دکتر «سهراب دل‌انگیزان» روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در ارتباط با اینکه همه گیری کرونا چه تغییرات اقتصادی در سطح ملی ایجاد کرده است، گفت: کرونا در جهان، ایران و به تبع در کرمانشاه اثرات منفی وارد کرده و در استان ها و شهرستان ها این اثرات منفی حتی وارد محلات نیز شده است به طوریکه بیشترین اثرگذاری کرونا در حوزه اقتصاد اثر روی عرضه و تقاضا بوده و به طور کلی زندگی مردم دنیا را به مدت حدود ۲ تا سه ماه تعطیل کرد و بخش قابل توجهی از کسب و کارها تعطیل شد.
وی افزود: باتوجه به اینکه در سه ماه اخیر به دلیل تعطیلی کسب و کارها و واحدهای تولیدی هم تعطیل شد و به تبع درآمدی هم ایجاد نشد و این موضوعات منجر به اخراج کارگران، بی رونقی در کسب و کارهای خُرد و تعطیلی بازار شد.
وی اظهارداشت: در این مدت اگر هم تولیدی در کشور صورت گرفت به دلیل نداشتن متقاضی فروش نمی رفت. از سوی دیگر در چنین شرایطی درآمد و تقاضا از دست می رود و سفارش تولید را نیز از دست دادیم. همچنین بخش قابل توجهی از حمل و نقل به دلیل شیوع کرونا تعطیل شد.
وی اضافه کرد: میزان تقاضای نفت هم بعد از شیوع کرونا در دنیا به یک سوم جهانی رسید و قیمت آن هم به ۳۰ و ۲۰ دلار کاهش یافت و حتی به منفی تبدیل شد و این موضوع روی کشورهای نفتی اثرات منفی گذاشت چرا که این کشورها درآمدهای نفتی خود را از دست دادند و با این شرایط در دولت های نفتی تورم شکل می‌گیرد.
وی تصریح کرد که همچنین در کشورهای نفتی شاهد کاهش تقاضا و انقباض سیاست های اقتصادی هستیم و دلیل آن هم فروش نرفتن نفت و عدم واردات است.
وی در ادامه با بیان اینکه بحران کرونا باعث شد که رکود بزرگی به جهان تحمیل شود، گفت: در چنین شرایطی نرخ دلار، سکه و طلا افزایش می یابد و این افزایش همچنان ادامه دارد و شاهد سقوط بازار بورس خواهیم بود. اما برخی ارزها مانند یوان چین با قدرت پیش می رود و رشد می کند.
وی توضیح داد که در ایران هم به عنوان مثال ما صادر کننده مواد غذایی به عراق هستیم و عراق هم فروشنده نفت است و در این مقطع که قیمت نفت کاهش یافته عراق هم نمی تواند نفت خود را بفروشد و از این رو درآمدهای صادراتی ما هم کاهش می یابد و در مجموع درآمدهای ارز کشور کاهش یافته است.
خسارت ۲ هزار میلیارد تومانی کرونا به اقتصاد کرمانشاه
رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی کرمانشاه در ادامه در مورد اینکه همه گیری کرونا چه تغییرات اقتصاد در سطح استان ایجاد کرده است نیز گفت: شیوع ویروس کرونا در کرمانشاه تاثیرات دیگری می گذارد. در داخل استان درآمدهای خُرد مردم مانند مغازه داران، دستفروشان تعطیل شد و همچنین گردشگری و کارهای خدماتی مانند تعمیرگاه ها هم حدود سه ماه تعطیل شدند و براساس برآوردهای انجام شده ویروس کرونا، حدود ۲ هزار میلیارد تومان خسارت به اقتصاد استان وارد کرد. یعنی ویروس کرونا چیزی در حدود چهار تا پنج درصد تولید ناخالص کرمانشاه به اقتصاد استان خسارت وارد کرد که این رقم در کشور بین پنج تا ۱۵ درصد یعنی معادل حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان خسارت وارد کرده است.
وی در ادامه توضیح داد: زمانی که دولت درآمد داشته بخش قابل توجهی از نیازها را وارد می کرده است و از این رو نرخ بیکاری زیاد می‌شود. دولت دلار نفتی را در این شرایط توزیع می کند و این به نفع واردات است و واردات در کشور سود بالایی دارد. در این شرایط تولیدکنندگان و صادرکنندگان در کشور وضعیت خوبی ندارند اما واردکنندگان بالعکس وضعیت خوبی دارند.
دل انگیزان افزود: در چنین شرایطی که دولت پول ندارد مجبور است به داخل تکیه کند و نیازهای خود را از داخل تامین نماید و از این رو در شرایط بحرانی در کشور اشتغال افزایش می یابد چون دولت کارهایی را که قبلا از طریق واردات در کشور انجام می داد اکنون باید با تکیه بر توان داخل انجام دهد.
وی تصریح کرد که قبلا دارو، غذا، مواد خام و دام وارداتی بود اما اکنون باید در داخل آنها را تولید کند. از سوی دیگر درآمدهای صادراتی کشور در این شرایط کم می شود که این موضوع بر روی اشتغال تاثیر زیادی نمی گذارد و اشتغال خیلی کاهش پیدا نمی کند.
کرونا ماهیت کسب و کارها را تغییر می‌دهد
استاد اقتصاد دانشگاه رازی کرمانشاه در ادامه سخنانش در مورد اینکه کدام تغییرات ایجاد شده در اقتصاد پایدار است، گفت: ویروس کرونا به صورت کوتاه و بلندمدت بر روی اقتصاد تاثیر می گذارد. تغییر در ماهیت کسب و کارها یکی از این تغییرات است به عنوان مثال دی جی کالا به عنوان یک کسب و کار اینترنتی در این مدت خیلی رشد کرد و گشترس پیدا کرد و مردم هم به دلیل شرایط یاد گرفتند که به صورت اینترنتی خریدهای خود را انجام دهند. دی جی کالا به دلیل گسترش فعالیت هایش بیش از ۲۰ هزار نفر نیروی جدید به کارگیری کرد و همچنین فروشگاه های زنجیره ای هم نیروی جدید استخدام کردند.
دل انگیزان افزود: از سوی دیگر برخی از صنایع هم پس از شیوع کرونا حذف شدند به عنوان مثال محصولاتی که بهداشتی نبود دیگر در میان مردم جایگاهی ندارند و مورد پسند نیستند. فرهنگ رفتاری مردم نیز در این مدت تغییر کرده و دیگر مثل قبل دست نمی دهند و روبروسی نمی کنند و مسایل بهداشتی را بیشتر و بهتر رعایت می کنند و این رعایت موارد بهداشتی منجر به کاهش بار بیماری ها و مراجعات به مراکز درمانی و بیمارستان ها شده اما از آن طرف مصرف برخی از مواد شوینده را بالا برده و به طور کلی سبک زندگی مردم را تغییر کرده است.
وی اضافه کرد: خیلی از صنایع باید تغییر تولید دهند و تغییرات را به صورت دائمی اعمال نمایند. مثلا به دلیل اینکه مردم مسایل بهداشتی را بیشتر و بهتر رعایت می کنند، کمتر مریض می شوند و از این رو شرکت های دارویی باید خط تولید برخی از داروها را تغییر دهند و حتی تعطیل کنند مانند آنتی بیوتیک ها و همچنین سبک مدیریت بیمارستان ها نیز بعد از شیوع کرونا عوض شده و مردم کمتر به مراکز درمانی مراجعه می کنند و همچنین این شرایط بر روی شغل پزشکان نیز تاثیر می گذارد چون مردم کمتر مریض می شوند و به آنها مراجعه نمی کنند.
این تحلیلگر اقتصادی در پاسخ به این سوال که برخی سیاستمداران کرونا را بزرگترین بحران جامعه خود در دهه های اخیر دانسته اند، آیا کرونا در حوزه اقتصاد پدیده ای بحران زا تلقی می شود که دردسرهای فراوان و عظیمی ایجاد کرده باشد، گفت: کرونا بر روی اقتصاد بسیاری از کشورهای پیشرفته و صنعتی از جمله آمریکا و آلمان تاثیر منفی گذاشته و به ترتیب ۲ هزار و ۶ هزار میلیارد دلار به اقتصاد آنها آسیب زده است. این آسیب ها به کسب و کار و مردم ضرر وارد می کند و شغل را از آنها می گیرد و به دنبال آن فقر به شدت گسترش می یابد.
کرونا دنیا را تغییر می‌دهد
استاد اقتصاد دانشگاه رازی کرمانشاه در ادامه به تاثیرات کرونا بر ایران و جهان نیز اشاره کرد و گفت: ایران بعد از کرونا زیاد تغییر نمی کند اگر چه مقداری متفاوتر از گذشته خواهد بود اما جهان پس از کرونا متفاوت تر خواهد بود و ما شاهد تغییراتی در نظام های پولی مالی خواهیم بود و سبک و شیوه تجارت عوض می شود.
دل انگیزان توضیح داد که همچنین در شیوه اداره کشورها نیز شاهد تغییراتی خواهیم بود و برخی از کشورهای مدعی دموکراسی و رهبران آنها که در این بحران عملکرد خوبی نداشتند، مردمشان در تصمیم گیری تجدیدنظر خواهند کرد و این افرادی که عملکردهای ضعیفی را داشتند را دیگر انتخاب نمی کنند.
او در پاسخ به این سوال که چه تمهیداتی برای زیست بهتر در ایران پس از کرونا پیشنهاد می کنید، گفت: برای آمادگی مدیریت یک بحران باید پروتکل ها و شیوه نامه های مقابله با آنها را از قبل داشته باشیم و براساس این شیوه نامه ها عمل شود.
