کرونا کاخ آرزوهای ترامپ را بر باد می‌دهد؟

ایالات متحده در حالی در صدر فهرست کشورهای مبتلا به ویروس کرونا جای دارد که حدود ۶ ماه دیگر (آبان ماه ۱۳۹۹) قرار است انتخابات ریاست‌جمهوری در این کشور برگزار شود. رقابت دو حزب جمهوریخواه و دموکرات تا پیش از کرونا شدت گرفته بود اما بیماری موجب خاموشی نسبی تب و تاب انتخابات شد. گذشته از ابعاد اجتماعی این بحران بهداشتی درمانی، قرار گرفتن آمریکا در صدر جدول تلفات کرونا دارای ابعاد قابل‌تامل سیاسی در داخل و خارج این کشور بوده‌است.

ترامپ در ماه‌های نخست با بی‌تفاوتی خود به ظهور کرونا، فرصت طلایی را برای مقابله با این بیماری از دست داد و تنها به نمایش یا به اصطلاح شو_آف‌های رسانه‌ای پرداخت. این بی‌توجهی موجب ریشه‌دار شدن بیماری در سرتاسر ایالات متحده شد. تا ابتدای این هفته نزدیک به یک میلیون شهروند آمریکایی به کرونا مبتلا شده‌ و بیشتر از ۵۲ هزار نفر از آن‌ها جان خود را از دست دادند.  

اما موضوع بسیار مهمتر برای ترامپ انتخابات ریاست جمهوری آتی و دیدگاه مردم به توانایی‌های وی و کاخ سفید است. وی اکنون تلاش دارد یا دیگر کشورها و سازمان‌ها همچون چین و سازمان جهانی بهداشت را مقصر جلوه دهد یا اینکه با تجویزهای غیرکارشناسی ضمن انحراف اذهان مردم، عرصه را برای حوزه بهداشت و درمان این کشور تنگ‌تر کند.

انتخابات، رفراندوم ترامپیسم

تحولات مربوط به کرونا بدبینی‌های گسترده‌ای را در مورد قابلیت و توانایی ترامپ در حوزه مدیریت جامعه پدید آورده است. تعداد زیادی از اتاق فکر و رسانه‌های غربی اکنون ویروس کرونا را آزمونی سخت برای کاخ سفید می‌دانند که نه تنها دستاورد نسبتا خوب اقتصادی دولت ترامپ را خراب کرده بلکه توانایی وی در مدیریت سیاسی و اجتماعی را هم به شدت زیر سوال برده است.

برخی تحلیلگران ظهور ویروس کرونا و دوره پس از آن را نقطه عطفی در عرصه سیاسی آمریکا می‌دانند. اکنون با کنار رفتن «برنی سندرز» از گردونه رقابت‌ها و مشخص شدن نامزد نهایی دموکرات‌ها برای انتخابات ریاست جمهوری شرایط برای رقابت «جو بایدن» و دونالد ترامپ آماده شده است. اندیشکده «کارنگی» فضای موجود را همه‌پرسی در جهت قبول یا رد ترامپ و رویکردهای ترامپیستی ارزیابی کرده است.

طبق این تحلیل، سندرز در دوره‌ای از انتخابات کناره‌گیری کرد که پاندمی کرونا نمایان شد و بحران اقتصادی کشورهای جهان و از جمله آمریکا را در نوردیده است. همین امر به حزب دموکرات و بایدن در پیروزی کمک می‌کند. در شرایط کنونی نقایص رویکردهای ترامپ در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، مدیریتی و دیپلماتیک راحت‌تر به نمایش گذاشته می‌شود. این اقدام سندرز به آمریکایی‌ها و حتی جهانیان فرصت انتخاب آشکاری را پای صندوق‌های رای می‌دهد. بسیاری از تحلیلگران، سیاستمداران، روزنامه‌نگاران و آگاهان به مسائل آمریکا نوامبر آینده را بزنگاهی نامعلوم و متغیر در فضای سیاسی آمریکا ارزیابی می‌کنند.

دموکرات‌ها فرصت کافی برای برنامه‌ریزی را دارند تا در بحبوحه کرونا، انتخابات را به رفراندومی برای بقای ترامپ تبدیل کنند. هنوز ترامپ نامحبوب است. افزون بر آن اقتصاد به دلیل شیوع کرونا در حال نابودی است و مدیریت غلط رئیس‌جمهوری در واکنش به آن نیز به شکست وی در انتخابات کمک می‌کند.

از نگاه افکارعمومی پاسخ قدرتمندانه کاخ سفید به بیماری می‌توانست نشان دهد که یک دولت کارآمد در حال اداره امور است و تا چه اندازه مقابله با بیماری برای دولت اهمیت دارد. بر اساس تحلیل کارنگی، مردم مشتاق ثباتی‌اند که یک دولت کارآمد، صادق و واقعگرا آن را ایجاد کند. وعده و تعهدی که بایدن برای برقراری چنین دولتی داده اگرچه خوشبینانه است اما اطمینان‌بخش به نظر می‌آید.

کرونا نقطه قوت ترامپ را نابود کرد

بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که ویروس کرونا موجب شد تا موفقیت‌های اقتصادی دونالد ترامپ بر باد رود و وی افکار عمومی را از دست دهد. شبکه خبری «سی‌ان‌ان» در گزارشی نوشت ۱۹۸ روز مانده به انتخابات این ویروس بر روند انتخابات تاثیرگذار شده است اما یکی از انگشت شمار موضوعاتی که ‌کرونا باعث تغییر آن نشد، نامزدی بایدن از سوی حزب دموکرات بود.سناریوی ناخوشایند برای ترامپ آن است که تلفات ناشی از بیماری کرونا در آمریکا ادامه یابد و به تدریج باعث نابودی اقتصاد و مشاغل خُرد شود و اتفاقی مشابه دهه ۱۹۳۰ رخ بدهد.

در روزهای نخست که طرح فاصله‌گذاری اجتماعی در ایالات متحده به اجرا در آمد درواقع یک رای‌گیری هم برای ترامپ انجام شد. بسیاری از شهروندان به مقابله با طرح پرداختند. این موضوع در دوره هیچ یک از روسای جمهوری پیشین آمریکا تجربه نشده بود. بسیاری از مردم در زمینه اشتغالزایی قبلا به ترامپ نمره خوبی می‌دادند اما آن روزها خیلی طول نکشید. آمارها به عقب برگشتند و حتی اوضاع بدتر از سابق شد. طبق تحلیل این رسانه، همه‌ این پیامدها ریشه در نحوه مدیریت ترامپ در اوضاع کرونایی داشت. اکنون انگشت اتهام از این جهت به سوی ترامپ نشانه می‌رود که وی در مقابله با بیماری بسیار کند عمل کرد.

روزنامه «گاردین» هم در زمینه تاثیر ویروس کرونا بر پیروزی یا شکست دونالد ترامپ آورده است رئیس جمهوری آمریکا در نشان دادن واکنش به شیوع بیماری کند عمل کرد و همین موضوع آمریکا را گرفتار رکود کرد. ترامپ انتظار دارد بسته مالی بزرگی که برای اقتصاد در نظر گرفته، بتواند امیدها برای انتخاب دوباره وی را بیشتر کند.

این روزنامه افزود در سه سال گذشته دولت ترامپ در زمینه اقتصاد عملکرد خوبی داشت اما دورنمای سیاسی ناگهان تغییر کرد. ویرانگری ویروس کرونا هنگامی برجسته‌تر شد که بیشتر از ۳ میلیون نفر در چند روز برای دریافت بیمه بیکاری ثبت نام کردند. این آمار پنج برابر دوره رکود سال ۱۹۸۲ است.

اکنون در مسیر رقابت های انتخاباتی این نکته مطرح است که رئیس جمهوری به نوعی مقصر بیکاری گسترده در آمریکا است. وی سه سال همه تمرکز خود را بر اشتغال صرف کرد اما مشخص شد آن دستاوردها عمیق و واقعی نبودند. همین دیدگاه شرایط را بسیار پیچیده کرده است.

طبق نظرسنجی تازه «وال استریت ژورنال» و شبکه «ان‌بی‌سی» دوسوم مردم آمریکا اعتقاد دارند که ترامپ در ابتدا تهدید کرونا را جدی نگرفت. موسسه نظرسنجی مطرح «پیو» هم اعتقاد دارد  ۶۵ درصد آمریکایی‌ها تاکید می‌کنند که واکنش رئیس جمهوری بسیار کند بوده است. تنها ۳۴ درصد مردم آمریکا پاسخ ترامپ را خوب ارزیابی کردند. به اعتقاد کارشناسان صحبت‌های سرخوش و شاد ترامپ در کنار حملات سیاسی وی به داخل و خارج هنگامی صورت می‌گرفت که آمار تلفات آمریکایی‌ها به سرعت بالاتر می‌رفت.

به نوشته گاردین، سناریوی ناخوشایند برای ترامپ آن است که تلفات ناشی از بیماری کرونا در آمریکا ادامه یابد و به تدریج باعث نابودی اقتصاد و مشاغل خُرد شود و اتفاقی مشابه دهه ۱۹۳۰ رخ بدهد.

بنابر تحلیل رسانه‌های غربی، در هر صورت کرونا باعث تغییر شگرف افکارعمومی آمریکا شده است. پرسش اکنون این است که مدیریت بسیار کند رئیس جمهوری در مقابل این ویروس تا چه اندازه موقعیت وی را در انتخابات متزلزل خواهد کرد.

در این چارچوب ترامپ به دنبال تحریک دوباره اقتصاد است و احتمالا تیغ تیز انتقادها را به سوی فرمانداران و گروه‌های درمانی نشانه می‌رود تا از فشارها بر خود بکاهد. وی با استفاده از رسانه های نزدیک به خود اینگونه وانمود خواهد کرد که «نگاه کنید! دستان من بسته است؛ من هر کاری را انجام دادم». با این‌حال همانطور که گاردین آورده است اگرچه تا انتخابات نوامبر فرصت زیادی باقی مانده است اما سخت بتوان باور کرد که استیضاح پایان دشمنی‌ها با ترامپ بود.