ویروس کرونا بیشتر از همه کشورهای جهان ایالات متحده را تحت تاثیر قرار داده است. آمار بسیار بالای مبتلایان که به بیشتر از ۱.۲ میلیون نفر رسیده در کنار نزدیک به ۷۰ هزار جان باخته که در حال افزاش است، گوشه ای از پیامدهای تاخت و تاز این ویروس است. بخشی از این آسیب‌ها ناشی از بی‌تفاوتی اولیه دولت این کشور نسبت به آغاز همه‌گیری در شرق آسیا بوده است.
در هفته‌های نخست شیوع، «دونالد ترامپ» با بی‌خیالی خطر این بیماری را بسیار ناچیز جلوه می‌داد و سعی کرد تا آمریکا را متفاوت و دارای ظرفیت‌هایی خارق‌العاده نشان دهد اما ابتلای سریع شهروندان آمریکایی به بیماری نشان داد که کاخ سفید در واقعیت از نظر مدیریت کشور متفاوت بوده‌است. شاید به همین دلیل است که اتاق فکرها «شورای آتلانتیک» کرونا را ویروس سیاسی برای ایالات متحده عنوان کرده است.
گذشته از پیامدهای سیاسی، اجتماعی و انسانی این بیماری و فشارهایی که بر خانواده‌ها، کادر درمان و بخش خدمالت اجتماعی آمریکا وارد شد، تاثیر اقتصادی این ویروس بسیار فراگیرتر از تصور بوده است. ویروس کرونا باعث شده است تا بدهی‌های ملی آمریکا با سرعت بیشتری افزایش پیدا کند. تنها در این دوره چند ماهه این بدهی با افزایش ۱.۵ تریلیون دلاری به بیشتر از ۲۵ هزار میلیارد رسید و انتظار می‌رود تا پایان سال بر حجم بدهی‌های دولت آمریکا افزوده شود.
علاوه براین، دولت فدرال آمریکا برای سال ۲۰۲۰ با کسر بودجه بی‌سابقه‌ای دست به گریبان شده است. به تازگی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده اعلام کرد دولت این کشور برای تامین هزینه‌های شرایط اضطراری کرونایی در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ مجبور است ۳ تریلیون معادل سه هزار میلیارد دلار قرض کند. قرار است این مبلغ از طریق اوراق قرضه تامین شود.
براساس آمار منتشر شده از سوی دولت آمریکا، خزانه‌داری در سه ماهه نخست سال جاری نیز بیشتر از ۴۵۰ میلیارد دلار قرض کرده بود و پیش‌بینی می‌شود در سه ماهه سوم نیز حداقل به بیش از ۶۵۰ میلیارد دلار دیگر نیاز داشته باشد.
چوب کرونا لای چرخ اقتصاد آمریکا
تعطیلی بسیاری از کارخانه‌ها و صنایع، کاهش شدید نرخ گردشگری، افت شدید و همزمان تولید و مصرف کالا و تعطیلی یا ورشکستگی بنگاه‌ها از جمله چالش‌ها بودند. بیکاری بیش از ۳۰ میلیون نفر در ایالات متحده تنها در ۶ هفته و پناه بردن این افراد به بیمه بیکاری و تعطیلی تقریبا همه خطوط هواپیمایی، هتل‌ها و رستوران‌ها از دیگر نشانه‌های رکود کامل در بزرگترین اقتصاد جهان است. از جمله آثار ملموس این رکود، وضعیت نیمه‌جان صنعت نفت ایالات متحده و بی‌مشتری ماندن نفت تولیدی آن‌ها است. فروش نفت به بهای منفی در کنار کاهش حدود ۳ میلیون بشکه‌ای تولید نفت شیل تنها بخشی از ضرر هنگفت اقتصاد آمریکا بوده است.
روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی شرایط اقتصادی آمریکا را در بدترین حالت آن در یک دهه اخیر ارزیابی کرد و عنوان داشت که بسیاری از مردم آمریکا اکنون بدترین شرایط اقتصادی عمر خود را تجربه می‌کنند. تولید ملی آمریکا کاهشی شدید را تجربه می‌کند و براساس برآوردها این کشور در سه ماه نخست سال ۲۰۲۰ رشد منفی ۴.۸ درصدی داشته است.
طبق تحلیل فوق، نکته اینجا است که هنوز بدترین دوره همه‌گیری بیماری فرا نرسیده است و پیش‌بینی می‌شود اوضاع در ماه‌های بعد بسیار بدتر شود. زیرا آمار اقتصادی فوق تا ماه مارس محاسبه شد که بسیاری از کسب و کارها تعطیل نشده بودند و رکود تا این اندازه عمیق نشده بود. کارشناسان می‌گویند اوضاع از شرایط دوره رکود بزرگ سال ۲۰۰۸ نیز بدتر خواهد شد که در دوره پس از جنگ جهانی دوم بی سابقه است.
اگرچه «استیون منوچین» رئیس فدرال ریزرو آمریکا از بهبود اوضاع تا تابستان خبر داده اما بیشتر کارشناسان اقتصادی مستقل با وجود کمک‌های هزاران میلیارد دلاری دولت، به آینده خوش‌بین نیستند. در بهترین حالت گفته می‌شود چرخ رشد اقتصادی در نیمه دوم سال جاری به حرکت در می‌آید اما تولید ملی تا سال ۲۰۲۲ به سطح پیش از کرونا نخواهد رسید.
مصرف در آمریکا بیشتر از ۷ درصد کاهش یافته است و سرمایه‌گذاری‌های تجاری که به واسطه جنگ تجاری ترامپ دچار تنش شده بود برای چهارمین فصل پیاپی افت را تجربه کرد. صادرات و واردات به شدت کاهش یافته است. در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۰ هزینه شهروندان در حوزه خدمات ۱۰.۲ درصد کاهش نشان داد و درآمد هتل‌ها و رستوران‌ها بیشتر از ۳۰ درصد کمتر شده است. حتی شهروندان آمریکایی در زمینه درمان نیز هزینه‌های کمتری را پرداخت می‌کنند و بسیاری از امور درمانی که از قبل برنامه‌ریزی شده بودند، از سوی مشتریان لغو شده است.
گفته می‌شود در این دوره خرید کالا نیز در کل کاهش داشت. واردات ۱۵ درصد و صادرات ۸ درصد کمتر شد. پیش بینی می‌شود ادامه همین روند کاهش تولید ناخالص ملی آمریکا را در سه ماهه دوم سال چند برابر می‌کند.
مقام اجرایی یک شرکت بزرگ هواپیمایی عنوان داشت در سه ماهه نخست این صنعت بسیار متضرر شده است. به عنوان نمونه شرکت های هواپیمایی ایرباس و پوئنیگ هریک میزان زیان خود را بیشتر از ۵۰۰ میلیارد دلار اعلام کرده اند ضمن اینکه هزاران نفر شغل خود را از دست رفته است. درضمن مدت زمان بسیاری نیاز است تا مسافران متقاعد شوند که سوار شدن بر هواپیما خطری را برای آن‌ها ندارد.
بیکاری بی‌سابقه
دولت ترامپ مهمترین دستاورد خود در سه سال نخست ریاست جمهوری را کاهش خیره کننده بیکاری می‌دانست و آن را مهمترین عامل برای پیروزی در انتخابات بعدی می‌پنداشت. این کشور اکنون اما با شدیدترین نرخ بیکاری در چند دهه اخیر دست به گریبان شده است.
طی هفته گذشته بیش از ۳.۸ میلیون نفر بر میزان بیکاران در آمریکا افزوده شده و تعداد رسمی آمار بیکارشدگان در این کشور در دوره کرونا به بالاتر از ۳۰ میلیون نفر رسید. نرخ بیکاری در آمریکا در چند ماه اخیر بیشتر از ۵ برابر شده است. خبرگزاری «سی‌ان‌ان» افزایش بیکاری در میان برخی گروه‌های نژادی شهر نیویورک را تا حدود ۶۹۰۰ درصد برآورد کرد.
با شیوع بیماری از میانه‌های ماه مارس ۳۰ میلیون نفر برای بار اول خواستار دریافت بیمه بیکاری شدند. به همین دلیل برخی تحلیل‌ها حتی از آمار بسیار بیشتر بیکاران خبر می‌دهند زیرا به نظر نشریه اقتصادی «بیزینس اینسایدر» آمار واقعی آمریکایی‌هایی که بیکار شده‌اند بسیار بالاتر از عدد فوق است زیرا برخی کارگران مهاجر غیرقانونی هستند و بسیاری هم به علت نداشتن بیمه قادر به پیگیری قانونی حقوق خود نیستند.
رقم‌هایی که اکنون در آمریکا به ثبت می‌رسد بسیار فراتر از دوره‌های قبل است. در رکود بزرگ کمتر از یک میلیون نفر در آمریکا بیکار شده بودند اما اکنون آمار ده‌ها برابر شده است. برآورد اقتصاددانان آمریکایی حکایت از آن دارد که نرخ بیکاری در این کشور اکنون به فراتر از ۲۰ درصد رسیده است که البته ادامه بیکاری هفتگی بیش از ۳ میلیون نفر این نرخ را نگران کننده‌تر می‌کند.
اقتصاد در مقابل دیدگاه‌های ترامپ
تاکنون ترامپ تصور می‌کرد می‌تواند با دستاوردهای اقتصادی خود در انتخابات بعدی موفق شود اما شرایط به طور کامل دگرگون شده و مشخص نیست وی بتواند تا کمتر از ۶ ماه دیگر که انتخابات برگزار می‌شود به دوران پیش از کرونا باز گردد.
اندیشکده «شورای آتلانتیک»، آمریکا را درگیر بزرگترین رکود اقتصادی از سال ۲۰۰۸ تاکنون دانست که همزمان با کاهش مصرف و بسته شدن بسیاری از کارخانه‌ها و صنایع همراه شده است. خبر بد برای ترامپ این است که به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، شواهد نشان می‌دهند کاخ سفید در مراحل ابتدایی رکود قرار دارد و در ماه‌های آتی شرایط بدتر خواهد شد.
براساس تحقیق این موسسه ۶۰ درصد سرمایه‌گذاران ثروتمند جهان اعتقاد دارند رکود در ۱۲ ماه آینده عمیق‌تر خواهد بود اما ممکن است دورنمای بلندمدت اقتصادی امیدوارکننده باشد.
بسیاری از کارشناسان خط مشی‌های رئیس جمهوری آمریکا را تااندازه‌ای عامل رکود و فجایع اقتصادی کنونی در این کشور می‌دانند. اندیشکده «کارنگی» در مورد پیامدهای همه‌گیری کرونا بر اقتصاد آمریکا آورده است در حالی که مقابله با کووید ۱۹ به یک اجماع و همکاری جهانی نیازمند است اما اتخاذ سیاست‌های ناسیونالیستی و حمایت‌گرایانه حتی در خلال شیوع سریع بیماری کرونا، مقابله با پیامدهای ویروس را سخت کرده است. تمرکز بر ساخت واکسن در خاک آمریکا و جنگی که بر سر تصاحب اقلام پزشکی شکل گرفت نشان داد که در جهان‌بینی ترامپ که شعار نخست آمریکا را سر می‌دهد، هنوز کسب سود بیشتر و برتری بر رقبا مهمتر از اتخاذ هر راهبردی است که به سود همگان تمام می‌شود.
طبق تحلیل این اتاق فکر آمریکایی، ویروس کرونا اگرچه نشان داد نهادهای جهانی عملکرد موفقی ندارند اما مشخص شد که ناسیونالیسم و حمایت‌گرایی هم نمی‌تواند موجب احیای اقتصاد جهانی و مقابله با ویروسی شود که مرزی را نمی‌شناسد. اکنون آشکار شده است حمایت از جریان متوازن کالا، انسان، عقاید و خدمات بهداشت عمومی محتاج اجماعی بین المللی و داشتن دیدگاه جامع همکاری گرایانه‌تر است و نه تمرکز بر رویکرد یک جانبه‌گرا در چارچوب خط مشی‌های برد و باختی.
نظر شما