دهند.

امکانی برای تدام ارتباط استاد و دانشجو 
عضو هیات علمی گروه علوم ریاضی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: روند آموزش طی دو سه هفته پایانی هر سال، به طور معمول با جدیت پیگیری نمی‌شد و به همین دلیل تعطیلی کلاس‌‎های آموزشی به دلیل شرایط موجود خلل غیرقابل بازگشت در فرآیند یاددهی و یادگیری ایجاد نخواهد کرد اما از سوی دیگر به خوبی درک می‌کنیم که رخوت در برخورد با این مسأله، بذر نومیدی را در دل شاگردان ایجاد خواهد کرد.  
مجید میرزا وزیری افزود: اگر معتقد هستیم که جریان رودخانه زندگی با شیوع ویروس کرونا متوقف نشده است باید این حقیقت را با ادامه وظیفه آموزشی خود در ارتباط با دانشجویان به اثبات برسانیم.
وی ادامه داد: به دلیل بی‌تجربگی در آموزش غیر حضوری و فقدان زیرساخت‌های مجازی لازم، هنوز با این تغییر در نحوه آموزش کنار نیامده‌ایم اما پافشاری بر انجام آموزش غیرحضوری، حتی به شکلی دست و پا شکسته این پیام عمیق را به شاگردانمان مخابره خواهد کرد که ما به آینده امیدوار هستیم زیرا این وضعیت ناخواسته گذر خواهد کرد و اجازه نخواهیم داد که اهریمن پنهان کرونا، رودخانه زندگی را مرداب سازد.

رییس گروه آموزش‌های آزاد کالج دانشگاه فردوسی مشهد گفت: اصرار بر ارتباط مجازی با شاگردان و دانشجویان برای آموزشِ نکاتی که در کتاب‌ها نیز یافت می‌شود نیست بلکه به دلیل آموزش، آگاهی‌ بخشی و روشن‌سازی این حقیقت است که رودخانه زندگی جریان دارد و اتحاد و استقامت همگی ما در برابر اهریمن پنهان، راز حفظ حیات در این کره خاکی است.
وی افزود: با این حال همه می‌دانیم تا رفتارها تغییر نکند بحران این ویروس با ما همراه خواهد بود و برداشت عمومی جامعه از آنچه اتفاق خواهد افتاد بیشتر نشأت گرفته از رفتار یکایک افراد جامعه و مستقل از سخن‌سرایی‌هایی است که رخ می دهد به گونه‌ای که حتی کودکان نیز این حقیقت را به خوبی درک کرده‌اند.  
میرزا وزیری ادامه داد: از این رو اراده استادان در ایجاد مسیری هموار برای ادامه عملی مؤلفه‌های زندگی روزانه می‌تواند بسیار امیدبخش و روشنگر باشد به دلیل آن که اساتید در این میان رسالتی ویژه دارند زیرا نسل آینده به شدت متأثر از آموخته‌های عملی معلمان است و بر همین اساس با ماندن در خانه وظیفه آموزشی را که بر گردن ما قرار دارد ادامه خواهیم داد.

ایجاد ۶۵۰ کلاس توسط استادان دانشگاه فردوسی مشهد

رییس مرکز آموزش‌های الکترونیکی دانشگاه فردوسی مشهد نیز گفت: برخی استادان دانشگاه در گذشته از امکانات فضای مجازی و وبگاه‌های شخصی خود برای تدریس دروس و به اشتراک گذاری فایل‌های آموزشی استفاده می‌کردند و اکنون نیز آنها، هیچ مشکلی در این موضوع ندارند ولی بعضی از استادان که به صورت سنتی به امر آموزش می‌پرداختند هنوز نتوانسته‌اند با این رویکرد نوین در امر آموزش کنار بیایند.
سعید ابریشمی افزود: استادان این دانشگاه به اتفاق دیگر همکاران خود، با فراهم آوردن امکان حضور مجازی دانشجویان در پیگری روند درسی و تحصیلی، توانسته‌اند در مقابله با ویروس کرونا و شکست زنجیره انتقال آن قدم بردارند.
وی ادامه داد: از اوایل اسفند ماه ۹۸ تاکنون ۴۴۳ کلاس آنلاین و ۲۱۵ کلاس نیز به صورت آفلاین ایجاد شده تا دانشجویان از روند تحصیل خود عقب نمانند و مطابق با تقویم دانشگاهی، تحصیل خود را ادامه دهند.
وی گفت: تعدادی از اساتید نیز امیدوار بودند بعد از پایان تعطیلات نوروز بتوانند کلاس‌های آموزشی خود را به صورت حضوری پیگیری کنند تا عدم برپایی کلاس به صورت حضوری جبران شود ولی با توجه به اینکه، این نوع آموزش ادامه خواهد داشت، آنها هم در این مسیر قدم گذاشته‌اند و پیش‌بینی می‌شود پس از تعطیلات نوروز به تعداد کلاس‌های آموزشی مجازی افزوده شود.
استادیار رشته کامپیوتر افزود: ماندن در خانه بزرگترین وظیفه‌ای است که بر گردن شهروندان در شکست ویروس کروناست و دانشجویان نیز با پیگیری کلاس‌های خود از منزل در این امر سهیم هستند و بر همین اساس، تاکنون نزدیک به ۹ هزار دانشجو از کلاس‌های آنلاین و ۶ هزارو ۴۰۰ نفر نیز از کلاس‌های آفلاین بهره برده‌اند و به همین دلیل با توجه به افزایش ظرفیت حضور دانشجویان، تعداد سرورهای موجود از یک به چهار عدد افزایش یافت.
وی به تفاوت آموزش آنلاین و آفلاین اشاره کرد و اظهار داشت: در شیوه آنلاین، اساتید و دانشجویان در زمان مشخص با مراجعه به سامانه آموزشی در جریان کلاس همانند کلاس حضوری قرار می‌گیرند و امکان پرسش و پاسخ بین استاد و دانشجویان برقرار است و اگر مورد ابهامی برای دانشجو شکل گرفته باشد در همان موقع برطرف می‌شود.  

وی گفت: در صورت عدم پایداری اینترنت امکان پیگیری کلاس توسط دانشجو و استاد از بین می‌رود و چون شرایط  دانلود فیلم کلاس وجود ندارد، دانشجویان فقط باید از طریق پورتال آموزشی خود کلاس درس را مشاهده نمایند.
ابریشمی افزود: در شیوه آفلاین، استاد تصویر، صدا و تمام فایل‌های مورد نیاز آمورشی خود را آماده کرده و بر روی سرور دانشگاه قرار می‌دهد تا دانشجویان بتوانند پس از دانلود آنها در تمام سیستم‌های قابل پخش نسبت به مشاهده به دفعات، در کامپیوتر، گوشی تلفن هوشمند یا تلویزیون بهره ببرند. استادان و دانشجویان سپس درشبکه‌های مجازی می‌توانند به گفت و گو و تبادل نظر در مورد فایل‌های آموزشی و سوالات پیش آمده، بپردازند.  

آموزش معکوس
رییس مرکز آموزش‌های الکترونیکی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: تعدادی از استادان در چند سال گذشته از روش آموزش معکوس و با استفاده از امکانات فضای مجازی سعی در نوآوری در کلاس‌های خود داشتند که با توجه به تجربه فعلی دیگر استادان نیز در آینده می‌توانند از این روش بهره ببرند.  
وی گفت: استادان می‌توانند، بعضی از دروسی را که هر نیمسال ارائه می‌کنند برای یک بار ضبط کرده و فایل آن را، قبل از شروع کلاس جلسه آینده در اختیار دانشجویان قرار دهند و در ابتدای هر جلسه آزمونی از دانشجویان بگیرند تا از یادگیری مطالب ارائه شده به دانشجو اطمینان حاصل کنند، سپس به حل تمرین‌های جدید و رفع ابهامات دانشجویان در کلاس بپردازند.  
وی افزود: این روش در بیشتر دانشگاه‌های دنیا در حال اجراست تا دانشجویان و اساتید در کنار کلاس فیزیکی از آموزش مجازی نیز در دیگر زمان‌های غیر درسی بهره‌مند شوند.
این استاد رشته کامپیوتر با اشاره به آینده آموزش مجازی پیش‌بینی کرد در آینده این امکان برای استادان به وجود می‌آید تا از طریق امکانات " واقعیت مجازی " به آموزش سایر دروس کارگاهی نیز بپردازند و در این صورت انقلاب بزرگی در عرصه آموزشی دنیا رخ خواهد داد.
وی گفت: همچنین دانشگاه فردوسی مشهد در راستای انجام فعالیت اجتماعی خود این امکان را فراهم آورده است تا سایر علاقه‌مندان به آموزش‌های این دانشگاه بتوانند از طریق آدرس پورتال ocw.um.ac.ir به فیلم‌های آموزشی استادان این دانشگاه دسترسی داشته باشند.

خلاقیت در آموزش
مدیر دفتر ریاست و روابط عمومی دانشگاه فردوسی مشهد نیز گفت: با توجه به مصوبه شورای دانشگاه فردوسی مشهد در مقابله با ویروس کرونا و تاکید در ماندن در منزل تا شکست ویروس کرونا، تمامی کلاس‌های درس دانشگاه فردوسی مشهد تا پایان سال ۱۳۹۸ به صورت مجازی برگزار می‌شود و امکان دارد این روند در سال ۱۳۹۹ نیز ادامه داشته باشد.  
دکتر عادل سپهر افزود: در این چهارچوب فعالیت‌های آموزشی دانشگاه تعطیل نمی‌شود بلکه به صورت مجازی و از راه دور ادامه پیدا می‌کند و در صورتی که به هر دلیل استادی نتواند کلاس مجازی خود را برگزار کند در روزهای کاری و ایام تعطیل تا پایان نیمسال تحصیلی موظف به برگزاری کلاس‌های جبرانی خود خواهد بود.
وی ادامه داد: برگزاری کلاس به صورت مجازی روندی است که تاکنون در این دانشگاه انجام می‌شده است و اتفاق تازه‌ای محسوب نمی‌شود زیرا در ایّامی که استادان در حال  گذراندن فرصت مطالعاتی خود در سایر کشورها هستند کلاسهای آنها به صورت مجازی برگزار می‌شد.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: برخی از دروس که نیاز به کار عملی و آزمایشگاهی دارد از طریق آموزش مجازی به سختی آموزش داده می‌شود و به همین دلیل مطالب تئوری مورد نیاز دانشجو در حال حاضر تدریس می‌شود تا در زمان مناسب و در کلاس حضوری ادامه انتقال دانش صورت بگیرد.  
وی افزود: با توجه به سبک زندگی جدید انسانها و استفاده از اینترنت، این نوع آموزش‌ها می‌تواند به جای آموزش سنتی مورد استفاده قرار گیرد تا در شرایطی که امکان حضور اساتید وجود ندارد از تکنولوژی‌های جدید در امر آمورش به خوبی بهره گرفته شود.
سپهر ادامه داد: این فضا امکانی را در اختیار اساتید قرار داده است تا خلاقیت‌های جدید خود را به منصه ظهور برسانند و دانشجو را به این نوع آموزش ترغیب کنند تا در کنار آموزش فیزیکی و سنتی از روش‌های جدید آموزش مجازی نیز بهره ببرند زیرا ماندن در خانه کمک بسیار بزرگی به کاهش مبتلایان به ویروس کرونا خواهد کرد.
وی گفت: بر همین اساس نیاز است استادان در ایام فراغت خود به نحوه ارائه خلاقانه آموزش فکر کنند و متناسب با نوع تدریس، فایل‌های آموزشی را از قبل فراهم نمایند.

طبق اعلام دبیر کمیته مراقبت و درمان بیماری کرونا در دانشگاه علوم پزشکی مشهد تعداد مبتلایان به کرونا در خراسان رضوی به ۷۱۱ نفر افزایش یافته است.
از ۳۰ بهمن تا ۲۸  اسفند ماه سه هزار و ۸۲۹ بیمار مبتلا به عفونت حاد تنفسی و مشکوک به بیماری کرونا در بیمارستان‌های خراسان رضوی بستری شده‌اند و ۶۶ نفر از مبتلایان به کرونا نیز جان باخته‌اند.