عبدالناصر همتی سه‌شنبه شب با حضور در یک برنامه زنده تلویزیونی درباره برنامه‌های حمایتی نظام بانکی برای کنترل آثار اقتصادی کرونا و سایر مباحث پولی و ارزی، افزود: سود بانکی اکنون ۱۸ درصد است ولی خدمت رییس جمهوری و ستاد اقتصادی پیشنهاد دادم که برای حمایت از بنگاه‌های اقتصادی و تقویت طرف تقاضا باید به مردم وام بدهیم؛ ولی ۱۸ درصد زیاد بود و نمی توانستیم.
وی افزود: در این شرایط بانک مرکزی پیشنهاد داد در حالی که سیستم بانکی مشکل دارد و نمی تواند نرخ را کم کند بخشی از ذخایر بانک مرکزی معادل ۲۵ هزار میلیارد تومان آزاد شود.
همتی گفت: این ۲۵ هزار میلیارد تومان با ۵۰ هزار میلیارد تومان سیستم بانکی تلفیق شد و نرخ ۱۲ درصد بحساب آمد؛ بنابراین کاهش نرخ سود وام یک میلیونی به خاطر کمک بانک مرکزی با استفاده از ذخایر قانونی بود.
وی افزود: اما برخی می‌گویند که این نرخ سود مشکل شرعی دارد اما قرار بود مرابحه عام خرید کالا باشد و از نظر شرعی نیز مشکلی نداشت و برخی جور دیگر خدمت علما گفته بودند.
رییس کل بانک مرکزی خاطر نشان کرد: ستاد اقتصادی کرونا و بانک مرکزی پیشنهاد داد و اینکه اگر دولت بتواند با توجه به مشکلات بودجه‌ای و فشار تحریم، پیشنهاد شد که ما به التفاوت قرض الحسنه را تقبل کند و رییس جمهوری هم قبول کرد.
به گفته همتی، دولت بار مالی دو هزار میلیارد تومان را تقبل کرد و بانک مرکزی نیز به جای ۲۴ ماه آن را ۳۰ ماهه کرد و قسط آن ماهی ۳۵ هزارتومان است.
رییس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه سیستم بانکی در این شرایط حساس می خواهد به مردم کمک کند، افزود: مردم می پرسند چگونه است؟ قرار است وزارت رفاه به مردم پیامک بدهد که اگر می خواهند استفاده کنند بپذیرند که از یارانه اقساط کم شود. اگر کسی نیاز ندارد نگیرد که ما دستمان بازتر باشد. بنابراین قولی که ما به رییس جمهوری دادیم این است که قبل از ماه رمضان عملیاتی کنیم .
همتی گفت: حتما قبل از اول ماه مبارک رمضان این تسهیلات در حساب‌ها خواهد بود. تمامی سرپرست‌های خانوار یک میلیون تومان خواهند گرفت و ۴ میلیون خانوار نیز قرار شد وزارت رفاه اعلام کند که بین یک تا دو میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند. برای این خانوارهای تک نفره یک میلیون تومان و مابقی بیشتر است و اقساط از تیرماه کسر خواهد شد.
رییس کل بانک مرکزی درباره تکلیف بنگاه های آسیب دیده از کرونا گفت: حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان از ۷۵ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده سهم یارانه بگیران خواهد بود و حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان به کسب و کارها تعلق می گیرد و ۱۰ گروه مشاغل مشخص شده و کارها در حال آماده شدن است. شرط دولت این است که کسب و کارهای مشمول، کارگران خود را اخراج نکرده باشند و این برنامه در روز یکشنبه نهایی می شود و از اواخر اردیبهشت پرداخت شروع خواهد شد. نرخ سود این وام نیز ۱۲ درصد خواهد بود.
وی تصریح کرد: برخی می گویند نرخ ۱۲ درصد زیاد است، ولی در همین حال نیز تقاضا بالا است. این وام برای سیستم بانکی است و بانک ها قواعد خاص خود را دارند و بر این اساس قیمت تمام شده پول نرخ مشخص می شود و با پرداخت ۲۵ هزار میلیارد تومان پایه پولی بالا می رود و بر نقدینگی نیز تاثیر می گذارد، ولی بانک مرکزی این را پذیرفته است.
رییس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: نرخ تورم ۴۰ درصدی که در این زمینه مطرح شده، وجود خارجی نخواهد داشت. به ازاء هر کارگر ۳ میلیون و برای ۳ ماه می شود ۹ میلیون تومان تسهیلات به کسب و کارها پرداخت می شود و اگر بنگاهی ۱۰ کارگر داشته باشد ۹۰ میلیون تومان می شود و با سرمایه در گردش ۱۸۰ میلیون وام خواهد گرفت. البته بخشی از این کار دست بانک نیست و وزارت رفاه باید لیست شرکت ها را بدهد و عمده توجه ما به کسب و کارهای کوچک و متوسط خواهد بود.
همتی گفت: در حال حاضر تیم درمانی کشور زحمت زیادی می کشند و ما هم پشتیبانی می کنیم و بانک مرکزی برای تامین منابع اعتباری و پرداخت بدهی های عقب افتاده در این بخش را دنبال می کند و وزارت اقتصاد و سازمان برنامه نیز پشتیبانی می کنند. اگر موضوع امروز کرونا است اینطور نیست که تیم اقتصادی خوابیده است و پشتیبانی صورت نمی گیرد.
وی در خصوص آسیب‌های نظام اعتباری در شرایط کرونایی افزود: کرونا باعث آسیب شده و همه جا قفل شده است. دو کار می توانستیم بکنیم که بگوییم چک که آمده است برگشت نخورد، اما چنین حقی نداریم ولی اینکه محرومیت هایی که برای چک برگشتی به وجود می آید اعمال نکنیم را دنبال کردیم. تنها کار ما کاهش آثار منفی جانبی چک های برگشت خورده است و امیدوارم در ماه رمضان با توسل به خداوند یک مقدار اقتصاد ما برگردد، ولی کسانی که چک گرفته اند مدارا کنند.
رییس کل بانک مرکزی در ادامه درباره دلیل تاخیر در اجرای عدم محرومیت سه ماهه به دلیل چک‌های برگشتی گفت: علت این موضوع آن بود که درست در ایام نزدیک به نوروز ابلاغ شد. هرچند شعب بانک‌ها باز بودند ولی پیش از آن به تمام مدیران عامل این موضوع را ابلاغ کرده بودم.
وی با بیان اینکه هرکسی حتی اگر در روز ۳۱ اردیبهشت ماه نیز چکش برگشت بخورد مشمول این تمهید خواهد شد، افزود: ما همیشه از حوادث عقب هستیم ولی سیستم بانکی و بانک مرکزی از همه جلوتر هستند و شورای پول و اعتبار در دهم اسفندماه مصوب کرد که پرداخت اقساط تسهیلات سه ماه به تاخیر بیفتد.
همتی با اشاره به تحریم‌ها و محدودیت‌های دسترسی به ذخایر ارزی گفت: ما ذخایر ارزی بسیار زیادی داریم ولی محدودیت‌هایی برای دسترسی به آن داریم. یک یا دو میلیارد دلار رقم بالایی نیست و نمی‌توان با آن کشور را اداره کرد. سال گذشته با وجود فشار حداکثری آمریکا، از طریق بازار نیما ۴۰ میلیارد دلار ارز تامین کردیم.
وی درباره تزریق ۷۵ هزار میلیارد ریال منابع برای تسهیلات به کسب‌وکارها آسیب دیده از کرونا خاطرنشان کرد: ۲۵ هزار میلیارد تومان از این رقم از محل سپرده قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی و ۵۰ هزار میلیارد تومان آن از محل سپرده‌های بانکی و منابع خود بانک‌هاست.
رییس شورای پول و اعتبار در ادامه درباره تاثیرات پرداخت این تسهیلات بر پایه پولی، رشد نقدینگی و تورم نیز گفت: اثر تورمی با اثر نقدینگی یکی نیست. نقدینگی با لگی اثرگذار است. ما بنا داریم ابزارهای دیگری به کار بگیریم تا نقدینگی را کنترل کنیم.
وی با اشاره به اجرای عملیات بازار باز و تاثیر آن بر نرخ سود تصریح کرد: امیدوار هستیم که نرخ رشد نقدینگی برای سال جاری کمتر از ۲۳ درصد باشد. قرار نیست تا پایان سال قیمت نفت این مقدار باشد و صادرات ما نیز از خرداد یا تیرماه آغاز خواهد شد.
همتی اعلام کرد که در ۲۶ روز نخست امسال و در اوج تعطیلات و قرنطینه به دلیل کرونا حدود یک میلیارد دلار در سامانه نیما عرضه شده و سیستم در حال کار است.
رییس کل بانک مرکزی درباره برنامه‌های این بانک برای کنترل تورم و رشد نقدینگی و تقویت رشد اقتصادی نیز تصریح کرد: من خیلی امیدوار هستم که نرخ تورم را در حدود ۲۰ تا ۲۲ درصد کنترل کنیم.
همتی همچنین پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول درباره نرخ رشد اقتصادی ایران را بی معنی توصیف کرد و گفت: در حالی که در اوج کرونا هستیم، نرخ سود بین بانکی ۱۶.۵ درصد شده است که سیگنال مهمی برای سود بانکی و تورم است. چه طور می شود که نرخ سود بین بانکی کاهش یابد ولی تورم بالا برود این در حالی است که تقاضا برای پول کاهش پیدا نکرده است.
وی با بیان اینکه از دی ماه سال ۹۸ کاهش نرخ بین بانکی آغاز و به ۱۷ رسیده بود، افزود: عملیات بازار باز را از سال گذشته آغاز کردیم و برنامه‌هایی را هم برای کنترل تورم و نقدینگی داریم.
رییس شورای پول و اعتبار با اشاره به جذاب شدن بورس و علاقه‌مندی مردم به آن گفت: هدف ما این است که تامین مالی از طریق بازار سرمایه به ۵۰ درصد برسد. وزارت اقتصاد و وزارت رفاه قصد جدی دارند که عرضه‌های اولیه داشته باشند تا این بازار عمق بیشتری بگیرد و ما هم از این موضوع استقبال می کنیم. بازار پول برای تامین مالی کوتاه مدت است و تامین مالی میان مدت و بلندمدت باید به بازار سرمایه برود.
همتی همچنین درخصوص پیش‌بینی خود از نرخ رشد اقتصادی سال ۹۹ افزود: رشد اقتصادی سال ۹۷ ما با نفت منهای ۵ بود. سال ۹۸ فشار حداکثری تحریم‌ها را داشتیم و صادرات نفتی کاهش جدی پیدا کرد. این موضوع باعث شد تا رشد با نفت مقدار بیشتری کاهش پیدا کند و در فصل اول منفی بشود.
او ادامه داد: فصل دوم و سوم سال گذشته رشد اقتصادی بدون نفت ۱.۳ درصد مثبت شد و حتی بخش کشاورزی ۸.۵ درصد مثبت بود و صنعت بیش از ۲ درصد شده بود. خدمات هم رشد خوبی داشت ولی رشد اقتصادی با نفت منفی ۶.۷ شده بود و در حال بهبود بود.
رییس شورای پول و اعتبار تصریح کرد: پیش‌بینی من این است که اگر کرونا نبود تا پایان سال ۹۸، رشد غیرنفتی ما بهتر می‌شد و رشد با نفت از این هم بهتر می‌شد. سال ۹۹ مطمئن هستم بخش‌های دیگر غیرنفتی همین روال را پیدا می‌کند.
همتی با بیان اینکه الان فرصت طلایی است که رشد با نفت را هم بهبود ببخشیم، گفت: پیش‌بینی همکاران من در بدترین حالت ۱.۵ درصد منفی بیشتر نیست.
رییس کل بانک مرکزی در خصوص روند واگذاری اموال مازاد بانک ها و گزارش هایی که در این باره اعلام شد، افزود: یک قیمت برای املاک دفتری است و یکی نیز قیمت روز آن روز که گفتند محاسبه کنید قیمت دفتری مشخص بود و بخشی نیز شروع کردند به واگذاری و اگر هم نکنند سازمان مالیاتی، مالیات وضع می کند. البته خیلی از بانک ها نتوانستند املاک مازاد را بفروشند و از آن زمان تاکنون هم اموال تملیکی جدیدی اضافه شده است. زمانی است که می گویند بانکی ۱۰ هزار میلیارد تومان اموال مازاد دارد و با محاسبه سرمایه این رقم را می گویند ۲۰ هزار میلیارد تومان از سال گذشته رقم واگذاری بانک ها خوب بوده و وزیر اقتصاد هم در بخش بانک های دولتی پیگیری خوبی دارد.
همتی در ادامه و در پاسخ به برخی سوالات مخاطبان درباره پرداخت تسهیلات کسب و کار و اخذ ضمانت، به میزان وام اشاره کرد و گفت: تلاش می کنیم رقم های پایین را سبک بگیریم. درباره یارانه بگیران نیز پیامک می شود و اجازه را از افراد خواهند گرفت و به محض اعلام تمام می شود و قبل از ماه رمضان به حسابشان واریز می شود.
وی درباره تنفس وام های قرض الحسنه نیز افزود: برخی بانک‌ها سیستم اتوماتیک دارند و به این شکل از حساب ها کسر شده و روش در برخی بانک ها به این شکل است. این بانک ها عذرخواهی کردند و ما نیز سامانه ای گذاشتیم و تاکنون ۴۰ هزار نفر اعلام کردند که قسط قرض الحسنه از آنها گرفته شده است. از کل ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار مورد وام قرض الحسنه، ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار مورد کسر نشده و برای ۴۰ هزار نفر هم که اعلام کردند نیز بررسی می کنیم.
رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: از بانک ها ممنونم که علاوه براینکه اقساط تسهیلات را قرار شد دریافت نکنند، ۵۰ هزار میلیارد تومان هم برای تسهیلات می خواهند بیاورند.
وی درباره روند بازار ارز، با اشاره به نرخ اردیبهشت ماه سال گذشته دلار را ۱۵ هزار و ۲۰۰ تومان و میانگین آن را ۱۴ هزار و ۹۰۰ تومان اعلام کرد و افزود: بعد از آن این نرخ به ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان کاهش یافت و سپس حوادثی مانند بنزین و حالا نیز کرونا باعث شد تا نرخ بالا برود. امروز نرخ رسمی در صرافی ها ۱۵ هزار و ۵۰۰ تا ۶۰۰ تومان است. ما در بازار ارز مشکلی نداریم و کاملا شرایط تحت کنترل است. من نگفتم مردم ارز نخرند و گفتم به ریسک آن توجه کنند. اگر زمانی نرخ بر اثر شرایطی افت کند نباید سرمایه گذاری کنند، ولی برای بازار ارز برنامه داریم.
رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: با توجه به تأکیدات رهبر معظم انقلاب برنامه‌هایی برای رشد اقتصادی تدوین کردیم که انشاالله بعد از خروج از مشکلات کرونا اعلام خواهیم کرد.
وی در ادامه درباره کمک ۵ میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول توضیح داد: این نوع تسهیلاتی که صندوق می‌دهد مخصوص مقابله با کرونا است. این پول حق ماست و ۶۰ سال است که وامی از این صندوق نگرفته‌ایم، اکنون که مردم نیاز دارند باید این کار را انجام دهیم و وظیفه ما به عنوان بانک مرکزی این است که برای دریافت این تسهیلات اقدام کنیم.
همتی تصریح کرد: این ۵ میلیارد دلار بخشی از نیازهای ماست و اگر ندهند هم اتفاق خاصی نمی‌افتد و تنها ماهیت خود آنها مشخص می‌شود. همچنین این تسهیلات فاینانس است و نیاز به قانون ندارد و در قانون بودجه پیش‌بینی ۳۰ میلیارد دلار فاینانس شده است. اگر نیاز باشد نیز می‌توان مجوز آن را دریافت کرد.
رییس کل بانک مرکزی درباره روند دریافت تسهیلات نیز گفت: کار تاکنون خوب پیش رفته و یک سری اطلاعات لازم داشتند که ارائه دادیم. این ۵ میلیارد حق ماست و باید بدهند اما به دلیل اینکه اجلاس بهاره صندوق است، دو هفته فعالیت‌ها را متوقف کردند و بعد از دو هفته باید وارد برد شود.
وی در ادامه به ابهاماتی که درباره هزینه‌کرد این تسهیلات مطرح می‌شود اشاره کرد و افزود: اعلام کرده‌ایم که این پول را در کانال اینستکس و سوئیس دریافت خواهیم کرد و قصد داریم دارو و کالاهای اساسی خریداری کنیم و امیدواریم آنها نیز صداقت خود را نشان دهند.
رییس بانک مرکزی درباره بحث بلوکه شدن ۱.۶ میلیارد دلار دارایی‌های ایران در دادگاه لوکزامبورگ نیز گفت: ایران در گذشته بخشی از دارایی خود را به صورت اوراق دلاری خریده بود که دو میلیارد دلار را آمریکا برای بازماندگان ۱۱ سپتامبر که ارتباطی هم به ما ندارد، توقیف کرد که انشاالله به موقع آن را پس خواهیم گرفت. ۱.۶ میلیارد دلار نیز در لوکزامبورگ است که آمریکایی‌ها قصد توقیف و انتقال آن را داشتند که خوشبختانه با تلاش و همکاری وکلا توانستیم جلوی آن را بگیریم و دادگاه لوکزامبورگ نیز امروز اعلام کرد که ایران این کار را انجام داده است اما رای نهایی را دادگاه عالی باید بدهد.
وی ادامه داد: البته این همه کار نیست و بعد از این نیز باید فشار بیاوریم که انتقال این منابع نیز انجام بگیرد. ما میلیاردها دلار از این ذخایر داریم و همه اینها را پس خواهیم گرفت اما ابزارهای دیگر و منابع دیگری نیز داریم که استفاده خواهیم کرد و انشاالله منابعی که برای مردم لازم است تأمین می‌کنیم.
همتی همچنین درباره گزارش دیوان محاسبات و گم شدن ۴.۸ دهم میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز گفت: این اتفاق در زمان مدیریت بنده نبوده اما باید دفاع کنم که این گزارش صحیح نیست.
وی افزود: در سال ۹۷ حدود ۳۰ میلیارد دلار ارز بانکی تامین شده که حدود ۲۰ میلیارد دلار برای ۴ ماهه اول بوده و از ۱۶ مرداد ماه ۹۷ دولت سیاست‌های ارزی را عوض کرد و از آن زمان به بعد بحث کالاهای اساسی و غیر اساسی مطرح شد و قبل از آن همه کالاهایی که وزارت صمت ثبت سفارش می‌کرد، بانک مرکزی موظف بود که تامین ارز ۴۲۰۰ تومانی کند.
همتی ادامه داد: این گزارش در تاریخ ۱۲ آذر ۹۸ تهیه شده و اکنون این رقم تبدیل به ۳ میلیارد دلار شده که از این سه میلیارد هم بخشی‌از آن به دلایل موجهی باز نگشته است. برای مثال فروشنده نتوانسته هنوز ارز را برگرداند یا اینکه کالا هنوز در راه باشد و بخشی نیز ممکن است به دلیل میزان محاسبات گمرک باشد.
وی با تاکید بر اینکه پس نمی‌توان گفت که ۳ میلیارد دلار اختلاف حساب وجود دارد، افزود: از این سه میلیارد دلار، یک و نیم میلیارد دلار آن را مشخصات اشخاصی که رفع تعهد نکرده‌اند را به سازمان تعزیرات اعلام کرده‌ایم و چند صدمیلیون دلار نیز به مرحله کیفری رسیده که قوه قضاییه در حال پیگیری است و این چنین نیست که ۴.۸ میلیارد دلار گم شده باشد.
همتی در ادامه همچنین درخصوص عدم ابلاغ مصوبه مجمع تشخیص مصلحت درباره عدم دریافت سود مرکب تسهیلات، گفت: اجرای این مصوبه به تاخیر نیفتاد. مجمع مصوب کرد که بانک مرکزی باید ۲ هفته ای شیوه‌نامه آن را ابلاغ کند در حالی که ظرف ۲ هفته نمی‌توان این شیوه‌نامه را تنظیم کرد.
رییس کل بانک مرکزی با رد اینکه بانک مرکزی باید سامانه‌ای را برای امهال مطالبات طراحی کند، تصریح کرد: مصوبه مجمع می‌گوید باید سامانه‌ای برای این تسهیلات طراحی شود و در آن سخنی از اینکه بانک مرکزی این کار را انجام دهد نیست. بانک‌ها خود باید این سامانه را تشکیل دهند و این موضوع حل خواهد شد.
رییس شورای پول و اعتبار همچنین با اشاره به تمدید مهلت استفاده از این تسهیلات نیز گفت: شورای فقهی بانک مرکزی با توجه به حساسیت‌های علما دستورالعمل امهال مطالبات را تهیه و ابلاغ کرد و از امسال عیب و نقصی از نظر شرعی در خصوص امهال‌ها وجود نخواهد داشت.
نظر شما