به گزارش خبرنگار ایرنا، سایت دفع زباله سراب قنبر که در جنوب شهر کرمانشاه قرار دارد به دلایل مختلف در طول روز دچار آتش سوزی می‌شود و دود آن از نقاط مختلف شهر قابل مشاهده است.
سایت دفع زباله سراب قنبر در محلی مرتفع تر از دیگر نقاط شهر قرار دارد، از این رو دود ناشی از سوزاندن زباله‌ها در زمان وقوع پدیده وارونگی هوا در زمستان و حرکت هوای خنک به بخش های پایین جو در تابستان، می تواند به بخش های کم ارتفاع شهر منتقل شود.
از سوی دیگر جریان وزش باد در شهرستان کرمانشاه نیمی از سال به سمت جنوب شرق است که دود ناشی از سوختن زباله های بیمارستانی در محدوده سراب قنبر را به روستاهای بخش سرفیروزآباد با حدود ۲۷ هزار نفر جمعیت منتقل می‌کند.
تولید روزانه ۶۰۰ تن زباله در کرمانشاه
براساس اعلام سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرمانشاه، جمعیت یک میلیون نفری ساکن در مرکز استان روزانه بیش از ۶۰۰ تن انواع زباله تولید می‌کنند که بخشی از آن زباله های عفونی و بیمارستانی است.
شهرام عارف کیا مدیرعامل این سازمان با اشاره به افزایش تولید زباله پس از شیوع بیماری کرونا، گفت: زباله های شهری جمع آوری شده از سطح شهر کرمانشاه به منظور فرآوری به شرکت بازیافت منتقل می شوند و در نهایت ۲۰ درصد بدون استفاده آنها برای دفن به سایت دفع زباله سراب قنبر می‌رود.
به گفته وی، دفع زباله در سایت سراب قنبر براساس اصول موردنظر انجام می شود و وقوع حریق در آنجا برنامه ریزی شده نیست.
زباله گردها دلیل وقوع آتش سوزی
براساس مشاهدات خبرنگاران ایرنا، در سایت دفع زباله سراب قنبر زباله گردهای بسیاری حضور دارند که در آنجا برای خود کپرهایی درست کرده اند و به جداسازی زباله های پلاستیکی و آهنی در سایت سراب قنبر می پردازند.
در قسمت های جنوبی این سایت برخی از زباله گردها برای رسیدن به بخش های پایینی تپه‌های زباله و یا خارج کردن فلز داخل برخی از زباله‌ها اقدام به آتش زدن آنها می‌کنند که این آتش به بخش های دیگر نیز سرایت و منجر به بلند شدن دود غلیظی از داخل سایت می‌شود.
مدیر پسماند شهرداری کرمانشاه با اشاره به اینکه تلاش ها برای جلوگیری از حضور زباله گردها در سایت تاکنون بی نتیجه مانده است، گفت: زباله گردها که عامل اصلی آتش سوزی در سایت هستند از راه های مختلف خود را به محل می‌رسانند و تلاش ها برای جلوگیری از ورود آنان تاکنون بی نتیجه مانده است.
عارف کیا توضیح داد: نیروهای اجراییات شهرداری هر چند وقت یکبار زباله گردها را جمع آوری می کنند و افراد معتاد را به کمپ های ترک اعتیاد تحویل می دهند اما آنان باز هم به محل باز می گردند.
وی با بیان اینکه دستگاه قضایی و نیروی انتظامی نیز در این زمینه همکاری می کنند، گفت: در سایت سراب قنبر پرسنل ناجا مستقر هستند اما باتوجه به محدود بودن نیروها و ساعت حضورشان زباله گردها از فرصت استفاده می کنند و بازهم به محل باز می گردند.
خودسوزی زباله ها
علاوه بر آتش سوزی های عمدی توسط زباله گردها، پسماند موجود در سایت سراب قنبر در برخی از موارد به دلیل انتشار گازهای اشتعالزا دست به خودسوزی می‌زنند.
لایه‌های زیرین توده‌های زباله که دور از هوا هستند در یک فرآیند شیمیایی اقدام به تولید گازهای اشتعالزا همچون متان، کربن دی اکساید و گازهای هیدروژن، هیدروژن سولفاید و ترکیبات آلی فرار می‌کنند که پس از رسیدن به سطح و ترکیب با هوا می توانند منجر به بروز آتش سوزی شوند.
از سوی دیگر این گازها می توانند در زیر توده های زباله نیز انباشته و در برخی مواقع منجر به بروز انفجارهای خفیف شوند به همین دلیل در سایت سراب قنبر گاهی صدایی شبیه انفجار ترقه به گوش می‌رسد.
خطر وجود زباله‌های بیمارستانی
در بخشی از سایت دفع زباله سراب قنبر زباله‌های بیمارستانی کرمانشاه در دل زباله‌های کهنه دفن می‌شود که این موضوع خطر دود حاصل از آتش سوزی را برای جامعه چند برابر می‌کند.
دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه مهرماه سال ۹۷ مکان جدید دفع زباله های بیمارستانی را در منطقه ماهیدشت و پایین دست سایت دفع زباله جنوب شهر معرفی و تاییدیه های لازم زیست محیطی را نیز دریافت کرد.
با این حال به دلیل بروز برخی اختلافات بین ادارات استان از جمله آب منطقه‌ای و منابع طبیعی با دانشگاه علوم پزشکی موضوع دفع زباله های بیمارستانی در مکان مخصوص برای بیش از یک سال بلاتکلیف باقی ماند؛ به همین دلیل زباله های بیمارستانی کماکان در دل زباله های شهری مدفون می‌شود.
فریدون یاوری مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان کرمانشاه نیز با تاکید بر اینکه سایت دفع زباله جنوب شهر کرمانشاه استانداردهای لازم برای دفع زباله های بیمارستانی را ندارد، گفته است: به دلیل مشخص نبودن محلی برای دفع زباله های بیمارستانی از میان بد و بدتر ما بد را انتخاب کردیم؛ به هیچ عنوان مدفون کردن زباله های بیمارستانی در دل زباله های شهری پذیرفته شده نیست.
محیط زیست بر دفن زباله های بیمارستانی نظارت دارد
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست استان کرمانشاه با اشاره به حساسیت دفن زباله های بیمارستانی برای جامعه، گفت: با وجودی که سایت دفع زباله سراب قنبر محل مناسبی برای دفن زباله نیست، نظارت جدی داریم تا بیشترین استاندارها برای دفن بهداشتی رعایت شود.
آذر ولی زاده در گفت وگو با ایرنا با اشاره به اینکه نظارت پس از شیوع بیماری کرونا شدت بیشتری گرفته است، اظهارداشت: در زمان دفن زباله های بیمارستانی علاوه بر ماموران محیط زیست ماموران نیروی انتظامی نیز به منظور جلوگیری از حضور زباله گردها حضور پیدا می کنند.
با این حال براساس مشاهدات خبرنگار ایرنا، برخی از درمانگاه های سطح شهر و مراکز بهداشتی غیرمجاز کماکان در زمان‌های غیبت ناظران و ماموران ناجا، زباله‌های عفونی خود را در سایت سراب قنبر و در میان زباله های شهری رها می‌کنند.
معاون پایش اداره کل محیط زیست استان کرمانشاه تاکید کرد که این اقدام به صورت غیرقانونی انجام می شود و در صورت مشاهده با متخلفان برخورد خواهد شد.
ولی زاده همچنین به وقوع آتش سوزی در سایت دفع زباله سراب قنبر نیز اشاره کرد و گفت: به دلیل وجود گازهای حاصل از فعالیت شیمیایی زباله کوچکترین جرقه و یا یک فیلتر سیگار می تواند در این سایت یک آتش سوزی بزرگ به راه بیاندازد.
وی توضیح داد: براساس نظارت هایی که از این سایت می شود در بسیاری از مواقع زباله گردها علت اصلی بروز این آتش سوزی ها هستند.
دود زباله سرطان زا است
موسس پایگاه پژوهش‌های تندرستی خانواده دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، دود ناشی از سوزاندن زباله را سرطان زا عنوان کرد و گفت: وجود هزاران ماده سرطان‌زای شناخته شده در دود حاصل از سوزاندن زباله، پلاستیک، لاستیک و سایر پس‌مانده‌ها بارها به اثبات رسیده است.
پروفسور جواد زرگوشی، چندی پیش با انتشار مطلبی در این رابطه اظهارداشت: خاکستر باقی‌مانده از سوزاندن زباله و پلاستیک نیز حاوی تجمع غلیظی از مواد سرطان‌زا است، خاک و آب را آلوده می‌کند و بر اثر وزش باد منجر به آلودگی هوا می شود.
زباله گردها در معرض بیشترین خطر هستند
به گفته این پزشک کرمانشاهی، افرادی همچون زباله گردها که در نزدیک ترین فاصله به دود حاصل از سوختن زباله قرار دارند بیشتر از دیگر افراد در معرض خطر هستند.
زرگوشی توضیح داد: افراد ناآگاهی که زباله، پلاستیک، لاستیک و سایر پس‌مانده‌ها را به آتش می‌کشند در معرض بالاترین غلظت دود حاصل از سوختن زباله و لاستیک قرار می‌گیرند.
وی افزود: این افراد علاوه بر آسیب جدی که به خود می زنند با توجه به احتمال ابتلا به بیماری های واگیردار می توانند سلامت جامعه را در سطح وسیعی به خطر بیاندازد.
براساس مشاهدات خبرنگار ایرنا، زباله گردها که غالبا از معتادین متجاهر هستند قوانین خاصی دارند و در چند گروه محوطه سایت و حتی نوع زباله ها را برای خود تقسیم بندی کرده‌اند و اجازه استفاده دیگر افراد از این سایت را نمی دهند.
هر گروه از زباله گردها در سایت سراب قنبر چند خودرو دارند که از آنها برای جابجایی زباله استفاده می‌کنند، از این رو شناسایی خودروها و افراد سردسته گروه‌های زباله گرد به منظور برخورد با آنان امکان پذیر است.
از سوی دیگر فرآیند شیمیایی تولید گازهای آتش‌زا در غیاب هوا و میان زباله های تازه انباشته شده رخ می دهد از این رو مدیران شهرداری کرمانشاه می توانند با زیر و رو کردن زباله‌ها و هوادهی با کمک بیل های مکانیکی از بروز خودسوزی در سایت جلوگیری کنند.
با تمام این اوصاف باید به این نکته توجه داشت که در شرایط شیوع بیماری کرونا، بروز آتش‌سوزی در سایت دفع زباله سراب قنبر می‌تواند به بحران سلامت در شهر یک میلیون نفری کرمانشاه دامن بزند.
گزارش از سامان رحمتیان
