همه تلاش سازمان محیط‌زیست جلوگیری از انقراض یوز ایرانی است 

کیومرث کلانتری روز یکشنبه در نشست خبری درباره انتقال کوشکی، دلبر و ایران سه یوزپلنگ پارک پردیسان به منطقه حفاظت شده توران در استان سمنان افزود: کوشکی و دلبر دو یوزپلنگ نر و ماده ای هستند که حدود ۶ سال پیش با هدف تکثیر در اسارت به پردیسان آورده شدند که چند سال بعد ایران یوزپلنگ ماده دیگری نیز به آنها اضافه شد اما در این چند سال هیچ اتفافی نیفتاد جز اینکه ما فرصت زادآوری طبیعی را از آنها گرفتیم.

وی اظهار داشت: بر این اساس بعد از برگزاری جلسات متعدد و حضور متخصصان، کارشناسان و دانشگاهیان مقرر شد تا این سه یوز به زیستگاه اصلی خود یعنی توران در استان سمنان برگردانده شوند که این کار در دو مرحله انجام شد اما برخی ادعا می‌کنند که سازمان محیط‌زیست تجربه این کار را ندارد در حالی که سازمان ۵۰ سال است که سابقه زنده گیری و انتقال حیات وحش و تکثیر در اسارت را در پرونده خود دارد.

کلانتری تاکید کرد: البته اولویت سازمان محیط زیست حفظ گونه در زیستگاه است اما زمانی که یک گونه در خطر جدی انقراض قرار گیرد راهی جز مدیریت مداخله ای نداریم و باید بخش پشتیبان داشته باشیم اینجا است که بحث تکثیر در اسارت و نیمه اسارت مطرح می شود و چون یوزپلنگ ایرانی اکنون در وضعیتی قرار دارد که در حال خارج شدن از چرخه حیات است بنابراین باید برای نجات آن برنامه داشته باشیم در غیر اینصورت به سرنوشت شیر ایرانی گرفتار خواهد شد.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: طی ۶ سال گذشته اقدامات زیادی برای تکثیر در اسارت بر  روی کوشکی و دلبر انجام شد اما با وجود هوای آلوده و انواع استرس ها در اطراف پارک پردیسان این کارها نتیجه نداد و فقط ۶ سال این فرصت از این حیوانات گرفته شد، البته آمارها نشان می دهد که در ۶۰ سال گذشته ۱۰ یوزپلنگ زنده گیری شدند اما هیچ وقت به زادآوری نرسیدند.

وی اظهار داشت: برای جابجایی این یوزها سه پروپوزال با قیمت های ۲۰، ۲۵ و ۳۰ میلیارد تومان به سازمان محیط زیست پیشنهاد شد اما هیچ کدام را نپذیرفتیم و با توان متخصصان سازمان اقدام به این کار کردیم که با موفقیت نیز انجام شد.

کلانتری گفت: در منطقه حفاظت شده توران ۷۵۰ هکتار زمین فنس کشی شده وجود دارد که هزار و ۶۰۰ هکتار دیگر به آن اضافه شد که اینها از طریق کریدور به هم متصل می شوند تا یوزها به راحتی بتوانند در آن تردد کنند، شرایط آنها خوب است و حتی از استان گزارش شده که در تاریخ ۱۷ فروردین ماه که ایران به توران منتقل شد در ۲۴ فروردین ماه دو قلاده یوز محلی در پشت فنس این ماده یوز مشاهده شد که این نشان می دهد تصمیم برای انتقال آنها اشتباه نبوده است.

وی درباره انتقاد برخی خبرنگاران برای عدم حضور در محل در زمان انتقال یوزها توضیح داد: البته هیچ محدودیتی برای اطلاع رسانی وجود نداشته اما مساله ای که به آن رسیده بودیم این بود که محیط باید خلوت باشد تا به حیوان استرسی وارد نشود اما باید صفر تا ۱۰۰ فرایند مستند سازی و اطلاع رسانی شود.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: یوزپلنگ ایرانی در فهرست سرخ IUCN قرار دارد و گونه ای در خطر انقراض است ، تا ۶۰ سال پیش تعداد ۳۰۰ یوز در زیستگاه های ایران وجود داشت اما امروز به کمتر از ۳۰ قلاده رسیده است که باید علت این کاهش چشمگیر جمعیت بررسی شود.

وی اظهار داشت: ۶ میلیون هکتار از زیستگاه یوزپلنگ در هفت استان در داخل مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط  زیست قرار دارد بنابراین کمتر از ۴۰ درصد زیستگاه این حیوان در این مناطق و ۶۰ درصد در مناطق آزاد قرار دارد، ۱۰ زیستگاه در هفت استان از جمله سمنان، یزد و خراسان شمالی واقع شده است.

کلانتری با اشاره به اینکه در سال های ۱۳۷۴ تا ۱۳۹۵ تعداد ۱۳ یوزپلنگ بر اثر تصادفات جاده ای تلف شدند گفت: عواملی مانند تکه تکه شدن زیستگاه ها ، جاده کشی، لوله گذاری، تصادفات جاده ای، رعایت نکردن استاندارد عبور و مرور، شکار بی رویه طعمه یوز پلنگ ها، وجود گله های دام اهلی و سگ های گله از جمله عوامل تهدید این گونه ارزشمند است که رفع آنها مورد توجه سازمان حفاظت محیط زیست است.

وی اظهار داشت: در ۱۰ زیستگاه موجود یوزپلنگ دو زیستگاه میاندشت در خراسان شمالی و توران در سمنان به عنوان زیستگاه زادآور است و در این دو زیستگاه یوز به شکل جمعیتی یعنی مادر با توله مشاهده شده است از این رو برای سازمان حفاظت محیط زیست بسیار ارزشمند هستند.

کلانتری گفت: سازمان محیط زیست برای حفاظت بیشتر از این زیستگاه ها برنامه هایی دارد که ایجاد مناطق حفاظت شده جدید در مناطقی که مسیر مهاجرت یوزها است، توسعه قرق های اختصاصی در حاشیه مناطق زیستگاهی یوزها، تقویت محیط بانی مستقر در زیستگاه ها، استفاده از فناوری های نوین برای پایش، مدیریت کاهش دام در مناطق حساس و کاهش و حذف سگ های گله ، ایمن سازی کریدورهای عبوری یوزها، پرورش طعمه یوز در حواشی مناطق زاد آور، جلب مشارکت جوامع محلی و ذینفعان حاشیه زیستگاه ها، ایجاد مرکز ملی تحقیقات یوزپلنگ آسیایی در پارک ملی توران و بهره مندی از تجربه های بین المللی برخی از برنامه های سازمان در زیستگاه یوزپلنگ ها است.