یکی از اقدام‌های تفرقه‌افکنانه رژیم صهیونیستی تقسیم فلسطینیان به دو دسته شهروندان عرب- اسرائیلی و عرب‌زبانان غیراسرائیلی بوده است.
آن دسته از فلسطینیانی که تا پیش از سال ۱۹۴۸ میلادی در سرزمین فلسطین تحت حاکمیت دولت عثمانی و انگلیس زندگی می‌کردند و پس از اعلام موجودیت رژیم صهیونیستی توانستند داخل منطقه اشغالی ۱۹۴۸ بمانند، شناسنامه اسرائیلی دارند.
جمعیت این شهروندان «عرب- اسرائیلی» که می‌توانند در فعالیت‌های سیاسی مانند انتخابات شرکت کنند، حدود یک میلیون و هشتصد هزار نفر (۲۰ درصد جمعیت فلسطین اشغالی) برآورد می‌شود (۱).
بحران حاکمیتی بی‌سابقه در هفت دهه عمر رژیم صهیونیستی که سبب برگزاری سه انتخابات در یک سال گذشته شد، با یک پدیده تازه در ترکیب احزاب عربی همراه بود.
در انتخابات نهم آوریل پارسال، چهار حزب سیاسی عربی در قالب دو گروه مشترک به فعالیت پرداختند.
این احزاب عربی طعم تشکیل فهرست مشترک را برای نخستین بار در سال ۲۰۱۵ چشیده و ۱۳ کرسی از ۱۲۰ کرسی کنست را به دست آورده بودند.
تکرار همین موفقیت سبب شد چهار حزب تجمع دموکراتیک ملی (بلد)، جبهه دموکراتیک برای صلح و مساوات (هاداش)، جنبش عربی برای تغییر (تعال) و فهرست یکپارچه عربی (۲) در انتخابات هفدهم سپتامبر در قالب یک لیست مشترک عربی حضور یابند و با کسب ۱۳ کرسی جایگاه خود را به عنوان قدرت سوم کنست محکم کنند.
قدرت‌نمایی عرب‌زبان‌ها در انتخابات کنست
در انتخابات فروردین‌ماه پارسال، حزب راستگرای «لیکود» به رهبری «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر یک دهه گذشته رژیم صهیونیستی، بیشترین رای را از آن خود کرد اما در جلب حمایت ۶۱ نماینده کنست و تشکیل کابینه موفق نشد.
انتخابات شهریورماه با پیروزی حزب میانه‌رو- راستگرای «کاحول- لاوان» به رهبری «بنی گانتز» رئیس پیشین ستاد مشترک ارتش، همراه بود اما وی نیز در ایجاد ائتلاف میان احزاب مختلف، شکست خورد.
دوازدهم اسفندماه گذشته سومین دور از انتخابات مجلس رژیم صهیونیستی برگزار شد که در آن نمایندگان لیکود ۳۶ کرسی و اعضای کاحول- لاوان ۳۳ کرسی را از آن خود کردند.
نکته شگفت‌انگیز در این دوره انتخابات، تغییر جایگاه احزاب عرب‌زبان بود. فهرست مشترک احزاب عرب توانست ۱۶ کرسی را از آن خود کند و بزرگ‌ترین پیروزی انتخاباتی در کنست طی دهه‌های گذشته را به دست آورد.
تحول دیگری که در نتیجه سومین دوره انتخابات صورت گرفت راه یافتن نخستین زن مسلمان محجبه به کنست بود.
«ایمان یاسین خطیب» که ۵۵ سال دارد و مادر چهار فرزند است با کسب پانزدهمین جایگاه در این لیست، به یکی از ۱۲۰ نماینده کنست تبدیل شد.
اما رمز این تغییر جایگاه را باید در افزایش تلاش عرب‌زبانان در انتخابات دانست.
در انتخابات اسفندماه میزان مشارکت این قشر به ۶۴.۷ درصد رسید که بالاترین میزان مشارکت در ۲۰ سال گذشته به شمار می‌رود (۳).
نقش احزاب عرب‌زبان در کابینه‌سازی
رهبران ائتلاف احزاب عرب یکی از مهمترین هدف‌های خود را جلوگیری از تداوم دوره نخست‌وزیری نتانیاهو اعلام کرده و می‌کنند.
با توجه به این حقیقت، طبیعی بود که این احزاب بین دو گزینه نتانیاهو و گانتز، دومی را برگزینند؛ گرچه رئیس پیشین ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی از آغاز تاکید کرده بود در صورت پیروزی حزب کاحول- لاوان در انتخابات، کابینه وی بدون مشارکت اعراب تشکیل می شود (۴).
نتانیاهو با وجود ۳۶ کرسی لیکود و مجموع آرای احزاب ملی گرا و مذهبی شامل «شاس»، «اتحاد یهودیت توراتی» و «یمینا» فقط ۵۸ نماینده را با خود همراه کرد. بنابراین فرصت به گانتز داده شد تا برای دومین بار در یک سال گذشته بخت خود را برای تشکیل کابینه بیازماید.
موفقیت گانتز در کسب بیش از ۶۱ کرسی لازم برای دریافت حکم ماموریت تشکیل کابینه، بیش از همه به حمایت ائتلاف احزاب عربی گره خورد.
کاحول- لاوان پس از کسب ۳۳ کرسی، همراهی احزاب چپ و همچنین حزب «اسرائیل؛ خانه ما» (هر کدام هفت کرسی) را به دست آورد اما فقط پس از چراغ سبز احزاب عرب توانست حد نصاب ۶۱ رای موافق را به دست آورد.
گانتز بیست‌وششم اسفندماه در بحبوحه جهانگیری بحران کرونا و سیر صعودی شمار مبتلایان در سرزمین اشغالی حکم ماموریت برای تشکیل کابینه را گرفت و ۲۸ روز (بیست و پنجم فروردین) فرصت داشت وزیران خود را به کنست معرفی کند.
با وجود حمایت اکثریت اعضای پارلمان که نمود آن ۷۴ رای موافق نمایندگان به ریاست گانتز بر کنست بود، وی که فاقد پیشینه موثر فعالیت‌های سیاسی است، به نقشه نتانیاهو برای تشکیل کابینه اتلافی پیوست تا از زیر بار مدیریت بحران کرونا شانه خالی کند.
همین امر سبب جدایی ۱۸ عضو موثر حزب کاحول- لاوان شد و از سوی دیگر، همپیمانان سرنوشت‌ساز مانند ائتلاف اعراب را از دستیابی به مهمترین هدف میان‌مدت خود که پایان دوران نخست‌وزیری نتانیاهو بود، ناامید کرد.
شاید پیروزی در مدیریت بحران کرونا مهمترین دلیل گانتز در پشت کردن به دوستان قدیمی و انتحار سیاسی وی بود اما افزایش قدرت احزاب عرب در کنست زنگ‌های خطر را برای بسیاری از گروه‌های صهیونیستی به صدا در آورد؛ به گونه‌ای که روزنامه صهیونیستی «هاآرتص» دستاورد احزاب عربی در انتخابات کنست را «زلزله» توصیف کرد (۵).
در ماجرای اعلام مذاکرات نتانیاهو و گانتز برای تشکیل کابینه ائتلافی، رهبران ائتلاف عربی ترجیح داده اند تا اندازه زیادی سکوت کنند که شاید مهمترین دلیل آن همه‌گیری ویروس کرونا و بی‌اعتمادی آنان به کارآمدی کابینه‌ای به رهبری گانتز در مدیریت این شرایط بود.
در چنین وضعی به نظر می‌رسد در صورت ادامه اختلاف بر سر تشکیل کابینه صهیونیستی و برگزاری چهارمین انتخابات پارلمانی در یک سال، هراس از بیماری کرونا به انتخاب دوباره نتانیاهو و تداوم دوران نخست‌وزیری وی بینجامد؛ امری که با هدف احزاب عربی ناهمخوان است.
در این شرایط ممکن است میزان مشارکت شهروندان عرب‌زبان نیز کاهش یابد و حتی شمار قابل توجهی از آنان به بقای نتانیاهو در قدرت با امید رهایی از کرونا متمایل باشند.
البته این موضوع همبستگی شدیدی با میزان خشنودی یا نارضایتی عرب‌های ساکن سرزمین اشغالی از عملکرد نخست وزیر موقت رژیم صهیونیستی دارد؛ بویژه اینکه در این دوره بخش زیادی از اقتدار رقیب پیشین وی از میان رفته است.
شیوه مدیریت کرونا و رسیدگی به وضع مبتلایان در همه بخش‌های تحت تسلط کابینه نتانیاهو اعم از شهرک‌های صهیونیست‌نشین و مناطق عرب‌نشین نقش تعیین کننده‌ای بازی می‌کند.
چه بسا بی‌توجهی یا اعمال تبعیض در رسیدگی به وضع بیماران عرب‌زبان آتشی را روشن کند که شعله‌های آن در آینده‌ای نه‌چندان دور دامنگیر نتانیاهو شود؛ همانگونه که در چند هفته پس از انتخابات اسفندماه قدرت تعیین‌کنندگی خود را به نمایش گذاشته بود.
.....................................................................
منابع:
- https://www.nytimes.com/۲۰۲۰/۰۳/۰۴/world/middleeast/israel-election-arabs.html?searchResultPosition=۱
- https://www.aa.com.tr/fa/۱۵۴۴۵۳۴
- https://arabic.rt.com/world/۱۰۹۰۸۷۸
- https://www.haaretz.com/israel-news/elections/.premium-gantz-i-won-t-form-government-with-arab-parties-will-implement-trump-mideast-plan-۱.۸۵۲۴۹۹۹
- https://www.haaretz.com/israel-news/elections/.premium-an-earthquake-how-israel-s-arabs-achieved-their-historic-election-win-۱.۸۶۲۶۰۰۳
نظر شما