حاشیه‌نشینان پاشنه آشیل مقابله با کرونا

از پل هوایی قائمشهر عبور می کنم و به سمتی می روم که در میان عامه مردم شهر به پشت راه آهن معروف است و در برخی از محلات این منطقه افراد مهاجر و  کم درآمد و سطح فرهنگی و اجتماعی پایین ساکن هستند.در این مسیر به دفعات شاهد صحنه هایی بودم که ناخودآگاه این جمله برایم تداعی شد که " انگار اینجا از کرونا خبری نیست " و این مناطق گوشه ای جدا از دیگر نقاط کشور است.

پیرمرد بدون ماسک و دستکش روی صندلی چوبی کنار در خانه اش نشسته و بساط محصولاتش از گلدانهای گل گرفته تا تخم‌مرغ نیز جلوی پاهایش پهن است و منتظر خریداری که از راه برسد.با خودم فکر می کنم که شاید این پیرمرد از اخبار اوضاع جهان و کرونا خبر ندارد و به خیال خودش ضمن گذراندن زمان، درآمدی کسب می کند اما چند دقیقه نمی گذرد که تمام این تصوراتم درباره بی اطلاعی پیرمرد رشته می شود.

دختر جوان که از فحوای گفت و گویش با پیرمرد مشخص است که همسایه اوست با ورچین کردن تخم مرغ ها از داخل سبد، چند عدد تخم مرغ می خرد و اسکناسی را به او می دهدکه احتمال الوده بودن ان است . بار دیگر فکر و تصور اینکه او هم بی اطلاع از اخبار کرونا است غیرعادی به نظر می رسد و نمی توان توجیه سن و سال و یا بی اطلاعی از وضعیت را در ذهن بیاورم.

آنطرف تر چند خانم جلوی درب خانه ای ایستاده اند و درباره فوت همسایه خود حرف می زنند و اینکه همسایه آنها به کرونا مبتلا شده بود .آنها که خود از اینکه همسایه تا چند روز قبل در همین دورهمی سرکوچه ای با آنها بود و الان در میانشان نیست متعجب بودند .

براساس آمار رسمی، استان مازندران با داشتن ۲۲ شهرستان حدود ۱۰۰ محله حاشیه‌نشین دارد که ۱۴۰ هزار نفر در این مناطق سکونت دارند.

طبق این آمار حدود یک هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی شهرهای مازندران دارای بافت سکونتگاههای غیر رسمی یا همان حاشیه نشین هستند که یک سوم از مناطق حاشیه نشین استان مربوط به شهر قائمشهر است که ۴۵۲ هکتار وسعت دارد .

ساکنان مناطق حاشیه نشین مهاجران یا افراد با درآمد پایین هستند و این مناطق غالبا از امکانات کمتر فرهنگی ، درمانی و آموزشی به نسبت دیگر نقاط شهرها برخوردار هستند .

رخ نمایی نقص اجتماعی و فرهنگی جامعه در دوران کرونایی 

حسین برزگر ، دکتری جامعه شناسی گرایش بررسی آسیب های اجتماعی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : جامعه متشکل از افراد مختلف که مراودات خود را دارند و بسته به شرایط رفتارهای فردی و گاها جمعی از خود بروز می دهند .

وی افزود : افراد جامعه براساس شرایط مبتلابه در هر زمان باید نسبت به ساز و کارهایی که از سوی مسولان اعلام و پیاده می کنند تابع باشند  که از آن جمله تاکید مسولان در این دوران به ماندن در خانه و پرهیز از حضور در جمع ها است .

برزگر ادامه داد: کرونا و نیاز به قطع زنجیره این بیماری باعث شده تا ساز و کار حرکت جمعی بر حرکت فردی اصل قرار بگیرد یعنی اینکه برای خلاصی از این بیماری باید همگان به راهبردهای ارائه شده از سوی مسئولان توجه بکنیم و اقدام فردی و خود محور بودن تاثیر نامطلوب در مقابله با این بیماری می گذارد و تا همگان بر این ریل و مسیر تعیین شده حرکت نکنند نمی توانیم‌این زنجیره را قطع بکنیم و بر بیماری پیروز شویم .

وی با تاکید بر اینکه زمان حاضر دوره رفتار فردی نیست ، گفت : رفتار برخی افراد در مناطقی خاص همچون حاشیه شهرها نشان دهنده نقص اجتماعی و فرهنگی در جامعه است و هنوز افرادی هستند که به ملاحظات جمعی بی توجهی می کنند  .

دکتری جامعه شناسی ادامه داد: نهادهای فرهنگی همچون سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری ها و یا اینجوها می بایست با حضور در این مناطق انها را برای رعایت پروتکل های بهداشتی و مصوبات پدافند زیستی آگاهی بدهند و به آنها گوشزد بکنند که در شرایط خاصی قرار داریم که باید همگان رعایت بکنیم .

وی همچنین با اشاره به اینکه غالب ساکنان این محلات بدلیل نداشتن شغل ثابت از وضعیت درآمدی مناسبی برخوردار نیستند ، افزود : در این میان توزیع بسته های حمایتی از سوی دولت می تواند آنها را دلگرم به امنیت درآمد و زندگی بکند و بی توجهی آنها نسبت به این بیماری کم و کمتر شود.

فعالیت ۱۵۰ تشکل مردم نهاد برای مقابله با کرونا 

اداره کل  امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مازندران به عنوان نهادی  که تشکل های غیر دولتی یا همان سمن ها زیر مجموعه آن قرار دارد برای مقابله با کرونا اقداماتی را در مناطق حاشیه شهرهای استان انجام داده است که  البته از نظر سرپرست این اداره کل در استان باز هم نیاز است اقدامات لازم و مبسوطی در این مناطق انجام شود .

سرپرست اداره کل اجتماعی و فرهنگی استانداری مازندران به خبرنگار ایرنا گفت : از ۴۷۰ تشکل غیر دولتی استان ، ۸۰ تشکل برای مقابله با کرونا داوطلبانه در حال انجام فعالیت هستند . 

سعدیه سهرابی افزود : اعضای این تشکل ها در بخش های گروههای جهادی ، گند زدایی ، توزیع بسته های معیشتی و بهداشتی ، آموزش مجازی و نیز شناسایی موارد تخلف از مصوبات پدافند زیستی و معرفی به سازمان های متولی اقدام می کنند . 

وی ادامه داد : این افراد با حضور در مناطق حاشیه نشین و آسیب پذیر با توجه به تخصصی که دارند اقدامات لازم درمانی و پزشکی، آموزشی و توزیع بسته های معیشتی برای افراد را انجام می دهند . 

به گفته سرپرست اداره کل اجتماعی مازندران همچنین این افراد با حضور در این مناطق ضمن تب سنجی ، اقدامات لازم برای گندزدایی محیط را انجام می دهند تا محیطی عاری از بیماری را در این مناطق داشته باشیم . 

وی با اشاره به اینکه فعالیت این سمن ها در برخی شهرستان ها پررنگ و در برخی شهرستان ها کم رنگ است ، ادامه داد : به طور مثال در مناطق حاشیه نشین نوبنیاد ساری ، تشکل های مردمی وارد عمل شدند و یا در مناطق حاشیه نشین شهرستان نکا نیز تشکل های مردمی به خوبی فعالیت می کنند تا در زمینه کنترل این بیماری در این نقاط نیز بتوانیم به نتایج خوبی برسیم .

سهرابی گفت : اما در برخی شهرستان های مازندران همچون قائمشهر آنچنان که باید و شاید تشکل های مردمی و اینجوها وارد عمل نشده اند و همچنان در مناطق حاشیه نشین این شهرستان احساس کمبود و غفلت در خصوص مقابله با کرونا احساس می شود . 

وی اضافه کرد : با توجه به اینکه فعالیت در زمینه مقابله با کرونا توسط اینجوها کار داوطلبانه است و ما به عنوان نهاد دولتی نمی توانیم به صورت دستوری با آنها رفتار بکنیم اما در این شرایط و وضعیت کنونی تقاضا داریم که اینجوها دستگیر نهادهای دولتی بخصوص در مناطق حاشیه شهرها باشند .