توافق اوپک پلاس برای آتش‌بس در جنگ نفت

۲۳ کشور اوپک و غیراوپک که در مجموعه‌ای به نام «اوپک پلاس» جمع شده‌اند، پنجشنبه گذشته توافق کردند تا ۱۰ میلیون بشکه از تولید نفت خام خود را کاهش داده و در اوج همه‌گیری کرونا و حتی بعد از آن به بالا رفتن بهای نفت کمک کنند.  

کلیات توافق
ایران، ونزوئلا و لیبی از اجرای این توافق معاف هستند و مکزیک نیز چهار روز تمام جلسات را به درازا کشاند تا دیگران را متقاعد کند که مشارکت چندانی در این توافق نداشته باشد.
انتظار می‌رفت مکزیک روزانه ۴۰۰ هزار بشکه از تولید خود را کاهش دهد اما سرانجام توافق شد که این کشور تنها ۱۰۰ هزار بشکه و آن هم فقط به مدت ۲ ماه (می و ژوئن) تولید خود را کم کند. ۳۰۰ هزار بشکه دیگر را آمریکا به نام مکزیک از تولید خود خواهد کاست.
پس از اتمام مرحله نخست (ماه می و ژوئن)، ۱۹ کشور باقیمانده از ماه ژوئیه تا پایان سال ۲۰۲۰ سقف کاهش تولید اوپک پلاس را از ۹.۷ به ۷.۷ و از اول ژانویه ۲۰۲۱ تا آوریل ۲۰۲۲ این میزان را به ۵.۸ خواهند رساند.  

واکنش‌های نخستین
این توافق به لحاظ میزان کاهش تولید و همچنین دوره آن، تاریخی و بی‌سابقه است و واکنش اولیه بازار به آن مثبت بود اما تاجران و تحلیلگران دیدگاه‌های متفاوتی داشتند.  
به دنبال این توافق، قیمت نفت خام برنت یک دلار و ۲۳ سنت معادل ۳.۹ درصد افزایش یافت و به ۳۲ دلار و ۷۱ سنت در هر بشکه رسید. همچنین بهای نفت وست تگزاس اینترمیدیت آمریکا نیز یک دلار و ۳۹ سنت (۶.۱ درصد) افزایش داشت و به ۲۴ دلار و ۱۵ سنت رسید.
«اد مورس» از کارشناسان «سیتی‌بانک» آمریکا در استقبال از توافق اوپک پلاس گفت: «این اقدامی بی‌سابقه در دوره‌ای بی‌سابقه است.»

وی اظهار کرد که این توافق در نیمه دوم سال جاری میلادی تأثیر قابل توجهی خواهد داشت و کمک خواهد کرد تا قیمت هر بشکه نفت به چهل و چند دلار برسد. اما در کوتاه مدت، مشکلات فعلی همچنان گریبانگیر بازار خواهد بود.  
«پر ماگنوس نیسوین» رییس بخش پژوهش و تحلیل در شرکت مشاوره‌ای «ریستاد انرژی» در نروژ واکنش محتاطانه‌ای به این توافق داشت. او به شبکه سی. ان. بی. سی گفت: این آرامشی موقتی برای صنعت انرژی و اقتصاد جهانی است. هرچند سقف کاهش تولید کمتر از آن چیزی است که بازار به آن نیاز دارد اما از بروز بدترین اتفاق جلوگیری می‌کند.
«جان کلیداف» از کارشناسان شرکت سرمایه‌گذاری Again Capital در نیویورک به اثربخش بودن این توافق خوشبین نیست و معتقد است که شاید در هفته‌های آینده بهای نفت کمتر شده و به مرز ۲۰ دلار در هر بشکه نزدیک شود.
اما کمی آن‌سوتر در واشنگتن، دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا فعلاً از این بابت خوشحال است که هم نفت ارزان برای افزودن به انبارهای ذخایر استراتژیک نفت در دسترس است و هم خوشبین است که نفت تا چند هفته دیگر اندکی گران شده و کارکنان شرکت‌های تولیدکننده نفت گران یعنی شیل بیکار نشوند.  
 
 

فرصت خرید ارزان
بلومبرگ مدعی شد که توافق اوپک پلاس حتی یک بشکه نفت بیشتر از آن مقداری که کرونا با دامن زدن به پایین آمدن تقاضا، کاهش داده است، از بازار کم نخواهد کرد. سعودی‌ها و روس‌ها سرانجام تصمیم گرفتند تا به کاهش تولید متعهد شده و عدم پایبندی مکزیک به این توافق را نیز بپذیرند. اگر چنین نمی‌شد بازارهای مختلف روز دوشنبه با یک افت شدید دیگر در قیمت‌ها مواجه می‌شدند.
تا اول ماه می و آغاز اجرای توافق کمتر از سه هفته زمان باقی است. کشورهای پرمصرف در این مدت و حتی تا پایان سال جاری میلادی که احتمالاً قیمت نفت رشد چندانی نخواهد داشت، تلاش خواهند کرد تا انبارهای خالی خود را با نفت ارزان پر کنند.  
هند قصد پر کردن انبارهای استراتژیک نفتی را دارد. دولت از پالایشگاه‌ها خواسته است تا ۱۵ میلیون بشکه نفت بخرند که این میزان توسط عربستان، امارات و عراق تأمین خواهد شد.
انبارهای آمریکا نیز گنجایش ۷۷ میلیون بشکه دیگر را دارد و کنگره تاکنون مجوز خرید ۳۰ میلیون بشکه را به دولت داده است. تحلیلگران و تاجران بازار نفت می‌گویند که چین نیز امسال ظرفیت خرید ۸۰ تا یکصد میلیون بشکه دیگر را دارد.  

شبح جنگی دیگر در دوردست‌ها
توافق قبلی اعضای اوپک پلاس که در دو سال و نیم گذشته بارها تمدید شده بود، اخیراً منقضی شد و پس از اختلاف عربستان و روسیه برای همیشه کنار گذاشته شد. روسیه استدلال کرده بود که شیوع کرونا تقاضای جهانی را کاهش داده و نیازی به تعیین حد و حدود برای کاهش تولید نیست.
عربستان در واکنش به روسیه میزان تولید خود را افزایش داد و سرانجام آمریکا این دو کشور را تحت فشار قرار داد تا به توافق برسند زیرا کاهش شدید بهای نفت باعث شد تا استخراج نفت شیل آمریکا که هزینه‌بر است، دیگر مقرون به صرفه نباشد و تولیدکنندگان این کشور از میدان خارج شوند.
بلومبرگ بر این باور است که جهان در یک دوره اضطراری و استثنایی به سر می‌برد و اگر اوضاع به شرایط عادی بازگردد و تقاضای جهانی افزایش یافت، نباید از جنگ سعودی‌ها، روس‌ها و آمریکایی‌ها برای سهم خود از بازار نفت متعجب شد. توافق اوپک پلاس پیش و بیش از آنکه یک صلح پایدار باشد، یک آتش‌بس موقت است.