شمار وزیران و معاونان نخست‌وزیر در کابینه رژیم صهیونیستی ثابت نیست و اغلب بر پایه تصمیم نخست‌وزیر تغییر می‌کند.
ممکن است یک وزیر به طور همزمان اداره چندین وزارتخانه را بر عهده گیرد یا بدون هیچ نقش وزارتی، در کابینه حضور یابد.
از سوی دیگر، نخست‌وزیر این اجازه را دارد که در صورت لزوم نقش‌های وزارتی را برای هر وزارتخانه را بر عهده گیرد (۱).
نخستین کابینه رژیم صهیونیستی که از ماه ۱۹۴۸ تا مارس ۱۹۴۹ به نخست‌وزیری «دیوید بن گوریون» تشکیل شد فقط شامل ۱۳ معاون نخست‌وزیر بود.
کابینه بعدی به رهبری بن گوریون، یک وزیر و ۱۲ معاون شکل گرفت و به همین ترتیب شمار وزیران و معاونان در کابینه‌های بعد افزایش یافت (۲) تا اینکه اکنون به یک رکورد جدید رسیده است.
قرار است پی توافق «بنیامین نتانیاهو» رهبر حزب لیکود با «بنی گانتز» رهبر حزب ائتلافی کاحول‌لاوان، کابینه ملی اضطراری با ۳۶ وزیر و ۱۶ معاون در تشکیل و این پست ها به تساوی بین دو طرف تقسیم شود.
البته در ۱۸ ماه نخست، کابینه با حضور ۳۲ وزیر تشکیل می شود و در ۱۸ ماهه دوم، این تعداد به ۳۶ نفر می‌رسد.
تقسیم‌بندی کابینه ائتلافی
کنست (مجلس رژیم صهیونیستی) هجدهم اردیبهشت به ۱۶ ماه بلاتکلیفی سیاسی پایان داد و به توافق نتانیاهو- گانتز برای تشکیل کابینه ائتلافی ۷۱ رای مثبت داد.
دی ماه ۱۳۹۷ کابینه نتانیاهو به سبب اختلاف های داخلی از هم فروپاشید و طی ۱۶ ماه گذشته سه دوره انتخابات کنست در فروردین، شهریور و اسفند ۱۳۹۸ برای تعیین تکلیف کابینه جایگزین، برگزار شد.
در این مدت نتانیاهو و گانتز به عنوان دو رقیب اصلی، شانه به شانه یکدیگر حرکت می کردند اما هیچکدام موفق نشدند کابینه تشکیل دهند.
نتانیاهو که به «بی‌بی» مشهور است تیرماه گذشته رکورد ۱۴ سال نخست‌وزیری را به نام خود زد؛ زیرا وی از دی ماه ۱۳۹۷ تاکنون با وجود انحلال کابینه، به طور موقت اداره کابینه را در دست داشت تا در آستانه هفتادسالگی، رکورد یک دهه نخست‌وزیری پیاپی را نیز در اختیار بگیرد.
بین صاحبنظران مشهور است که نتانیاهو هر بار به ترفندی نخست‌وزیری خود را تثبیت می کند و از این رو، وی را «ساحر سیاسی» می‌دانند اما شاید خودش هم حدس نمی‌زد بزودی یک فرصت طلایی از دل یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای جهانی پدید می‌آید.
نتانیاهو این بار جدی‌تر از همیشه روی لبه پرتگاه قرار داشت؛ زیرا بسیاری از احزاب حتی اعراب برای کنار زدن وی همپیمان شده بودند.
در آخرین دور انتخابات کنست که اسفندماه گذشته برگزار شد حزب لیکود ۳۶ کرسی کنست را به دست آورد اما نتوانست با دیگر احزاب ائتلاف کند و رای ۶۱ نماینده را به دست آورد.
کنست ۱۲۰ عضو دارد و جلب حمایت بیش از نیمی از نمایندگان برای تشکیل کابینه الزامی است.
در پی شکست بی‌بی، نوبت به گانتز رسید. حزب ائتلافی وی، ۳۳ کرسی داشت. وی توانست با جلب نظر فهرست مشترک اعراب (۱۶ نماینده) و حزب «اسرائیل؛ خانه ما» (هفت کرسی) حد نصاب لازم را برای تشکیل کابینه کسب کند و مجوز رییس رژیم صهیونیستی برای تشکیل کابینه طی ۲۸ روز را بگیرد.
شاید گانتز که در کارنامه خود ریاست ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی را دارد، می‌توانست با وجود بی‌تجربگی در عالم سیاست، نقطه‌ی پایان بر یک دهه نخست‌وزیری پیاپی نتانیاهو می‌گذاشت اما همه‌گیری کرونا و مشکلات مدیریت این مسأله جهانگیر، وی را تا آنجا ترساند که به همه شعارهای پیشین درباره مخالفت با نتانیاهو به عنوان یک چهره فاسد و همینطور همپیمانان قدیمی پشت کرد.
بی‌بی تداوم نخست‌وزیری را مدیون یک موجود ذره‌بینی است؛ ویروس کرونا. نتانیاهو توانست خود را در چهره تازه‌ای معرفی کند؛ تنها «منجی سلامت و امنیت»
با این حربه بود که نتانیاهو گانتز را راضی کرد در یک توافق برای تشکیل کابینه اضطراری، به طور چرخشی هر کدام به مدت ۱۸ ماه نخست‌وزیر شوند تا بحران کنونی را پشت سر بگذارند.
در پی اعلام رسمی این خبر، ۱۸ نماینده مانند «یائیر لاپید» رهبر حزب «یش‌عتید» و «موشه یعلون» وزیر پیشین جنگ، از کاحول‌لاوان جدا شدند و گانتز را آماج حملات و سخنرانی های آتشین قرار دادند.
مشکل کابینه‌سازی دوگانه
در پی توافق برای تشکیل کابینه ائتلافی از حزب نوپای کاحول‌لاوان، فقط گانتز باقی ماند و ۱۵ نفر دیگر که اکنون طبق مفاد توافقنامه، باید نیمی از پست‌های کابینه شامل ۱۶ وزیر و هشت معاون را در دوره نخست پر کنند که ۱۸ ماه بعدی، ۲ وزیر دیگر به این تعداد افزوده می شود.
گانتز برای حل مشکل تازه یعنی کمبود اعضای حزب برای حضور در کابینه، به سوی حزب کارگر رفته است.
بر پایه توافق، گانتز که اکنون ریاست کنست را به چنگ آورده و در کابینه ائتلافی نیز کفیل نخست وزیری است، اداره وزارت جنگ را بر عهده می‌گیرد و وزارتخانه های دادگستری، اقتصاد، کار و رفاه، ارتباطات، کشاورزی، فرهنگ و ورزش، جذب، گردشگری، دیاسپورا (فراخوانی یهودیان)، غلوم و فضا، امور راهبردی و امور اجتماعی به بلوک همپیمان وی می‌رسد.
در طرف مقابل، اوضاع پیچیده‌تری در جریان است و باید وزارتخانه‌های امور مالی، آموزش و پرورش، امنیت عمومی، کشور، حمل و نقل، مسکن و ساخت و ساز، بهداشت، خدمات مذهبی، اطلاعات، همکاری‌های منطقه‌ای، وزارت امور شهر الجلیل، نگف و دکترین پیرامونی (برقراری روابط با ممالک غیرعرب منطقه) و همچنین وزارت بیت‌المقدس (۳) به همراه جایگاه سخنگوی کنست بین مدعیان بسیار، تقسیم شود.
از لیکود ۳۶ نماینده به کنست راه یافته‌اند.
دو همپیمان قدیمی لیکود یعنی احزاب افراطی مذهبی «شاس» با ۱۰ کرسی و «یهودیت توراتی» با هفت کرسی نیز همواره در کابینه‌سازی‌های نتانیاهو حضور داشته‌اند.
دیگر همپیمان نتانیاهو «نفتالی بنت» رییس حزب «یمینا» و وزیر جنگ وی در کابینه پیشین است. این حزب اکنون در کنست ۶ نماینده دارد.
در سال‌های گذشته سه حزب شاس، یهودیت توراتی و یمینا همواره کنار لیکود ایستاده‌اند تا بی‌بی بتواند آرای مثبت ۶۱ نماینده کنست را در سبد خود داشته باشد و کابینه را تشکیل دهد.
اکنون که در کابینه ائتلافی فقط ۱۸ پست وزارتی و هشت جایگاه معاون نخست‌وزیر سهم جناح همپیمان لیکود شده است، قابل پیش‌بینی بود اختلاف‌ها بالا بگیرد.
در گام نخست «آریه درعی» رهبر شاس و وزیر کشور، در اعتراض به قرنطینه محله‌های یهودیان ارتدوکس‌ّهای افراطی برای مبارزه با کرونا، جلسه بیست‌وسوم فروردین ماه کابینه را به‌هم ریخت و حسابی گرد و خاک کرد.
سپس نوبت «یاکوف لیتزمن» وزیر بهداشت و رهبر حزب یهودیت توراتی بود که هفته گذشته از سمت خود کناره‌گیری کند.
این هفته نیز صدای «نفتالی بنت» رهبر یمینا درآمد. وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در کابینه نتانیاهو اعلام کرد در کابینه ائتلافی، سه پست کم‌اهمیت به این حزب پیشنهاد شده است، بنابراین به مخالفان می‌پیوندد.
بنت به بی‌بی هشدار داده است «چنانچه از یک متحد سیاسی خود دست بکشد دیگر نباید در مواقع نیاز به (حزب) یامینا امیدی داشته باشد.»
بنابراین به نظر می‌رسد سر برخی دوستان قدیمی بی‌کلاه مانده و به شمار ناراضیان از کابینه ائتلافی افزوده شده؛ امری که ممکن است به سبب حضور پیاپی برخی از این افراد در پست‌های کلیدی، به کارشکنی‌ها یا دردسرهایی برای مدیران جدید مبدل شود و حتی در ادامه چنان مشکلاتی ایجاد کند که چاره‌ای جز انحلال کابینه و برگزاری انتخابات مجدد نماند؛ امری که با توجه به از میدان بیرون رفتن مهمترین رقیبان بالقوه و بالفعل نتانیاهو و همچنین ترس سراسری از مسئولیت‌پذیری برای مبارزه با کرونا، به سود بی‌بی خواهد بود.
...............................................
منابع:
- https://www.jewishvirtuallibrary.org/israel-government-cabinet-and-ministers
- https://www.mod.gov.il
- https://www.haaretz.com/israel-news/elections/.premium-with-۳۶-ministers-new-israeli-government-will-be-the-largest-in-country-s-history-۱.۸۷۸۷۳۸۳
نظر شما