رقبایی که یا سکوت ۴۰ روزه خود را با تاسف برای دولت شکسته‌اند یا هیاهوی چهل روزه خود را با تاکید بر ناکارآمدی برنامه های دولت پی می‌گیرند. ویروس ناشناخته و خطرناک کرونا از ابتدای سال جاری میلادی در یکی از استان‌های چین کشف شد و سپس در سراسر جهان شیوع پیدا کرد. این ویروس اواخر بهمن ماه سال گذشته در ایران هم شناسایی شد و از همان لحظه تاکنون ۳۲ هزار و ۳۳۲ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا، ۲۳۷۸ نفر فوت شده و ۱۱ هزار و ۱۳۳ نفر نیز بهبود یافته‌اند. تلاش دولت برای سامان دادن به بحران کرونا گرچه از همان روزها نخست پرشتاب آغاز شد اما به دلیل ناشناخته بودن شرایط و نوع بیماری، تنگناهای اقتصادی و سیاسی، زیاده‌خواهی های برخی داخل و خارج و در نهایت عدم هماهنگی و تبعیت از برنامه‌های دولت، اقدامات به کندی و سختی پیش رفت. گرچه دولت به سختی کار خود معترف و حتی معتذر بود اما مخالفان دولت این بار کرونا را بستر تازه انتقادات و هجمه ها به دولت یافتند و شرایط را برای حجت الاسلام «حسن روحانی» رئیس جمهوری و کابینه و هیات دولتش دشوارتر ساختند.
تصورات، توهمات، شایعات علیه دولت در بحران کرونا
اعلام رسمی ورود بیماری کووید ۱۹ به ایران و همزمانی آن با انتخابات یازدهمین دوره مجلس، تنها یک تلاقی تلخ بود اما شماری از مخالفان دولت از قعر این تلاقی، داستان توطئه دشمن برای کاستن از حضور مردم در انتخابات ساختند و اصرار دولت مبنی بر رعایت قواعد حضور در اجتماعات را نقد کرده، آن را بزرگنمایی و حتی در راستای توطئه دشمن ارزیابی کردند. در پی اعلام شهر قم به عنوان مرکز شیوع کرونا در ایران، سیل اظهارات درباره دروغ بودن این موضوع در تریبون‌های مختلف به راه افتاد.
در همان روزهای نخست دولت پیشنهاد بستن اماکن زیارتی را ارائه داد که با واکنش تند برخی مسئولان شهر قم و برخی گروه‌ها در این شهر مواجه شد، در همان روزها و ساعاتی که این شهر در معرض آلودگی بود صداوسیما در گزارش مبسوطی از آرامش در قم و عدم شیوع ویروس پخش کرد و شماری در اجتماعات مختلف ضمن توهین به مسئولان در آشکار و نهان اعلام کردند که دولت حق قرنطینه قم را ندارد و هرگونه اظهارنظری در این زمینه به "قم‌هراسی" تعبیر شد.
موج اول عبور از برنامه‌های دولت به این صورت گذشت و موج دوم با شایعه پراکنی درباره ستاد مقابله یا کرونا آغاز شد، عده‌ای عدم حضور رییس جمهوری در این ستاد را مورد انتقاد قرار دادند در حالی که رییس جمهوری در جریان تمام اقدامات ستاد بود و دستورات لازم و فرماندهی کلی از سوی وی انجام می گرفت. موج سوم به دلیل عدم قرنطینه کردن شهرها و همزمان با سفرهای نوروزی علیه دولت شروع شد. انتقادات از قرنطینه نشدن شهرها درحالی بود که بسیاری از کشورهای جهان هم به این موضوع تن نداده بودند و شرایط قرنطینه در ایران تحت تحریم با بسیاری از مناطق جهان متفاوت است. واقعیاتی که مطابق معمول مورد غفلت منتقدان قرار می‌گرفت، موجب می‌شد که دولت درخواست‌های مکرر از مردم به منظور ماندن در خانه را در اولویت و دستور کار قرار دهد که تا حدی نیز موفق به کنترل بیماری شد.
انتظار آن بود که با سخت‌تر شدن تدابیر مقابله با کرونا از سوی دولت و اجرای دقیق طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و زیرمجموعه‌های آن، موج انتقادات از دولت کمتر شود اما برخی اظهارنظرها طی روزهای اخیر نشان داد که هیچ اقدامی از سوی قوه مجریه نمی‌تواند نظر مثبت یا حتی معتدل منتقدان را در پی داشته باشد. پس از اجرای این طرح گروهی مدعی شدند که عدم قرنطینه شهرها به این دلیل است که دولت برای رفع تحریم‌ها روی بحران کرونا حساب باز کرده است! گروهی هم پس از سکوت ۴۰ روزه تعطیلات کرونایی خود را با اظهار تاسف آغاز کرده و دولت را متهم به خوش بینی و مسامحه در بحران کرونا کردند.
پاسخ دولت به همکاران نزدیک کرونا
طوفان انتقادات از دولت و شخص رئیس جمهوری، در میانه بحران برخی از مردان کابینه را به سخن می‌آورد. حجت الاسلام روحانی در جلسه ستاد مقابله با کرونا به کسانی که در خصوص این بیماری شایعه پراکنی می کنند اشاره کرد و گفت: «کسانی که در جامعه شایعه پراکنی کرده و ذهن مردم را مشوش و ناراحت می کنند و موجب استرس می شوند از همکاران نزدیک کرونا هستند. چرا که کرونا می خواهد که عده ای روی اعصاب مردم بیاید تا مردم روحیه خود را از دست بدهند تا او موفق شود. آن کسی که روحیه اش را از دست می‌دهد و در استرس و فشار روحی قرار می‌گیرد ایمنی بدنش آسیب می‌بیند و این ویروس سریعتر می‌تواند به اهدافش برسد بنابراین ما نباید بگذاریم یاران کرونا در کنار کرونا باهم باشند.»
«علی ربیعی» سخنگوی دولت در یادداشتی یادآور شد: «نگاه سیاست‌زده‌ای که اعلام کرونا را اقدامی برای کاهش مشارکت در انتخابات تفسیر کرد و آن‌را به سیاست داخلی پیوند زد، به وجه دیگری بحران کرونا را به سیاست خارجی پیوند می‌زند و بدون هر گونه شواهدی، باز هم بر بی‌اعتمادی و تضعیف تلاش‌های ملی دولت و ملت برای مقابله با کرونا می‌افزاید. همان گونه که هشدارم درباره پیوند نزدن کرونا و سیاست داخلی را عده‌ای به گوش نگرفتند و غلط بود، پیوند زدن کرونا و سیاست خارجی هم نادرست و خسارت‌بار است.»
«محمود واعظی» رییس دفتر رئیس جمهوری هم ضمن اشاره به اینکه منتقدان اعلام شناسایی ویروس کرونا در قم نمی‌توانند از سیاست دولت در قرنطینه انتقاد کنند، تصریح کرد: «تمامی اقدامات گسترده ای که دولت برای مهار و ریشه کنی بیماری کرونا در کشور انجام داده است در چارچوب مشاوره با متخصصان و صاحبنظران این حوزه بوده و هر زمانی هم که آنان به نتیجه و جمع بندی قطعی رسیده و نظراتشان را به ستاد ارائه کرده اند، این ستاد مورد نظر قرار داده است.»
رییس دفتر رییس جمهوری به موضوع مهم دیگری درباره تلاش دولت برای قرنطینه قم پرداخته و گفته است: «هنوز زمان زیادی از مواضع این حضرات نگذشته و مردم کاملا در خاطرشان هست که وقتی دولت با شفافیت و صداقت هر چه تمامتر موضوع شناسایی ویروس کرونا را در قم اعلام کرد، همین حضرات با عصبیت تحلیل داشتند که این رفتار دولت یک پروژه سیاسی است! و این اقدام صادقانه دولت را در روز چهارشنبه پیش از انتخابات، یک حرکت مغرضانه از سوی دولت برای عدم مشارکت در انتخابات قلمداد کردند!»
رقبای سیاسی در هیچ بحرانی کنار دولت نبودند
انتقاد و هجمه به دولت‌های اول و دوم تدبیر و امید موضوع تازه ای نیست و بحران کرونا یکی از بخش های این مجموعه صدها قسمتی است. واقعیت آن است که دولت در بحران‌های متعدد تحمیل شده به خود به ندرت همراهی و همکاری رقبای سیاسی و انتخاباتی خود را داشته است. برای مخالفان حسن روحانی اصل انتقاد و هجمه و کنایه در هیچ برهه‌ای به حاشیه نخواهد رفت. چه عهدشکنی دونالد ترامپ برجام را نقض و تحریم‌ها را برگردانده باشد، چه فروش نفت ایران و به تبع آن درآمدهای لازم برای اداره کشور در کارزار فشار حداکثری آمریکا به شدت کاهش یافته باشد، چه سیل و بلایای بی‌سابقه مردم را درگیر کرده باشد، چه دولت انتخاباتی را برای سربلندی ایران برگزار کرده باشد و چه ویروسی عالم‌گیر تمام جهان و ایران را درگیر کرده باشد. در هیچ یک از این برهه‌ها انتقاد و طعنه رقبای سیاسی جای خود را به همراهی یا دستکم همدلی نداده است.
اینکه در شرایط به وجود آمده کشور، دولت تا اندازه مقصر است، پرسشی است که پاسخ آن انصاف سیاسی می‌طلبد اما دستکم در توصیف آنچه قوه مجریه این روزها با آن روبروست می‌توان بخشی از اظهارات «قاسم جانبابایی» معاون درمان وزیر بهداشت را مرور کرد که گفته است: «در شرایط بحرانی از برخی کشورهای به ظاهر دلسوز تعدادی ماسک و وسایل حفاظتی خریداری کرده بودیم، اما آن‌ها وسایل را نگه داشتند و به ما برنگرداندند و این باعث آلودگی کادر درمانی ما شد.»
و در نهایت این اظهار نظر «سیعد لیلاز» اقتصاددان هم درباره عملکرد دولت در بحران کرونا جالب توجه است: «دولت آقای روحانی در این زمینه بسیار خوب عمل کرده است. به ویژه تصمیمی که در خصوص توزیع بسته‌های معیشتی میان اقشار آسیب پذیر گرفت. باید گفت این تصمیم در اوج نداری دولت بوده است. بزرگترین مشکل آقای روحانی این است که توانایی بازگو کردن اقداماتی که دولت انجام داده را برای مردم ندارد اما به باورم ما سریعتر از اغلب کشورهای توسعه یافته تلاش کردیم تا تبعات اقتصادی این ویروس را کاهش دهیم.»
نظر شما