ورزش سرزمین خراسان را با کشتی چوخه می‌شناسند، کشتی که برگرفته از زندگی محلی مردمان آن دیار است. از دل مسابقات کشتی با چوخه پهلوانان و ملی‌پوشان نامداری به ورزش ایران معرفی شدند که یکی از این پهلوانان «احمد وفادار» بود. پهلوانی که توانست با سه قهرمانی متوالی در کشتی پهلوانی ایران نام خود را در تاریخ این رشته ثبت و بازوبند پهلوانی به نام او سند زده شود؛ اما داستانی زندگی و پهلوانی او برای هر مخاطبی می‌تواند جذاب و خواندنی باشد.
او عشایر زاده‌ای از منطقه داودلی قوچان در خراسان بود که دیده به جهان گشود. وفادار از سن پایین به کشتی با چوخه روی آورد و در یکی از کارزارها توانست پهلوان «علی مشایخی» را شکست و نامی برای خود دست و پا کند. کش‌وقوس‌های زندگی «احمد وفادار» موجب شد تا وی به کشتی به‌صورت رسمی روی آورد و در سال که تنها ۲۳ سال داشت با شکست پهلوان «عباس زندی» عنوان پهلوانی کشور را از آن خود کند. پیروزی که آغازی بر سه‌گانه وفادار بود. سه‌گانه‌ای در راند پایانی موجب شد تا یک اجماع علیه وی برای قهرمان نشدن شکل بگیرد اما پهلوانان نامدار سعی داشتند با انصراف از مبارزه خود را در برابر قهرمان خراسانی قرار ندهند. در نهایت و با رایزنی‌های فراوان جهان پهلوان «غلامرضا تختی» راضی شد تا در گود مبارزه حضور پیدا کند.
تختی و وفادار از دوستان قدیمی بودند که برحسب شرایط باید برای کسب بازوبند برابر هم قرار می‌گرفتند. سال ۱۳۳۱ بود و در حضور بزرگان سیاسی و ورزشی مسابقه شروع شد. وفادار نامی باید از عنوان خود دفاع می‌کرد و تختی نیز آمده بود تا مانع ثبت بازوبند به نام وفادار شود. مبارزه نفس‌گیر بود اما قهرمان خراسانی که از سنین پایین با فنون چوخه آشنایی کامل داشت تختی را در چنبره خود قرار داد. جهان‌پهلوان حرفی در برابر وفادار برای گفتن نداشت بلکه در دام فنون وی افتاد و درنهایت در برابر وفادار ضربه شد.
داستان آن کشتی بعدها حرف و حدیث زیادی ایجاد کرد و برخی باور داشتند تختی در برابر وفادار کشتی نگرفت و مسابقه را عمدی واگذار کرد. برخی دیگر می‌گویند تختی در ابتدای راه بود و هنوز آن تختی نشده بود که امروزه او را می‌شناسیم.
وفادار پس از هتریک در پهلوانی کشور صاحب بازوبند پهلوانی همیشگی شد و به عضویت تیم ملی کشتی آزاد نیز درآمد اما در عرصه بین‌المللی نتوانست عنوان چشمگیری را کسب کند او در مسابقات جهانی ۱۹۵۱ هلسینکی فنلاند، بازی‌های المپیک هلسینکی ۱۹۵۲ در فنلاند و مسابقات جهانی ۱۹۵۴ توکیو ژاپن در وزن هشتم عضو تیم ملی کشتی آزاد بود.
روایت زندگی پهلوان وفادار از زبان یکی از برجسته‌ترین کارشناسان کشتی ایران می‌تواند جذاب‌تر از هر مطلب خبری باشد. «هادی عامل» کارشناسان کشتی و گزارشگر این رشته در گفت وگو با ایرنا به بررسی ابعاد مختلف زندگی پهلوان وفادار پرداخت. متن کامل این مصاحبه به شرح زیر است:
وفادار فنون کشتی چوخه را در پهلوانی به کار می‌گرفت
زادگاه پهلوان احمد وفادار منطقه‌ای بین قوچان و درگز است؛ منطقه‌ای که به خاطر رواج کشتی با چوخه معروف و افراد آن در سنین پایین با این کشتی آشنا هستند. وفادار نیز از جمله این افراد بود که از سن کم کشتی با چوخه را فرا گرفت و در ادامه به پهلوانی کشور و دوبنده تیم ملی رسید. او با وجود توانایی که داشت در دوران خدمت سربازی توسط «ابوالقاسم سخدری» به کشتی معرفی شد و در ادامه توانست با قدرت ذاتی خود و استفاده از فنون کشتی با چوخه سه بار پیاپی عنوان قهرمانی ایران را کسب کند.
تختی قرار نبود با وفادار کشتی بگیرد
بعد از ۲ بار قهرمانی وفادار، کشتی‌گیران آن زمان حاضر به مسابقه با او نشد. چون با او دوست و احترام زیادی برایش قائل بودند. تختی نیز از دوستان نزدیک و خانوادگی وفادار بود که در نهایت برای مسابقه پهلوانی گام در گود گذاشت. البته تختی قبل از مسابقه از وفادار عذرخواهی کرد اما این شیوه برخورد به معنای باخت مصلحتی نبود، بلکه جهان پهلوان تختی نیز جانانه مبارزه کرد. در نهایت «احمد وفادار» با فنون نابش بر تختی غلبه کرد و برای سومین بار قهرمانی پهلوان کشور شد.
وفادار و تختی مرام پهلوانی داشتند
شاید برخی تصور کنند که کشتی تختی و وفادار در آن زمان نمایشی بود. اما من می‌گویم که آن کشتی اوج رقابت بود و وفادار پیروز شد. این پیروزی موجب کدورت نشد بلکه ۲ پهلوان در اوج رفاقت، رقابت کردند و رفاقت آنان تا سال‌ها باقی ماند. خانه «احمد وفادار» در مشهد همیشه پاتوق تختی بود و او هنگام مسافرت به این شهر جای دیگر نمی‌رفت. تختی و وفادار با این رفتار ثابت کردند رقابت ۱۰ دقیقه است اما رفاقت یک عمر است. نباید رفاقت و مرام پهلوانی را فدای رقابت کرد.
بازوبند پهلوانی در آن زمان ارزش زیادی داشت
«احمد وفادار» با قهرمانی سوم، بازوبند را به نام خود ثبت کرد که خیلی ارزشمند بود. این بازوبند سال‌ها بعد به موزه آستان قدس رضوی اهدا شد. کشتی پهلوانی آن زمان بی وزن بود و جذابیت داشت. پهلوان وفادار پس از آن قهرمانی‌ها به عضویت تیم ملی درآمد و به چند دوره مسابقات جهانی رفت. مردم در آن زمان احترام زیادی برای پهلوانان قائل بودند و همه تلاش این بود هر استان یکبار این عنوان را کسب کند.
وفادار کشتی را برای معاش انتخاب نکرد
همه داستان زندگی «احمد وفادار» را می دانند. او در اواخر عمر شرایط اقتصادی چندان مرفهی نداشت. شاید برخی تصور کنند که چرا اینگونه بود؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت وفادار کشتی پهلوانی را برای معاش انتخاب نکرده بود، بلکه با مرام پهلوانی به دنبال رفع مشکل مردم منطقه خود بود و در این زمینه کارهای زیادی انجام داد. حل و فصل بسیاری از مشکلات مردم خراسان تنها از عهده پهلوان بر می‌آمد.
روح پهلوانی کم رنگ شده است
اگر چندین دهه زمان را به عقب ببریم بدون شک نقش پهلوانان در جامعه تعیین کننده بود و احترام خاصی بین مردم داشتند. امروز نیز این احترام وجود دارد اما مانند گذشته نیست. سبک جدید زندگی و ورود فن‌آوری به زندگی مردم بسیاری از منش‌ها را تغییر داده است و این در رفتار پهلوانان و منش آنان بی‌تاثیر نیست.
نظر شما