استاد دانشگاه بجنورد: تاثیر اقتصادی کرونا بر ایران کم خواهد بود

دکتر حسن جعفریان روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اقتصاد سه بخش مهم شامل کشاورزی، صنعت و خدمات دارد و به نظر می رسد بخش کشاورزی، به عنوان اصلی ترین حوزه اقتصادی خراسان شمالی،  آسیب چندان جدی از کرونا نمی بیند و صنایع مرتبط با کشاورزی هم چون مرتبط با غذا است، آسیب زیادی نمی بیند و البته کرونا در فرآیند تولید کشاورزی هم خیلی موثر نیست.

وی افزود: اقتصاد در بخش صنعت در بلندمدت آسیب می بیند، اما در کوتاه مدت آسیب کوچکی خواهد داشت،  آن جایی که کرونا بیشترین و فوری ترین اثر را داشته و دارد آسیب به بخش خدمات است و مشاغل بخش خدمات در معرض تعطیلی هستند.

جعفریان خاطرنشان کرد: بخش کشاورزی در کشور، ۱۷ درصد و در خراسان شمالی ۳۷.۳ درصد از اشتغال را به خود اختصاص داده است، یعنی ما ۲۰ درصد بیشتر از کشور وابسته به کشاورزی هستیم.  اشتغال در صنعت کشور ۳۲ درصد است اما در این استان، ۲۵.۳ درصد است اما خدمات، که بخش خیلی مهمی در داستان کرونا است در کشور ۵۰ درصد اشتغال را دارد اما در این استان تنها ۲۷ درصد است. اینها یعنی آسیب استان چندان جدی نیست.

مشاغل ناپایدار در تیررس آسیب کرونا

وی گفت: جای دیگری که اقتصاد در استان خراسان شمالی آسیب دیده و یا خواهد دید مشاغل ناپایدار و مشاغل ناقص است.  در این استان اشتغال ناقص زیاد است، خانمی که در خانه ها، بچه نگه می داشت، دیگر درآمدی ندارد و یا فردی که عصرها پس از کار اصلی، با تاکسی مسافر می برد، دیگر از این ناحیه نمی تواند درآمدی داشته باشد.   

عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاهها اظهار داشت: آسیبی که اقتصاد کشور دیده و می بیند بسیار بیشتر از آسیبی است که در خراسان شمالی مشاهده می شود و اما باز تاثیر کرونا بر اقتصاد کشور ما، کمتر از دنیا است. اولین اثر کرونا بر اقتصاد ما این بود که مرزها بسته شد و صادرات ما به عراق، افغانستان، چین و... متوقف شد.

وی گفت: یک نکته که در اقتصاد داخلی مهم است، موضوع حاکمیت و ساختار حکومتی است.  گفته می شود در کشورهایی که در آن دموکراسی کمرنگ تر است مانند چین، بهتر عمل شده و اگر در چین دموکراسی به سبک غربی می داشتیم قطعا آسیب ها جدی تر می شد و در مجموع در آنجا که نظام غیردموکرات حاکم بوده، بهتر عمل شده است.

اقتصاد دولتی ما از لطمات کرونا کاست

وی گفت: همچنین اقتصادهای دولتی بهتر عمل کرده اند.  وقتی فرد از دولت حقوق می گیرد، کارمند دولت است و آسیب کمتری به او تحمیل می شود. در کشور ما هم آسیب کم بود چون بخش خصوصی خیلی کوچک است و البته نباید به این دل خوش کنیم که آسیبی ندیده ایم و یا آسیب نمی بینیم.

دکتر جعفریان افزود: اثر دیگر کشوری کرونا بر بودجه ملی است. بودجه ۹۹ با نفت ۵۰ دلار بسته شده اما اکنون قیمت نفت پایین است و این بدان معنی است که با کسری بودجه زیاد روبه رو می شویم. برخی منابع، یعنی احتمال تزریق پول و یا چاپ پول هم نداریم. تاثیر کاهش درآمدها ناشی از مالیات بر بودجه را نیز نباید نادیده گرفت چون طبیعتا موسسات دیگر توان چندانی برای پرداخت مالیات نخواهند داشت.

وی خاطرنشان کرد: در مجموع اثرات کرونا بر اقتصاد ایران، کمتر از دیگر کشورها است. کشورهایی مثل ترکیه، ایتالیا و اسپانیا بخش خدماتی بسیار گسترده ای دارند و از این بابت از ناحیه کرونا آسیب های خیلی جدی متوجه آنها خواهد بود.

همدستی کرونا و تحریم 

عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاهها تصریح کرد: البته نباید از خاطر ببریم که ما همزمان و پیش از بحران کرونا، مساله تحریم ها را داشته ایم و همزمانی این ۲ عامل می تواند شدت آسیب ها را بر اقتصاد ما سنگین و سنگین تر سازد و این نکته را نباید فراموش کنیم.

جعفریان گفت: برخی تاثیرات کرونا، پایدار است و احتمالا بازگشت به سابق بسیار سخت خواهد بود. احتمالا نرخ بیکاری برای سال های سال پایدار بماند.  نرخ تورم را برای سال های سال باید تحمل کنیم.  نمی توان با این وضعیت درآمدی دولت تورم تک رقمی را انتظار داشته باشیم.  احتمال کوچک شدن طبقه متوسط و حرکت به سمت افزایش طبقه فقیر هم هست، و در دراز مدت طبقه ضعیف جامعه بزرگتر از طبقه متوسط می شود.

کرونا، مصرف‌گرایی را مهار می کند 

عضو هیات علمی دانشگاه بجنورد افزود: نکته دیگر آثار اجتماعی و رفتاری کرونا است یعنی اگر قبل از پیدایش کرونا، مردم به مصرف گرایی گرایش داشتند اکنون دیگر منطقی است که میزان مصرفشان را کاهش دهند و با زدن از هزینه های لوکس و غیرضرور، برای روز مبادا ذخیره کنند.

دکتر جعفریان اظهار داشت: یک اثر بلندمدت کرونا، رفتن به سمت اقتصاد دیجیتال است، ما در این شرایط چاره ای نداریم جز اینکه به سمت اقتصاد دیجیتال برویم، ما اگر پیش از این اقتصاد دیجیتال می داشتیم خیلی کمتر آسیب می دیدیم. اگر می توانستیم در ایام عید، خریدهای عید را الکترونیکی انجام دهیم و نیازمان به حضور در مراکز برطرف می شد، آسیب کمتری می دیدیم و ضروری است تا زیرساخت های این بخش را آماده کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه بجنورد خاطرنشان کرد: یک اثر بزرگ کرونا در حوزه اقتصاد، بر بخش مالیات است، درآمدها کاهش می یابد و اتکای دولت ها بر بخش مالیات کاهش می یابد.

وی افزود: یک تاثیر دیگر که منبعث از بودجه خواهد بود، ضعیف شدن بخش تملک دارایی های سرمایه ای در بودجه خواهد بود.  ۸۵ تا ۹۰ درصد از بودجه، مربوط به هزینه جاری است و اعتبار کمی به عمران و توسعه زیرساخت ها، اختصاص می یابد. اقداماتی چون ساخت پل و سد تضعیف می شود و بخش بزرگ پیمانکاران دولت بیکار خواهند شد که باید در این زمینه تدبیری کرد و اگر ماندگاری کرونا طولانی باشد، آسیب جدی وارد خواهد شد.

جعفریان گفت: یکی از اثرات کرونا این می تواند باشد که اتحادیه ها نقششان را از دست می دهند.  همکاری های بین المللی رنگ می بازد.  مردم منافع خود را بر منافع جمع ترجیح می دهند و اتحادیه های بین المللی و منطقه ای نقششان کمرنگ می شود.

عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه ها افزود: برای بعد از کرونا، باید برای بهبود فضای کسب و کار حتما فکری کرد.  پس از شیوع کرونا، تولید ماسک، به صورت عجیبی  زیاد شد و مجوزها به راحتی داده شد.  گفته شد هر کس که توان دارد می تواند اقلام بهداشتی تولید کند.  همین خود نشان داد که می شود با صدور مجوز در زمانی کوتاه، ظرفیت تولید را چند برابر کرد.  

به گفته رییس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا ظهر چهارشنبه هفتم خرداد ۱۳۹۹،  ۱۴۱ هزار و ۵۹۱ نفر در کشور به ویروس کرونا مبتلا شده و هفت هزار و ۵۶۴ تن جان باخته اند.