هم‌زمان با شیوع ویروس کرونا در کشور از ابتدای اسفندماه ۱۳۹۸ و تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی و هنری؛ فصلی از فعالیت هنرمندان در عرصه تئاتر به ارائه فیلم تئاترها از آثار اجراشده پیشین گروه‌ها در فضای مجازی و یا اجرای آنلاین آثار نمایشی با همراهی تلویزیون‌های تعاملی قرار گرفت.
این اقدام در راستای روشن نگه داشتن چراغ تئاتر در ایام تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی و هنری از یک‌سو و ازسوی دیگر تلاش برای ارتزاق گروه‌های تئاتری که طی این مدت به سبب تعطیلی ها معیشتشان با مخاطراتی مواجه شده بود صورت گرفت.
وقتی پای قانون در میان است
اما نکته مهم آنست که بعد از فعالیت و اقبال مخاطبان از تلویزیون‌های تعاملی بای دیدن آثار نمایشی که پیش از این از شورای نظارت و ارزشیابی اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که مجوزهای لازم برای تأیید محتوا و تولید آثار را گرفته بودند با مانعی دیگر مواجه شدند.
ازآنجاکه نص صریح قانون بر این مساله تاکید دارد که ارائه محتوا در فضای مجازی، تلویزیون‌های تعاملی و شبکه نمایش خانگی باید با مجوز تأییدشده شورای نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی صورت گیرد؛ طی چند روز گذشته سیدمحمدمهدی طباطبایی رییس شورای ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی نسبت به این مساله واکنش نشان داد و بر این نکته تاکید داشت که فیلم تئاترها پیش از ارائه در تلویزیون‌های تعاملی باید مجوز سازمان سینمایی را اخذ کنند.
امضای ۲۵۰ نفر پای بیانیه و تعامل دو مدیر دولتی
همین مساله با موجی از واکنش‌ها از سوی هنرمندان تئاتر مواجه شد؛ چراکه آنها بر این نکته تاکید داشته‌اند که تمام مراحل قانونی در راستای تأیید محتوا و نظارت و ارزشیابی آثار خود را در مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان تنها بازوی اجرایی در عرصه تئاتر پشت سر گذاشته‌اند. حال سازمان سینمایی به‌عنوان بخشی دیگر از بازوی اجرایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند با پذیرش تأیید محتوای دیگر نهاد مدیریتی در عرصه هنرهای دراماتیک، کار صدور مجوز ارائه فیلم-تئاترها را تسریع کند.اما صحبت‌های طباطبایی به صدور بیانیه و امضای ۲۵۰ هنرمند در راستای گلایه‌مندی از رویه شورای ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی منتج شد.
به این ترتیب، قادر آشنا مدیرکل اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی هفته گذشته جلسات متعددی را با حسین انتظامی رییس سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار کرد که درنهایت ماحصل آن به همراهی و تعامل هرچه بیشتر این دو نهاد فرهنگی با یکدیگر منتج شد.
آنچه در ادامه از خاطر شما می‌گذرد گفت‌وگو با قادر آشنا مدیرکل اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اتفاقات، حواشی و گفت‌وگوهای صورت‌گرفته درباره این ماجراست.
صراحت قانون درباره صدور مجوز فیلم تئاترها با سازمان سینمایی
قادر آشنا در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: از زمان مطرح شدن موضوع بازبینی مجدد آثار نمایشی در قالب فیلم-تئاترها در شورای نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی و تأخیری که در صدور مجوز این آثار ایجاد می‌شد و تا حدودی گلایه‌مندی هنرمندان را با خود به همراه داشت؛ تلاش کردیم تا به شکل گفت‌وگو با آقای انتظامی رییس سازمان سینمایی مسئله را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
قانون صراحت دارد که فیلم تئاترها برای پخش در شبکه نمایش خانگی و یا به سبب شیوع ویروس کرونا طی چند ماه اخیر و راه یافتن آن آثاربرای پخش در تلویزیون‌های تعاملی در فضای مجازی نیازمند مجوز سازمان سینمایی هستند.
مدیرکل اداره هنرهای نمایشی ضمن اشاره به این مساله که این اداره کل درباره این مساله مشکلی را احساس نمی‌کرد بر تعامل همه‌جانبه با سازمان سینمایی تاکید کرد و یادآور شد: تا پیش از این فیلم- تئاترها را به سازمان سینمایی ارجاع می‌دادیم تا براساس قوانین، شورای نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی مجوز ارائه این آثار را در فضای مجازی یا شبکه نمایش خانگی صادر کند.
وی تصریح کرد: تا آنکه تعدادی از هنرمندان با این استدلال که آثارشان از طریق مجرای قانونی اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوزهای لازم جهت اجرا را گرفته است و بازبینی مجدد تنها باعث تاخیر در ارائه آثار می شود، گلایه‌مندهای خود را مطرح کردند.
مجوز مرکز هنرهای نمایشی مورد وثوق سازمان سینمایی
آشنا یادآور شد: بعد از گفت‌وگو با آقای انتظامی مقرر شد که در مسیر صدور مجوز سازمان سینمایی برای آثار دارای مجوز اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تسریع صورت گیرد. برای این مهم گفت‌وگوهایی طی هفته گذشته را پشت سر گذاشتیم تا آنکه در نهایت طی رایزنی آقای انتظامی و همکاران‌شان در سازمان سینمایی مقرر شد زمانی که اداره کل هنرهای نمایشی محتوای اثر را تایید کرده و به آن مجوز داده دیگر نیازی به ارجاع اثر به شورای نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی نباشد.
درحقیقت بعد از آنکه شورای نظارت و ارزشیابی اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همکاران‌شان محتوای اثر را تایید کرده و مجوز آن اثر را امضا کردند، این مجوز دربرگیرنده تأیید محتوا جهت ارائه به سازمان سینمایی نیز خواهد بود و همان حکم تأیید شورای نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی را دارد.
وی خاطرنشان کرد: در این زمینه سازمان سینمایی بدون شکل‌گیری شورای نظارت و ارزشیابی مراحل صدور مجوز را در دستور کار قرار داده و تنها در حوزه تصویر اگر موضوعی مدنظر داشتند را به گروه اعلام می کنند تا شرایط تسریع شود.
دولت با وجود سرمایه‌گذاری، سود را برای هنرمند می‌خواهد
نکته دیگر حائز اهمیت در این میان آن است که بخش مهمی از آثار تولید و ارائه‌شده توسط هنرمندان برای پخش در تلویزیون‌های تعاملی در قالب فیلم-تئاتر و آثاری هستند که تحت سفارش دولت و یا با سرمایه‌گذاری انجمن هنرهای نمایشی تولید شده است.
سعید اسدی مدیر مجموعه تئاتر شهر پیش‌تر با اشاره به این نکته درباره بحث حقوقی آثار در حوزه فروش و ارائه به مخاطبان در فضای مجازی و مسائل مالی حقوقی نکاتی را مطرح کرده بود که دراین‌میان سهم سرمایه‌گذار و دولت در ارائه این آثار به فضای مجازی و میزان فروش آنها توسط گروه هنری چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
قادر آشنا در این باره گفت: هنوز به یک جمع‌بندی قطعی در مورد حق و حقوق بخش دولتی نرسیده‌ایم. ما به‌عنوان دولت نمی‌خواهیم در این حوزه سودی را ببریم و اگر سودی هم باشد بهتر است به هنرمندان تعلق گیرد؛ اما برای آنکه به لحاظ قانونی ایرادی در آینده از ما گرفته نشود مسئولان کارگروه حقوقی درحال بررسی موضوع هستند و تا پایان هفته جاری و بعد از جمع‌بندی نتیجه اعلام خواهد شد.
مطالبات گروه‌ها تا پایان آبان‌ماه تسویه شده است
مدیرکل اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان این گفت‌وگو درباره تسویه حساب مطالبات گروه‌های نمایشی گفت: طی صحبت‌های صورت گرفته با گروه‌های نمایشی تا پایان آبان‌ماه تسویه حساب‌ها به شکل کامل صورت گرفته است.
وی ادامه داد: همچنین با تعامل و همراهی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای حمایت همه‌جانبه از هنرمندان تئاتر تلاش بر این است تا با وصول کمک‌های مالی، تسویه گروه‌ها تا پایان سال ۹۸ صورت گیرد که خوشبختانه مبلغ موردنظر فراهم شده است و امیدواریم که بعد از تعطیلات عید فطر بتوانیم در اسرع وقت مطالبات تمامی گروه‌ها را تا پایان سال ۱۳۹۸ تسویه کنیم.
نظر شما