ناکامی دلالان در التهاب‌آفرینی بازار ارز

 تا چند روز پیش، دلالان صحبت از دلار ۲۰ هزار تومانی می کردند اما اکنون قیمت دلار به کانال ۱۵ هزار تومانی عقب نشینی کرده که به نظر کارشناسان این روند نزولی همچنان ادامه دارد.

نرخ دلار در صرافی‌های بانکی که تا ظهر دیروز (شنبه) معادل ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان بود به یکباره ریزش کرد و تا ساعات پایانی معاملات به ۱۵ هزار و ۳۵۰ تومان عقب نشینی کرد. بهای فروش یورو در صرافی‌های بانکی نیز به ۱۶ هزار و ۷۵۰ تومان کاهش یافت.

بررسی وضعیت بازار آزاد نیز نشان دهنده کاهش قیمت هاست به طوری که قیمت فروش دلار آزاد در روز گذشته به ۱۵ هزار و ۶۶۰ تومان افت کرد.

تجربه دوره های پیشین افزایش قیمت دلار در ماه های گذشته نشان دهنده تسلط بانک مرکزی و دولت بر بازار ارز و توانمندی آنها در کنترل بازار است.

در سال های ۹۷ و ۹۸ بازار ارز کشور چندین بار دچار تلاطم شد، اما پس از مدتی به ثبات و تعادل رسید و دلالان و خریداران بی تجربه نیز نقره داغ شدند.

دلالان و سفته‌بازان در سال گذشته، به هر بهانه‌ای متوسط شدند تا بازار ارز را ملتهب کنند. حملات به نفتکش ها، سرنگونی پهپاد جاسوس آمریکایی، شهادت سردار سپهبد قاسم و پاسخ موشکی ایران به پایگاه عین الاسد، تحولات برجام و گام‌های هسته‌ای ایران، سهمیه بندی بنزین و قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF از جمله فرصت هایی بودند که دلالان از طریق آنها بازار را دچار تلاطم کردند.

نکته حایز اهمیت این است که همواره پس از رشد چند صد تومانی یا چند هزار تومانی قیمت انواع ارز، بانک مرکزی و دولت مداخله کرده و قیمت ها دوباره کاهش می یابد که نتیجه آن، زیان سنگین دلالان و خریداران کم تجربه است.

موج جدید گرانی دلار همزمان با شیوع کرونا

موج جدید گرانی دلار و سایر ارزهای عمده که در هفته های پایان اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ شکل گرفت، همزمان با شیوع کرونا تداوم یافت.

شیوع کرونا تاثیری دوگانه بر بازار ارز کشور داشت. در آغاز شیوع کرونا، توجهات به بازار ارز به عنوان محلی مطمئن برای سرمایه گذاری در زمان بحران و حفظ ارزش پول، جلب شد؛ به طوری که تقاضا برای ارز افزایش رفته و برای مدتی به رشد قیمت ها در این بازار دامن زد.

اما به تدریج با شتاب گرفتن روند شیوع کرونا و افزایش ریسک های مرتبط با آن، به یکباره روند تقاضا برای ارزهای عمده در این بازار کاهش یافت.

افت تقاضای ارز برای واردات کالا از چین، کاهش تقاضا برای ارز مسافرتی و عدم حضور مردم در بازار ارز از مهم ترین عوامل کاهش تقاضا در بازار ارز بودند.

شروع کرونا میزان سفرهای خارجی را به شدت کاهش داد که این موضوع موجب شد که تقاضا برای ارزهای مسافری افت زیادی کند.

همچنین بخشی از مردم با هدف سرمایه گذاری اقدام به خرید انواع ارز از صرافی ها می کردند که در هفته‌های اخیر به علت شیوع کرونا و نگرانی از این بیماری، میزان مراجعه مردم به بازار کاهش زیادی یافته است. اغلب مردم ترجیح می‌دهند که فعلاً از خانه خارج نشوند که این موضوع، افت حضور در بازار ارز و به تبع آن کاهش خرید را به دنبال داشته است.

بررسی بازار ارز در هفته های اخیر نشان می دهد که به دلیل شرایط قرنطینه بسیاری از صرافی ها، تعطیل بوده و معامله ای نداشتند، بنابراین آنها نقش چندانی در دامن زدن به رشد قیمت ها نداشته اند.

در واقع باید ریشه گرانی و رشد نرخ دلار در هفته های اخیر را در جای دیگری جست. رصد تحولات قیمتی دلار در روزهای اخیر نشان می دهد که مرجع اصلی دامن زدن به نرخ ارز در هفته های اخیر، فضای مجازی بوده است به طوری که برخی دلالان و سوداگران با در اختیارگرفتن کانال هایی در فضای مجازی و غیر رسمی اقدام به اعلام قیمت های بالا و غیرواقعی برای دلار و سایر ارزها می کردند.

وضعیت عرضه حواله‌های ارزی از طریق نیما

بررسی‌ها نشان می دهد که میانگین قیمت حواله دلار در سامانه نیما در یک ماه گذشته ۱۳ هزار و ۶۵۰ تومان بوده است. میانگین قیمت فروش حواله دلار در هفته ای که گذشت نیز ۱۳  هزار و ۶۱۴ تومان بوده است.

 میانگین نرخ ماهانه فروش حواله یورو در سامانه نیما ۱۵ هزار و ۲۷۱ تومان و میانگین هفتگی قیمت حواله یورو ۱۵ هزار و ۱۴۲ تومان بوده است.

پیگیری ها حاکی از این است که در حال حاضر مشکل و کمبودی در تامین ارز مورد نیاز واردات از طریق سامانه نیما وجود ندارد. حتی در برخی موارد میزان عرضه از تقاضا بیشتر است.

به دلیل اینکه بخشی از عرضه کنندگان ارز نتوانسته بودند به موقع ارز خود را به این سامانه تزریق کرده و با عدم انجام تعهدات، نیاز متقاضیان را برآورده کنند، افزایش تقاضا در ماه های دی و بهمن شکل گرفت؛ اما به تدریج این برطرف شد و میزان عرضه وتقاضا به حالت عادی بازگشت.

با کاهش نرخ دلار و یورو در بازار آزاد، قیمت ها در سامانه نیما نیز به تدریج افت کرده و جذابیت قیمتی حواله های ارزی برای واردکنندگان افزایش می یابد.