ایران در تولید کیت تشخیص کرونا خودکفا شد

علیرضا بیگلری روز چهارشنبه ( ۱۳ فروردین) در نشست خبری که به صورت ویدئو کنفرانس از وزارت بهداشت برگزارشد، در پاسخ به پرسش ایرنا درباره تعداد کیت های موجود برای تست افراد مشکوک با علایم خفیف و درصد خطای کیت های موجود در کشور افزود: کیت تشخیصی که اکنون در ایران مورد استفاده قرار می گیرد، کیت های تشخیص مولکولی است که مورد تایید سازمان بهداشت جهانی هم قرار گرفته است و اگر نمونه گیری درست انجام شود، تا بالای ۹۰ درصد جواب آن قابل اطمینان است.

وی گفت: البته اگر نمونه گیری درست انجام نشود درصد خطای آن بالا می رود و بیش از ۵۰ درصد جواب های منفی کاذب می شود.

بیگلری افزود: نوع دیگری از کیت هایی که در دنیا وجود دارد کیت های سریع یا رپیت تست است که بعد از ۱۵ دقیقه جواب می دهند اما تعداد منفی کاذب آن خیلی زیاد است به همین علت این کیت ها در پروتکل تشخیصی آزمایشگاههای ایران قرار نگرفت.

وی ادامه داد: جواب تست افراد مبتلا از روز اول تا ۱۴ بعد از ورود ویروس به بدن فرد می تواند مثبت شود اما ممکن است به علت در تست های مولکولی که در اختیار داریم به علت نمونه گیری نادرست در حالی که فرد مبتلاست جواب منفی شود.

رئیس انستیتو پاستور گفت: این خطر بزرگی است که افراد مبتلا جواب آزمایش منفی داشته باشند و در جامعه رها شوند و باعث آلودگی و انتقال بیماری به دیگران شوند به همین علت علاوه بر اینکه از تست های سریع استفاده نکردیم باید تلاش کنیم با نمونه گیری درست از موارد منفی کاذب در کشور جلوگیری کنیم.

وی افزود: انستیتو پاستور با بررسی همه کیت های موجود در بازار جهانی از دو ماه قبل از تشخیص اولین موارد کرونا در کشور کیت های مورد تایید را شناسیی کرده بود و روش تشخیصی کشور طراحی شده بود و از چند روز قبل از تشخیص اولین موارد ابتلا به  ویروس در کشور کیت تشخیصی را در اختیار داشتیم.

بیگلری گفت: البته از سه هفته قبل از تشخیص اولین موارد بیماری کووید ۱۹ در کشور با کیت های  PCR معمولی که از قبل داشتیم کار تشخیص ویروس کرونا را انجام می دهیم اما کیت تشخیص اختصاصی این ویروس بر اساس تاییدیه های سازمان بهداشت و طراحی پروتکل تشخیصی بومی ایران از چند روز قبل از ۳۰ بهمن در ایران موجود بود.

تعداد کیت تشخیص کرونا در ایران

وی در پاسخ به پرسش ایرنا درباره تعداد کیت های تشخیصی موجود در کشور افزود: هم اکنون پنج شرکت دانش بنیان کیت تشخیص مولکولی کرونا را در کشور تولید کرده اند و تولید آنها مورد تایید قرار گرفته است. یکی از این شرکتها اعلام کرده که هفته ای ۸۰ هزار کیت تحویل می دهد. بقیه شرکتها هم در همین حد تولیدات دارند و حتی شاید بیشتر. تعداد دیگری شرکت نیز نمونه های کیت خود را برای تایید ارسال کرده اند بنابراین اگر وزارت بهداشت بخواهید افراد مشکوک سرپایی و افراد علایم خفیف را آزمایش کند. کیت کافی برای این کار در کشور در اختیار داریم.

رئیس انستیتو پاستور افزود: البته باید به این نکته توجه کنیم که این دستاورد بزرگ ملی در زمانی که انجام شد که در بدترین شرایط تحریم ددمنشانه هستیم و نه امکان فرستادن پول برای خرید خارجی داریم و نه امکان گرفتن کیت از کشورهای دیگر به راحتی فراهم است.

وی گفت: با تکیه بر توانمندی بومی و دانشمندان جوان کشور خومان به فناوری تولید کیت تشخیصی استاندارد دست پیدا کرده ایم. محدودیت های زیادی داریم. دست بسته وارد میدان این بیماری شدیم اما اکنون به اندازه ای کیت داریم که بتوانیم همه افراد مشکوک ارجاعی از بیمارستانها و حتی شبکه بیماریابی بهداشتی وغربالگری کشور را پاسخ دهیم.

وی افزود: تشخیص بیماران خفیف برای شکستن زنجیره انتقال این ویروس بسیار مهم است.

۳۰ درصد بیماران ویروس کرونا خفیف هستند

بیگلری در پاسخ به پرسش دیگر ایرنا درباره مدت زمان مثبت ماندن آزمایش افراد مبتلا و اتمام دوره بیماری و زمان منفی شدن آزمایش بعد از طی دوره بیماری خفیف ناشی از ویروس کرونا گفت: برآورد این است که حدود ۳۰ درصد جمعیت به نوع خفیف بیماری ناشی از ویروس کرونا مبتلا می شوند که بی علامت هستند یا علامت کمی دارند اما ابتلای آنها در آزمایشگاه و با انجام تست مشخص می شود.

وی ادامه داد: تشخیص بیماران خفیف و قرنطینه آنها و جلوگیری از تماس آنها با دیگران برای شکستن زنجیره انتقال بسیار مهم است اما به نظر می رسد تست این افراد بعد از دو یا سه هفته منفی می شود و بعد از این دوره دیگر ناقل نیستند.

بیگلری در پاسخ به پرسش دیگر ایرنا درباره انتقال ویروس کرونا از طریق آب گفت: جواب این سوال را دقیق نمی دانم اما شواهد موجود نشان می دهد که مهمترین عامل انتقال این بیماری فرد به فرد و از طریق عطسه و سرفه افراد مبتلا و به خصوص ماندن این ترشحات بر روی سطوح است. در مورد انتقال از طریق آب مطالعاتی که انجام شده شواهدی دال بر انتقال را نشان نمی دهد اما به طور دقیق نمی توانم پاسخ این سوال را بدهم.

رئیس انستیتو پاستور ایران گفت: از دوماه پیش از تشخیص اولین موارد ویروس کرونا در ایران انستیتوپاستور طراحی روش های تشیخص را شروع کرد. در آن روز دانش بسیار کمی در انستیتو پاستور در این زمینه بود اما سعی شد بهترین و مناسب ترین روش تشخیص طراحی شود.

وی افزود: بعد از اولین موارد تشخیص که اعلام شد. بلافاصله آزمایشگاههای قم و تهران شروع به کار کردند و در کمتر از ۱۰ روز بیشتر از ۶۰ آزمایشگاه راه اندازی شد. فرصت بزرگی بود که شبکه منسجم با یک دستور کار و پروتکل در کل کشور تشخیص آزمایشگاهی شکل گرفت در سراسر کشور همه با یک پروتکل کار می کردند.

۲۰ هزار تست روزانه در ۹۰ آزمایشگاه

بیگلری گفت: تشکیل این شبکه منسجم تحصین مجامع و کارشناسان بین المللی را فراهم کرد. خیلی از کشورها اکنون این شبکه قدرتمند تشخیصی را ندارند و اکنون تعداد آزمایشگاههای همکار وزارت بهداشت برای تشخیص ویروس کرونا به ۹۰ آزمایشگاه رسیده است و می توانیم با افزایش ۱۰ هزار تست روزانه به ۲۰ هزار تست در روز برسیم و رسیدن به این توان در اوج تحریم ها نقطه قوت کشور است.

خودکفایی و امکان صادرات کیت

وی افزود: اکنون برای انجام تست تشخیص کرونا نه تنها به خودکفایی رسیده ایم و نیازی به کمک خارجی نداریم بلکه وزارت بهداشت آماده است که اگر کشورهای همسایه و منطقه کمک بخواهند امکان صادرات و ارائه خدمات شایسته برای تشخیص این بیماری در این کشورها را دارد. یکی از ویژگی ها و شگفتی های روزگار است کشوری که روزهای اول نیازمند کیت خارجی بود حالا آمادگی صادرات کیت دارد.

رئیس انستیتو پاستور ایران در پاسخ به پرسشی درباره پروتکل استاندارد تشخیصی گفت: هیچکام از کشورهایی که در دنیا بیمار می پذیرند یک پروتکل واحد استاندارد را اجرا نمی کنند در ایران هم پروتکل ها بر اساس شواهد بومی است

وی ادامه داد: با توجه به اینکه پروژه های مختلفی در ایران و دنیا برای شناسایی عملکرد ویروس پیش می رود برای اینکه این ویروس را بهتر بشناسیم. در ایران هم بر اساس ژنتیک و هم اصول ایمنی شناسی تحقیقات مختلفی در حال انجام است و امیدواریم بتوانیم درمان و واکسن مناسب برای درمان این ویروس را در اختیار داشته باشیم.

بیگلری در پاسخ به این پرسش که آیا افراد مبتلا ممکن است دوباره به کرونا مبتلا شوند گفت: مشاهدات موجود نشان می دهد که فقط یک نوع ویروس کرونا داریم اما رفتار این ویروس در افراد مختلف متفاوت است بنابراین ویروس قوی یا ضعیف نداریم اما بدن های مختلف به این ویروس جواب های مختلف می دهند و شواهدی از اینکه افراد بعد از یک دوره ابتلا دوباره مبتلا شوند هنوز وجود ندارد.

وی ادامه داد: هنوز البته رفتار ویروس کرونا ناشناخته است. اغلب کودکانی که به این ویروس مبتلا شده اند علامت نداشته اند اما عامل مهم انتقال این ویروس هستند.  

بررسی امکان دستکاری ویروس کرونا

بیگلری در پاسخ به پرسشی درباره احتمال دستکاری ویروس کرونا گفت: با توحه به شواهدی که داریم. این ویروس می توانند به صورت طبیعی جهش بزرگ داشته باشند. اما شواهدی هست که امکان دستکاری این ویروس ها را محال نیست. با توجه به این اصل این یروس برای ما ناشناخته است و نیازمند بررسی های بیشتری هستیم که عالمانه بتوانیم قضاوت کنیم که واقعیت داستان جه بوده است.

وی افزود: تحقیقات مختلفی در دنیا در این باره در حال انجام است. در انستیتو پاستورهم مستقل از دنیا داریم روی ژنوم این ویروس تحقیق می کنیم و ماههای آینده اطلاعات دقیق تر خواهیم داشت.

رئیس انستیتو پاستور درباره زمان جواب تست های تشخیص کرونا گفت: اگر تعداد نمونه ها کم باشد ظرف ۵ ساعت هم می توانیم جواب بدهیم اما فقط در آزمایشگاه مرکزی انستیتو پاستور روزانه دو هزار تست انجام می شود. در روزهای اول اپیدمی کرونا زمان جواب به ۹۶ ساعت هم می رسید اما اکنون متوسط جواب تست های تشخیصی بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت است.

وی گفت: روزهای اول تعداد متخصصانی که می توانستند این تست را انجام دهند در کشور انگشت شمار و حداکثر ۱۵ نفربود اما با آموزشی که در سطح کشور انجام شد اکنون در امکان انجام این تست در ۹۰ آزمایشگاه امکانپذیر شده است و هر چه می گذرد توانمندی و احاطه نیروهای داخلی بر انجام این تست بیشتر می شود.

بیگلری افزود: هم اکنون در چهار حیطه مطالعه ژنوم انسانها، مطالعه ژنوم ویروس، تحقیق برای تولید واکسن و مطالعه درباره پاسخ ایمنی و بالینی افراد به درمان ها با همکاری انستیتو پاستور جهانی و از جمله انستیو پاستور چین در حال انجام است و محققان کشورمان نیز مشغول این تحقیقات هستند.

وی در پاسخ به پرسشی درباره تاثیر گرما بر ویروس کرونا گفت: در کشورهایی که آب و هوای گرم دارند مثل استرالیا و سنگاپور مواردی از بیماری دیده شده اما در جنوب کشور ما موارد بیماری کمتر بوده است. هنوز نمی توانیم کاهش این بیماری را به گرما ربط دهیم و سند قطعی نداریم که با گرم شدن هوا زنجیره انتقال ویروس قطع می شود بنابراین نباید به امید گرم شدن هوا باشیم.

رئیس انستیتو پاستور درباره انجام دست کرونا برای همه مردم گفت: افرادی که سالم هستند و مشکلی ندارند آزمایش دادن برای آنها نفعی ندارد. اگر الان تست بگیرید. یک ساعت هم ارزش ندارد. و ممکن است در همان آزمایشگاه یا بیرون آزمایشگاه آلوده شوند.

وی افزود: اما برای کسانی که علایم خفیف دارند یا با افراد مبتلا در تماس بوده اند. غربالگری شده و مشکوک هستند باید به سمت نمونه گیری و انجام آزمایش هدایت شوند تا به موقع تشخیص داده شوند و نمونه آنها از طریق سیستم بهداشتی و بیمارستانها به آزمایشگاهها ارسال شود تا با تشخیص به موقع زنجیره انتقال قطع شود.

بیگلری گفت: انجام تست کرونا در سراسر کشور در آزمایشگاههای دولتی انجام می شود و رایگان است.