امروز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه مصادف با ۱۰ می به عنوان روز جهانی لوپوس نامگذاری شده است. لوپوس یک بیماری خودایمن و ناتوان کننده است که افراد بسیاری در سراسر دنیا به آن مبتلا هستند؛ ۹۰ درصد مبتلایان آن را زنان تشکیل می‌دهند؛ بیماری‌های خودایمنی به بیماری‌هایی گفته می‌شود که در آن سیستم ایمنی، بافت‌های سالم بدن را به عنوان یک عامل خارجی فرض کرده و به آن‌ها حمله می‌کند.
لوپوس به دو نوع DLE و SLE تقسیم بندی می‌شود. نقطه هدف DLE معمولا پوست است و روی ارگان‌های دیگر بدن تاثیر نمی‌گذارد. نوع SLE جدی‌تر است و علاوه بر پوست، اندام‌های حیاتی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در نوع شدید بیماری، بافت مفاصل و عضلات و غشای ریه، قلب، کلیه‌ها و مغز آسیب می‌بیند. تشنج، افسردگی، گیجی و سکته مغزی، از عوارض لوپوس هستند.
به گزارش بنیاد لوپوس آمریکا، خستگی و ناتوانی از مهمترین و اولین نشانه‌های لوپوس است. در مراحل بعدی علایمی مانند سردرد، درد مفاصل، تب، کم‌خونی، ریزش مو، تورم در ناحیه دست و پا و اطراف چشم، لخته شدن غیرطبیعی خون، سفید شدن یا آبی شدن انگشتان در سرما، حساسیت پوست نسبت به نور خورشید و زخم های پروانه‌ای شکل روی بینی و گونه دیده می‌شود.
محققان احتمال می‌دهند برخی از داروهای لوپوس، خطر عفونت ویروس جدید کرونا را افزایش می‌دهند و فرد در صورت ابتلا، علائم شدیدی را تجربه می‌کند.
پیشگیری در مقابل کووید ۱۹ بهترین گزینه برای بیماران مبتلا به لوپوس است؛ از طرفی این بیماران باید به طور مستمر با پزشک معالج خود در ارتباط باشند و تمام علائم احتمالی را گزارش دهند.
علائم بیماری لوپوس به طور کلی در مبتلایان متفاوت است، به همین دلیل این افراد در صورت ابتلا به کووید- ۱۹ نیز علائم متفاوتی را تجربه می‌کنند. شایع‌ترین علائم تب، سرفه خشک، تنگی نفس، احساس درد در بخش‌های مختلف بدن، آبریزش بینی، گلو درد، سردرد، درد عضلات، لرز و از بین‌رفتن حس چشایی و بویایی است. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، خستگی و علائم گوارشی نیز در این افراد شایع است.
ممکن است دوره نهفتگی کووید-۱۹ در مبتلایان به لوپوس طولانی‌تر باشد و هیچ علامتی مشاهده نشود. متاسفانه فرد در این دوران ناقل ویروس است.
افراد مبتلا به لوپوس باید اقدامات پیشگیرانه و جدی در مقابل کووید-۱۹ داشته باشند و در صورت بروز علائم داروهای خود را خودسرانه قطع نکنند و با پزشک معالج تماس بگیرند.
چه عواملی باعث لوپوس می‌شود؟
تحقیقات نشان می دهد که یک سازوکار مرتبط با کروموزوم X، با بیماری‌های خودایمنی و لوپوس در ارتباط است. دلیل اینکه اغلب زنان در معرض لوپوس قرار می‌گیرند، این است که کروموزوم X نسبت به کروموزوم Y، ژن‌های مرتبط با ایمنی بیشتری را حمل می‌کند و همان‌طور که می‌دانیم زنان دو کروموزوم X و مردان یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y دارند؛ بنابراین زنان بیشتر در معرض بیماری‌های خودایمنی هستند.
لوپوس هیچ عامل شناخته شده‌ای ندارد و ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی، هورمونی، ایمنی بدن و زیست محیطی است. عفونت‌های باکتریایی و ویروسی، استرس عاطفی شدید، قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید و استفاده از داروهای فشار خون و منظم شدن ریتم قلب، می‌توانند سبب بروز علائمی شبیه لوپوس شوند. افزایش هورمون استروژن در دوران بارداری نیز می‌تواند لوپوس را تشدید کند.
- ۹۰ درصد مبتلایان به لوپوس را زنان تشکیل می‌دهند.
- این بیماری بین سنین ۱۵ تا ۴۵ سال شایع‌تر است.
- هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد؛ ولی می‌توان علایم را با دارو کنترل کرد.
- استفاده از ضد آفتاب، کلاه و دستکش در روزهای آفتابی برای بیماران ضروری است.
- استفاده از دستکش گرم در سرما برای بیماران ضروری است.
- نوع خفیف بیماری می‌تواند با دارو کنترل شود؛ بدون اینکه کیفیت زندگی تحت تاثیر قرار گیرد.
- نوع شدید بیماری می تواند سبب خانه نشینی و ناتوانی در انجام امور روزمره شود.
دهم ماه می به منظور افزایش آگاهی در مورد علائم بیماری لوپوس و روش‌های کنترل آن روز جهانی لوپوس نامگذاری شده است.
این مناسبت توسط نمایندگان بیش از ۱۳ کشور جهان انتخاب شده است. در حال حاضر بیش از پنج میلیون نفر در سراسر جهان به لوپوس مبتلا هستند که ۱.۵ میلون نفر از این تعداد در آمریکا زندگی می‌کنند.
منابع:
سازمان جهانی بهداشت
پایگاه خبری مدیکال نیوز
بنیاد لوپوس آمریکا
نظر شما