ناکامی آمریکا در طبس و رسوایی بزرگ در جهان

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آمریکا همه تلاش خود را به کار بست تا این انقلاب را شکست دهد اما موفق نشد تا اینکه ورود محمدرضا پهلوی به آمریکا با اجازه جیمی کارتر رییس جمهوری وقت آمریکا فصل جدیدی را در روابط ایران و آمریکا به وجود آورد که همراه با افزایش بی اعتمادی بود. به طوری که در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ خورشیدی دانشجویان مسلمان پیرو خط امام(ره)، سفارت این کشور را در تهران اشغال و اعضای آن را گروگان گرفتند. این اقدام از طرف حضرت امام (ره) مورد تایید قرار گرفت و ایشان تسخیر لانه جاسوسی آمریکا را «انقلاب دوم» نامیدند.

استمرار ماجرای گروگان گیری و شکست طرح های آمریکا جهت آزاد سازی جاسوسان خویش موجب بحرانی بزرگ و اختلاف نظر در دستگاه دیپلماسی آمریکا پیرامون چگونگی برخورد با انقلاب اسلامی شد. اگرچه در این میان شورای امنیت ملی  آمریکا به سرپرستی برژنیسکی طرفدار اقدامات قاطع نظامی علیه انقلاب اسلامی شدند.

 سرانجام گروه ویژه ۱۳۲ نفره با عنوان «دلتا فورس» برای حمله به ایران و آزادی گروگان ها تشکیل شد و پس از بررسی های فراوان در شامگاه چهارم اردیبهشت ۱۳۵۹خورشیدی هفت فروند هواپیمای غول پیکر نظامی ۱۳۰-c و هشت فروند بال گرد نظامی مجهز آمریکای در عملیات موسوم به «پنجه عقاب» وارد ایران شدند اما در همان ابتدا یکی از بالگردها در ۱۲۰ کیلومتری شهر راور کرمان دچار نقص شد و ناگزیر فرود آمد. سرنشینان آن به بالگرد دیگری منتقل شدند و پس از طی مسافتی و با توجه به وقوع طوفان شن، دستگاه هیدرولیک این بالگرد نیز از کار افتاد اما توانست خود را به ناو هواپیمابر نیمیتز برساند.

در هر صورت، ۶ فروند هواپیمای سی - ۱۳۰ و ۶ فروند بالگرد در محل مورد نظر واقع در صحرای طبس در تاریکی شب فرود آمدند. در حال سوخت‌گیری بالگردها برای اجرای مرحله بعدی عملیات، یکی دیگر از آنها دچار نقص فنی شد. با از کار افتادن آن، تمام برنامه‌ های آمریکایی ‌ها به هم خورد زیرا آنها با محاسباتی که انجام داده بودند، برای انجام مرحله بعدی عملیات حداقل به ۶ فروند بالگرد نیاز داشتند.

این ماجراها به ناو نیمیتز و از آن جا به کاخ سفید گزارش شد و از رییس جمهوری کسب تکلیف شد. کارتر دستور توقف عملیات و عقب‌ نشینی را صادر کرد اما نیروهای آمریکایی در طوفان شن گرفتار شدند. هواپیماها و بالگردهای آمریکایی در حال برخاستن از زمین، دچار مشکل شدند. یک هواپیما و یک فروند بالگرد با هم برخورد کردند و هر ۲ آتش گرفتند. بر اثر حادثه، هشت تن از آمریکایی ‌ها کشته شدند و بقیه پنج فروند هواپیمای سی-۱۳۰ نیز از خاک ایران فرار کردند.

اعتراف به شکست در آمریکا

برژینسکی در خصوص رفتار و ناراحتی جیمی کارتر بعد از شنیدن این شکست نیروهایش در طبس می گوید: سرش را میان ۲ دستش گرفت و به مدت چند ثانیه روی میز گذاشت... با شنیدن این خبر، به مانند مار زخمی به خود پیچید و آثار درد و نگرانی بر تمامی صورت او آشکار شد و به اطرافیانش بد و بی راه می گفت. سایروس ونس وزیر امورخارجه آمریکا می‌نویسد: همه ما گیج و پریشان شده بودیم.

کارتر روز بعد مجبور شد در یک نطق تلویزیونی، ضمن اعلام و تایید موضوع، جزئیات آن را هم برای مردم تشریح کند. او برای تنظیم متن صحبت‌های خود دستور داده بود، نسخه‌ای از سخنرانی کندی در زمان شکست خلیج خوک‌ها را هم برایش بیاورند و در سخنرانی خود گفت: اواخر دیروز من دستور لغو یک عملیات نظامی در ایران را صادر کردم. قرار بود، اعضای سفارتخانه ما که در ایران گروگان گرفته شده بودند توسط تیم نجات آزاد شده و به آمریکا بازگردانده شوند. به دلیل مشکلات فنی در بالگردها، چاره‌ای جز لغو ماموریت نداشتیم... تیم اعزامی به صحرای طبس از نفرات نیروی دریایی، رنجرها و افراد نیروی مخصوص تشکیل شده بود و هسته اصلی گروه، وظیفه حمله به سفارتخانه و نجات گروگان‌ها را بر عهده داشت. آن‌ها همه داوطلب انجام این عملیات بوده و به خوبی آموزش دیده بودند. من رهبر آن‌ها را قبل از اعزام به ماموریت ملاقات کردم. آنها می‌دانستند که چشم امید من و ملت آمریکا به آنهاست.

برژینسکی احساس ناامیدی ملی را در آمریکا از پیامدهای مهم شکست این کشور در طبس می داند و می گوید: ماجرای مفتضح ایران یکی از سه عامل مهم شکست کارتر بود و این ماجرا، احساس ناامیدی ملی را برانگیخت.

ویلیام سولیوان آخرین سفیر آمریکا در تهران نیز از این واقعه، با عنوان دوران تحقیر ملی آمریکا یاد می کند و می نویسد: روش سست و بی قید حکومت کارتر و اقدامات نامعقول او، به گروگان گیری اعضای سفارت آمریکا انجامید و دوران تحقیر ملی که در تاریخ آمریکا نظیر آن دیده نشده است، آغاز شد.

یکی از خبرنگاران روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز می نویسد: داغ شکستی که آمریکاییان در ایران خوردند تا مدت ها آنها را رها نخواهد کرد. به ویژه بدین دلیل که این شکست، ضربه دوباره ای به احساس آنهایی بود که شدیداً به فن آوری معتقدند و به آن ایمان دارند. از کار افتادن سه بالگرد در میان بادهای شنی بیابان، ضربه بسیار سنگینی بوده است.

با این حال وقتی که جنازه آمریکایی ها تحویل دولت آمریکا داده شد، دولت کارتر زیر بار انتقادات شدید، مراسم استقبال و تشییع باشکوهی ترتیب داد تا «شرافت ملی» لکه دار شده آمریکا را طوری بپوشاند که دیگر دیده نشود اما طعم شکست ماجرای طبس برای کارتر آن چنان تلخ بود که او بعدها در مصاحبه با روزنامه کویتی الانبا چنین گفت: دوران ریاست جمهوری من، بدترین دوره های ریاست جمهوری در آمریکا بوده، چه در آن زمان، دولت آمریکا در دست آیت الله خمینی در ایران، به گروگان گرفته شد.

بازتاب جهانی شکست در طبس

شکست خفت‌بار آمریکا در طبس بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان داشت. به گونه ای که خبرگزاری آسوشیدپرس از لندن اعلام کرد: سرمقاله‌های روزنامه‌های انگلیس روز گذشته، تقریباً همگی به حمله نافرجام آمریکا به ایران اختصاص داشت که این کار کارتر را نشانه ضعف او پنداشتند.

مجله تایم در پنجم می ۱۹۸۰ میلادی در مقاله‌ای با عنوان «شکست در صحرا» نوشت: مأموریت کارتر برای نجات گروگان ها در درون  شعله ها فرو رفت. برای کارتر به طور اخص و برای آمریکا به طور اعم، ماجرای طبس یک شکست نظامی و سیاسی بود. یک بار ارتش مسلسل و پرقدرتش در ویتنام در حالی که از پای می‌افتاد و به خود می‌پیچد به زبونی و بیچارگی افتاد و حالا به نظر رسید که قادر نیست حتی زمانی که هیچ دشمنی نمی‌داند که آنها در آنجا هستند و علی رغم چهار ماه تمرین مداوم، نمی توانند هواپیماها را از برخورد با یکدیگر حفظ کنند.

خبرگزاری رویترز از لندن گزارش داد: سیاستمداران ۲ حزب بزرگ بریتانیا (کارگر و محافظه‌کار) جیمی کارتر را به خاطر انجام اقدامات نافرجام نجات جان گروگان‌ها در تهران مورد سرزنش قرار دادند اما سریان گلیمور معاون وزارت امور خارجه انگلیس در پارلمان این کشور اظهار داشت: دولت محافظه‌کار با دولت آمریکا هم‌دردی می‌کند.

وی گفت که قبل از انجام این عملیات، آمریکا دولت انگلیس را از احتمال چنین اقدامی آگاه ساخته بود اما دولت انگلیس هیچ‌ گونه مداخله‌ای در این کار نداشته است.

خبرگزاری رویترز از کوبا نیز از ارسال پیام شخصی فیدل کاسترو رییس جمهوری کوبا به امام خمینی(ره) خبر داد که در آن همبستگی صمیمانه خود را ابراز داشته و گفته بود: ایران با تهدیدهای جدی به تجاوز از سوی یانکی‌های امپریالیست رو به رو است و شما و ملت ایران می‌توانید روی هم‌دلی و حمایت انقلاب کوبا حساب کنید.

خبرگزاری یونایتدپرس از کویت نیز از محکوم کردن اقدام نظامی آمریکا در نجات گروگان‌ها از طرف عبدالعزیز حسین سخنگوی دولت کویت خبر داد و این اقدام را تخطی در مقررات بین‌المللی عنوان کرده و گفته بود: به اعتقاد ما بحران روابط ایران و آمریکا باید از طریق صلح‌آمیز و دیپلماتیک حل و فصل شود، نه از طریق مداخله و خونریزی و اقدامات خشونت‌آمیز.