در حالی که آمار مبتلایان به کرونا در جهان به دومیلیون نفر رسیده و شمار قربانیان نیز از ۱۲۰ هزار نفر گذشته، نگرانی از آغاز موج دوم شیوع ویروس تاجدار اغلب کشورها را فراگرفته است، به خصوص اینکه یکی دو روز گذشته برخی رسانه‌ها از صعودی شدن مجدد نمودار ابتلا در چین خبر داده‌اند.
سازمان‌های جهانی و رهبران کشورها با توجه به اخبار و اطلاعاتی که به دستشان می‌رسد اعلام داشته‌اند نمی‌توانند هیچ موعد مشخصی را برای پایان تاخت و تاز کویید۱۹ مشخص‌کرد و تقریبا هیچ چشم‌انداز و برآورد مشخص و قطعی از سرآغاز روند بازگشت به روزگار پیشاکرونا در دست نیست.
به عبارتی دیگر شیوع کرونا به همان اندازه که غیرقابل‌پیش‌بینی بود، پیش‌بینی دقیقی نیز از پایان، تبعات و هزینه‌هایش در دست نیست. برخی گام را جلوتر از این نهاده و می‌گویند بین‌الملل هرگز به دوره پیش از کرونا بازنخواهد گشت و پس از فرونشستن گردوخاک این ویروس کشنده در سطح جهان، شاهد چهره‌ای دیگر از وقایع و رویدادها خواهیم بود.
مواجهه واحدهای ملی و شهروندان کشورهای مختلف با دشمنی مشترک باعث شد تا بسیاری از شیوع همکاری‌های بین‌المللی و ایجاد نوعی همیاری میان دولت‌ها و جوامع سخن به میان آورند. در این میان برخی از بازیگران کوشیدند به شیوع سراسری کرونا به چشم فرصتی نگریسته و ارتقای منزلت و جایگاهشان را در سلسله‌مراتب بین‌المللی دنبال کنند. مثال بارز این تلاش، اقدامات چین برای کمک به کشورها و انتقال تجربیات و داشته‌هایش به جوامعی بود که بیشترین درگیری و میزان ابتلا و مرگ و میر بر اثر کرونا را داشتند؛ اقداماتی که برخی از آن تحت عنوان «دیپلماسی ماسک» یاد می‌کنند.
به رغم وجود سطوح و مقادیری از همکاری‌های بین‌المللی، تعارض بازیگران جهانی در این هفته‌ها بیشتر به چشم می‌آید؛ چینی‌ها به رغم مساعی بین‌المللی‌شان همچنان از سوی دولت‌های غربی به ویژه آمریکایی‌ها به عنوان متهم اصلی ایپدمی جهانی قلمداد و خطاب می‌شوند.
کشمکش میان کشورهایی چون ترکیه و اسپانیا بر سر محموله دستگاه‌های کمک‌تنفسی، تعارض آرای کشورهایی چون ایتالیا و آلمان در زمینه کمک‌های اروپایی به دولت‌هایی که بیش از بقیه اعضای اتحادیه درگیر اپیدمی شده‌اند، هشدار درباره مضمحل شدن اتحادیه‌های منطقه‌ای از جمله اتحادیه اروپا و ... همگی دال بر تمرکز بیشتر دولت‌ها بر امور و مشکلات داخلی و تضعیف فرایندهای همگرایی است.
در این فضا که رشته‌های همیاری بین‌المللی در ضعیف‌ترین وضعیت خود طی سه دهه اخیر به سر می‌برد و دولت‌ها با شدیدترین بحرانی که امنیت وجودی شهروندانشان را تهدید می‌کند دست به گریبانند، کشوری چون ایران با چالش‌هایی مضاعف دست و پنجه نرم می‌کند چنانکه چند روز پیش «حسن روحانی» رئیس‌جمهوری خطاب به اروپایی‌ها ابراز داشت که برخلاف این کشورها که تنها با یک ویروس مواجهند، جمهوری اسلامی همزمان با دو ویروس کرونا و تحریم مبارزه می‌کند.
با نگاهی به لیست بلند بالای کشورهایی که با اَشکال و انواع تحریم‌های آمریکایی به ویژه در دوره ترامپ مواجه بوده‌اند، دلبستگی کاخ سفید به کاربرد ابزارهای تحریمی بیشتر به چشم می‌آید.
با نگاهی به مواضع و رفتار رهبران واشنگتن طی هفته‌های گذشته می‌توان شاهد بود که به رغم گرفتاری جدی آمریکایی‌ها با کرونا که بیشترین مبتلایان و قربانیان را در این کشور برجای گذاشته، کاخ سفید در عرصه خارجی کوشیده به فشارهای کرونا بر تهران به چشم فرصتی برای تقویت فرایند «فشار حداکثری» بنگرد.
مخالفت با اعطای وام درخواستی ایران از صندوق بین‌المللی پول یکی از بارزترین نمودهای تشدید و تمدید خصومت دولت ترامپ با مردم ایران بود که روحانی از این اقدام با عنوان «تروریسم درمانی» یاد کرد. این در حالی است که مقامات واشنگتن بارها از آمادگی برای کمک به ایران سخن به میان آورده و مدعی شده‌اند هیچ مانع تحریمی پیش روی ورود اقلام پزشکی و دارویی به ایران وجود ندارد.
تنگناهای ناشی از انواع تحریم‌های آمریکایی علیه جمهوری اسلامی به ویژه تحریم‌های مالی به شکلی است که به رغم رای دادگاه لوکزامبورگ به نفع ایران و رد درخواست مسدود کردن مایملک ۱.۶ میلیارد دلاری کشورمان به سود آمریکا، موانع عمده‌ای بر سر برگرداندن این منابع وجود دارد و برخی از مسئولان و کارشناسان حتی استفاده از آن برای رفع نیازهای دارویی را به دلیل تحریم‌های شدید مالی دشوار توصیف می‌کند.
اصلی‌ترین ادعای مقامات کاخ سفید و پیاده‌نظام سیاسی و تبلیغاتی آنان این است که دستیابی جمهوری اسلامی به منابع ارزی دردی را از مردم درمان نخواهد کرد و شهروندان ایرانی تنها به کمک‌های دارویی و اقلام اساسی نیازمندند. این در حالی است که شدیدترین انتقادات طی همین مدت متوجه دولت شده که چرا در مقایسه با غربی‌ها از آسیب‌دیدگان کرونا و اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر حمایت‌های مالی به عمل نمی‌آورد.
ادعای مقامات کاخ سفید این است که دستیابی ایران به منابع ارزی و مالی دردی را از مردم درمان نخواهد کرد. این در حالی است که شدیدترین انتقادات طی همین مدت متوجه مسئولان جمهوری اسلامی شده که چرا از آسیب‌دیدگان کرونا و اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر حمایت‌های مالی به عمل نمی‌آورند.
اصرار دولت ترامپ برای ستیزه‌جویی با ایران و تنگ‌تر کردن حلقه تحریم‌ها در شرایطی است که بسیاری در این کشور از نخبگان سیاسی تا صاحبنظران و افکارعمومی تداوم تحریم‌ها را رد می‌کند و حتی برخی سیاسیون نزدیک ترامپ شرایط شیوع کرونا را فرصتی برای برونرفت از چالش خودساخته و پردردسر دولت آمریکا در تقابل با تهران توصیف کرده‌اند.
با این حال و همچنان که اشاره شد، دولت واشنگتن با پشت کردن به خواسته جامعه جهانی، سازمان‌های بین‌المللی و سران دیگر کشورهای جهان تنها به یک چیز می‌اندیشد و آن هم تسلیم ایران از طریق تحریم و تهدید.
با نگاهی به لیست بلند بالای کشورهایی که با اَشکال و انواع تحریم‌های آمریکایی به ویژه در دوره ترامپ مواجه بوده‌اند، از روسیه و چین و کره شمالی گرفته تا ترکیه، پاکستان، کوبا، سوریه، ونزوئلا و ... دلبستگی کاخ سفید به کاربرد ابزارهای تحریمی بیشتر به چشم می‌آید و تحریم‌های ایران نیز در ماه‌های اخیر به شدیدترین وضعیت ممکن طی چهار دهه اخیر رسیده‌است.
بازتاب این وضعیت در توئیت «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه هویدا می‌شود که تصریح‌داشته «کووید۱۹ فرصتی برای ایالات متحده بود تا اعتیاد به تحریم را ترک کند. اما به جای آن، [آمریکا] دیگر به بدنامی در خاطره مردم ما خواهد ماند.»
نظر شما