در گفت و گوی روزنامه آرمان با علی اصغر زرگر کارشناس مسائل بین‌الملل،می خوانیم: تحریم تسلیحاتی ایران در شهریور ماه طبق برجام به پایان می‌رسد و آمریکا می‌خواهد به این بهانه با بازگشت به برجام سیستم مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کند در حالی که مقامات آمریکا و کشورهای مختلف گفته‌اند که بازگشت آمریکا به برجام با توسل به قطعنامه ۲۲۳۱ ممکن نیست. حتی اگر فرض کنیم که این امکان وجود داشته باشد، ایران باید این بازگشت را بپذیرد که طبق نظر مسئولان بلندپایه ابتدا باید تمامی تحریم‌ها علیه ایران لغو شود و مذاکرات با ایران صرفا در چارچوب برجام خواهد بود اما به نظر می‌رسد آمریکا سعی دارد بدون طی این مراحل به برجام بازگردد و از ابزار برجام به عنوان یک سلاح علیه ایران استفاده کند. ممکن است اروپایی‌ها تحت فشار آمریکا با ایده فعال کردن مکانیسم ماشه موافقت کنند اما خواست ایران برای بازگشت به برجام مهم است و روسیه و چین با فعال کردن این مکانیسم و ممانعت از لغو تحریم تسلیحاتی مخالفند و احتمالا این کشورها را همراهی نخواهند کرد. در راستای بررسی این مسائل «آرمان ملی» گفت‌وگویی با علی‌اصغر زرگر، کارشناس مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید.
پیش‌بینی شما در مورد اقدامات اخیر ایالات متحده علیه ایران چیست ؟
ایالات متحده به دنبال انجام اقدامات پیش‌دستانه علیه ایران است و امید دارد در این زمینه چین و روسیه رای ممتنع صادر کرده و با موافقت هشت کشور دیگر یک قطعنامه علیه ایران صادر کند. تا این لحظه روسیه و چین موافقت خود را با این مساله اعلام نکرده‌اند. آنچه که در وهله اول به چشم می‌خورد این است که چین و ایالات متحده هر روز از یکدیگر دور می‌شوند و به همین دلیل بعید به نظر می‌رسد علیه ایران به توافق برسند. در این زمینه چین و روسیه مقاومت هایی نشان خواهند داد و شاید بتوان با اطمینان گفت که از این منظر در زمان کنونی نباید نگران بود.
از نظر قانونی آمریکا می‌تواند ادعای خود را علیه ایران به اثبات برساند؟
آمریکا اعلام کرده است که اگر نتواند قطعنامه را به تصویب برساند، به عنوان یک عضو دائم شورای امنیت، از طریق قطعنامه ۲۲۳۱ به علت اینکه در شورای امنیت مطرح شده است سیستم ماشه را عملیاتی خواهد کرد. به نظر می‌رسد دولت ترامپ به این دلیل استدلال می‌کند که هنوز هم یک عضو برجام است چرا که نام ایالات متحده در قطعنامه ۲۲۳۱ به عنوان یک کشور عضو برجام ذکر شده است. این قطعنامه هرگز برای حذف نام ایالات متحده پس از خروج ترامپ از این توافق اصلاح نشده است. این اقدام آمریکا آشکارا برای بازیچه قراردادن قطعنامه در راستای استراتژی دولت ترامپ است. هیچ سابقه‌ای برای بند ماشه در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت وجود ندارد. این قطعنامه توافق هسته‌ای را تایید کرده و تحریم‌های سازمان ملل را برداشته است.هنگامی که قطعنامه ۲۲۳۱ تدوین شد، هیچ کسی پیش‌بینی نمی‌کرد که ایالات متحده روزی ادعا کند که دیگر در برجام مشارکت ندارد اما هنوز هم یک عضو برجام بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ است و به همین دلیل حق دارد که سازوکار ماشه را اجرایی کند. بنابراین اگر دولت ترامپ سعی کند تحریم‌های سازمان ملل را با استفاده از سازوکار ماشه بار دیگر اعمال کند، شورای امنیت در فضایی بی‌سابقه و غیرمترقبه قرار خواهد گرفت و مشخص نیست که ایالات متحده در این نبرد پیروز خواهد شد یا خیر. توجیه دولت ترامپ و استدلال آن مبنی بر اینکه ایالات متحده می‌تواند به سازوکار ماشه متوسل شود، ضعیف است. این به عهده اعضای باقیمانده برجام است که متعهدانه با هرگونه اقدام ایالات متحده برای تحمیل مجدد تحریم‌های سازمان ملل مخالفت کنند. گروه ۱+۴ می‌تواند به طور جدی استدلال ارائه کند که آمریکا دیگر بخشی از برجام نیست و برای این کار می‌تواند از اظهارات خود ترامپ نیز بهره ببرد. ترامپ و دیگر مقامات ارشد ایالات متحده بارها تاکید کرده‌اند که ایالات متحده از برجام عقب نشینی کرده و دیگر طرفی در این توافق نیست. نهایت اجرایی شدن این قطعنامه‌ها آن است که ایران ذیل بند هفت شورای امنیت برود تا تحریم‌های ایران را مستقیما و با قدرت قهری اجرا کنند.
تصویب قطعنامه علیه ایران چه تبعاتی دارد؟
هیچگاه ایران نتوانسته است به صورت گسترده سیستم‌های مدرن و فراتر از تکنولوژی خود را از سایر کشورها خریداری کند. بنابراین چنین اقدامی بعید به نظر می‌رسد در این برهه ضربه خاصی به ایران وارد کند اما قطعا بهره‌گیری از تکنولوژی سایر کشورها را برای ایران سخت خواهد کرد و در مرحله بعد احتمال دارد کشتی‌های حامل سلاح‌های ایران را در آب‌های بین‌المللی با خطراتی مواجه کند و حتی منجربه توقیف چنین محموله هایی شود. این بزرگترین خطری است که ایران را در این عرصه تهدید می‌کند.
ایران پس از تصویب چنین قطعنامه‌ای می‌تواند از چه اهرم‌هایی استفاده کند؟
ایران عنوان کرده است که اگر برجام به سرانجام نرسد از ان پی تی خارج خواهد شد و این می‌تواند یک اهرم فشار جدی علیه اروپا باشد. از سوی دیگر بارها اعلام شده است در صورتی که بهره مالی به ایران از طریق برجام تعلق نگیرد به صورت کلی از این پیمان خارج خواهد شد و کلیه محدودیت‌ها را در عرصه غنی‌سازی لغو خواهد کرد و حتی در این زمینه دیگر اجازه بازدید به کارشناسان آژانس را نخواهد داد. آنچه که در این میان بیشتر نمایان شده است این است که با توجه به بحران هایی که جهان با آن درگیر شده‌است، احتمال تحقق صلح بیشتر شده و کشورهای اروپایی نیز در این زمینه به دنبال آن هستند تا روابط خود را در این تنگنا با ایران گسترش دهند اما آنچه که مشخص است در این زمینه اگر اقدامی علیه ایران صورت گیرد اهرم‌های منطقه‌ای نیز در دست ایران است تا از آن‌ها بهره جوید. همین اهرم‌های فشار و تهدیدهای ایران تا حدودی سبب شده است تا اروپا از آمریکا نیز فاصله گیرد.
نظر شما