کرونایی‌هایی بهبود یافته در سنگر ایثار

پلاسمادرمانی به معنی استفاده از پلاسمای بیماران بهبودیافته برای بیماران بدحال است، روشی که در آن پادتن تولیدشده در بدن بیماران بهبود یافته استخراج‌ شده و به بیمار دیگری که هنوز درگیر کرونا است تزریق می‌شود. این روش سابقه علمی در دنیا دارد که به ۱۰۰ سال قبل برمی‌گردد که در ۲ دهه اخیر نیز در زمینه بیماری‌های سارس، مرس و ابولا نتیجه خوبی داشته و حتی سازمان جهانی بهداشت هم برای ابولا توصیه‌نامه‌ای در این زمینه دارد که مبنای کار در کشور چین شد.  

این روش درمانی به‌عنوان راهکاری برای تقویت سیستم ایمنی بدن مبتلایان به کووید ۱۹ در ایران نیز مورد توجه قرار گرفته و به نظر می‌رسد اقدامی امیدبخش در بهبود مبتلایان به ویروس کرونا است و در عین‌ حال به تحقیق و بررسی بیشتری نیاز دارد. روشی که کشورهای مختلف در حال تحقیق درباره اثربخشی آن در درمان بیماران مبتلا به ویروس کرونای جدید هستند.

روزهای ابتدایی شیوع کرونا، با توجه به اینکه اطلاعات کمی در مورد ویروس جدید وجود داشت بر این اساس عموم مردم به ویژه گروه‌های هدف با احتیاط بیشتری برای اهدای خون مبادرت می کردند که البته این وضعیت نه در مورد این کار پسندیده، بلکه در مورد تمام کارهای روزمره نیز وقفه ایجاد کرد.

از طرفی برخی بر این باور بودند که ورود به مراکز انتقال خون و تماس با سطوحی که معلوم نبود تا چه اندازه از این ویروس در امان مانده‌اند، از انجام این کار مهم خودداری می کردند، این در حالی است که بحران کووید ۱۹ در جهان و ایران به کمبود خون منجر شد، اما هنوز این کاهش ذخایر بحرانی نشده است. البته مدیر کل انتقال خون زنجان به خبرنگار ایرنا گفت: در این استان، هرگز با شرایط سخت یا بحرانی برای تامین فرآورده های خون مواجه نبودیم. بلکه از ابتدای همه گیری این بیماری تاکنون حدود ۸۰۰ واحد فرآورده خونی به شبکه ملی خون رسانی کمک شده است.

سیامک اسدی افزود: طی ماه گذشته، وقتی که خبرهایی درباره استفاده از پلاسمای خون برای درمان بیماران کرونایی منتشر شد، علاوه بر تامین فرآورده های خونی مورد نیاز بیماران تالاسمی، بیماران سرطانی، بیماران تصادفی و... وظیفه جدیدی برای سازمان انتقال خون ایجاد شد و آن تهیه پلاسمای هیپرایمیون برای بیماران کرونایی بد حال است.

وی یادآورشد: طی هفته های اخیر هنگامی که خبرهایی درباره استفاده از پلاسمای خون برای درمان بیماران کرونایی منتشر شد، مردم بیشتر به اهدای خون‌شان راغب ‌شدند و در این میان  اهدای فراورده‌های خونی برای سلامتی جامعه ضروری بوده و نیاز به آن همواره ثابت است، به همین دلیل باید میزان خون‌های اهدایی را نیز ثابت نگه دارند.

پلاسما یکی از اجرای مهم خون و بخش مایع آن را تشکل می دهد و اهدای آن می تواند علاوه بر کاهش هزینه های درمانی کشور به بهبود بیماران زیادی کمک کند و حالا این مدافعان سلامت بهبود یافتگان کرونایی هستند که به شکرانه سلامت خود این مایه حیات را طی ماه مبارک رمضان اهدا کردند.

اینجا مرکز اهدای خون شهر زنجان جایی که در مرکز شهرواقع شده و کمتر کسی است که المان شهری اهدای خون را ندیده باشد، در این مجسمه اهدا کننده آرم سازمان به مثابه هاله ای مقدس دور اهداکننده را در برگرفته که در یک دست قلب و قطره و در دست دیگر جوانه به عنوان نماد زندگی قرار گرفته است و در واقع اهداکننده خون نقش محوری و اساسی در زندگی بخشی به نیازمندان به آن را دارد.

 پیکره اهدا کننده به زبان ساده و جهانی با مخاطب سخن می گوید و در زمینه آن سیاه مشق فلزی از شعر معروف بنی آدم ... از سعدی که تا بالای سر هر اهداکننده اوج می گیرد، روح ایرانی به این مجسمه داده است، به خصوص نصب این المان شهری زیبا در چهار راه سعدی مرکز شهر زنجان موجب شده رهگذران اعم از کودک و بزرگ با دقت بیشتری به آن بنگرند.

در ایام ماه رمضان شماری از بهبود یافتگان کرونایی این استان نیز در اقدامی ارزشمند به این مرکز اهدای خون مراجعه و پلاسمای خون را برای اقدامات مورد نیاز برای درمان بیماران مبتلا به کرونا اهدا کردند  و بر این اساس با برنامه ای از پیش تعیین شده با یکی از اهدا کنندگان گفت و گو کردم:

 دکتر منصور رجبی وحید (فوق تخصص خون و آنکولوژی و پیوند مغز استخوان) از جمله بیماران کرونایی این استان است که البته پس از قرنطینه خانگی و بهبودی کامل برای اهدای پلاسما به مرکز اهدای خون شهر زنجان مراجعه کرده، او در ارتباط با نحوه درگیری خود با ویروس ناشناخته گفت: طی اسفند سال گذشته بود که در هنگام فعالیت کاری به تب، گلو درد و درد شدید عضلانی گرفتار شدم، البته تنگی نفس در حد بسیار بالایی نبود.

وی اضافه کرد: با وجود اینکه بیماری ام در مرحله ای پیشرفته ای نبود، اما علائمی از قبیل حس بویایی و چشایی خودم را از دست داده بودم که به تدریج و پس از مدت ۲ ماه دوبار آن را بازیافتم.

این پزشک بیمارستان ولی عصر(عج) شهر زنجان ادامه داد: بر این مبنا پس از اتمام، قرنطینه خانگی دوباره به تست pcr (تست از حلق) در بیمارستان اقدام کردم که نتایج آن منفی شد و نتیجه تست آنتی‌بادی در خون نیز مثبت شد.

وی اظهار داشت: بر این اساس پس از گذشت مدتی از بهبودی، اخباری مبنی بر اهدای پلاسما را مشاهده کردم و بر این مبنا تصمیم گرفتم که پلاسمای خود را برای نیازمندان اهدا کنم که پس از هماهنگی های لازم این کار را در یکی از شبهای ماه رمضان در مرکز اهدای خون زنجان انجام دادم.

رجبی وحید افزود: به این مهم باید توجه داشت که کرونا بیماری ویروسی است وقتی افرادی مبتلا شده و بهبود می‌یابند، در بدن آن‌ها آنتی‌بادی‌هایی ترشح و ساخته می‌شود که علیه ویروس کرونا مؤثر است و در واقع می تواند به درمان بیماران بد حال کمک کند، هر چند مطالعات انجام گرفته در این بخش قطعی نیست، اما شانس بهبودی بالاست.

وی اضافه کرد: در زمان حاضر نیز که سلامت کامل خود را بازیافته ام، در بیمارستان محل خدمتم کمک حال متخصصان عفونی هستم و هر هفته ۲ بار نسبت به ویزیت بیماران کرونایی اقدام می کنم.

این فوق تخصص خون و آنکولوژی و پیوند مغز استخوان، تاکید کرد: هر چند شمار بیماران کرونایی بستری روند کاهشی را نشان می دهد، اما این موضوع به معنای پایان بیماری نیست، چرا که برخی ها تصور می کنند که دیگر ویروسی وجود ندارد، در حالی که وضعیت بیانگر آن است که باید و به ناچار تا ۲ سال آینده با این میهمان ناخوانده همزیستی داشته باشیم.

وی اضافه کرد: متاسفانه عدم رعایت فاصله گذاری اجتماعی و مسائل بهداشتی و افزایش ترددها در سطح شهر موجب نگرانی هایی در ارتباط با افزایش شمار مبتلایان شده است که باید بسیار جدی  گرفته شود.

رجبی وحید خاطرنشان کرد: افرادی که علائمی از این نوع بیماری دارند حتما به پزشک مراجعه کنند که در صورت نیاز، پزشک تست مورد نظر را انجام خواهد داد تا اطمینان بخشی حاصل شود.

پلاسما درمانی یکی از روش‌های درمانی برای کرونا

مدیرکل انتقال خون استان زنجان نیز در این ارتباط با اشاره به اینکه پلاسما درمانی یکی از روش های درمانی برای کرونا به شمار می رود، گفت:  پیش از این چنین روشی در مورد بیماری، سارس، ابولا و مرس تجربه شده بود، در زمان حاضر و در بسیاری از کشورها نیز در ارتباط با کووید  ۱۹ نیز این کار را انجام می دهند.

دکتر سیامک اسدی افزود: در حال حاضر یکی از روش‌های نجات افراد مبتلا به کووید ۱۹، استفاده از پلاسمای خون بهبود یافتگان این بیماری است. پس از مدتی بدن افراد بهبود یافته فاقد ویروس می‌شود ولی همچنان سرشار از آنتی‌بادی‌هایی است که در درمان بیماران بدحال موثر است.

این مسؤول ادامه داد: آنتی‌بادی‌ها یا پادتن‌های تولید شده توسط بیماران بهبود یافته سیستم ایمنی بدن بیماران جدید را زمانی که سیستم ایمنی بدن بیمار بتواند پادتن خود را تولید کند، تأمین و تقویت می‌کند.

وی اظهار داشت: طی این فرآیند، بجای خون کامل از اهداکننده فقط پلاسما گرفته می‌شود، سپس گویچه‌های قرمز، سفید و سایر اجزاء خون دوباره به اهداکننده برگردانده می‌شود. این فرآیند حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد.

مدیرکل انتقال خون استان زنجان ادامه داد : در حین پلاسما فرزیس ابتدا پزشک در محیطی کاملا خصوصی در ارتباط با سابقه تندرستی داوطلب، سوالاتی پرسیده و سپس وی را به دقت معاینه می‌کند.

وی اضافه کرد: افرادی که به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و یک ماه از بهبودی آنها گذشته، می توانند نسبت به اهدای پلاسمای خون خود برای نیازمندان مبادرت کنند که از آنان ۵۰۰ سی سی پلاسما گرفته می‌شود و پلاسمای اهدایی آنها فریز و بعد از انجام آزمایشات و غربالگری ذخیره می‌شود و به مراکز درمانی که درخواست کننده این پلاسما برای درمان بیماران مبتلا به ویروس کرونا باشند ارسال می شود و در اختیار آنها قرار می گیرد.

این مسؤول یادآور شد: درخواست داریم همه افرادی که به این ویروس مبتلا شده اند به دلیل اینکه خود رنج کشیده این بیماری هستند و مشکلات خاص آن را می‌دانند به شکرانه بازیابی سلامتی خود با مراجعه برای اهدای پلاسما به کمک بیماران مبتلا به ویروس کرونا بشتابند.

امکانات لازم در زنجان فراهم است

اسدی افزود: یکی از روشهای درمانی در کنار روش های درمانی دیگر بخصوص در ارتباط با بیماران بدحال کرونایی در نظر گرفته شده و واقعیت این است که امکانات و بستر لازم برای تامین پلاسمای هیپرایمیون موردنیاز بیماران کرونایی در استان زنجان فراهم است.

وی اضافه کرد: بیش از سه سال است که بخش پلاسما فرزیس تولیدی در انتقال خون استان راه اندازی شده و فرآیندهای فنی آن مورد تایید وزارت بهداشت اتریش نیز  قرار گرفته است.

این مسؤول ادامه داد: پیش از این پلاسمای تولیدی در استان برای استحصال آی  وی آی جی و آلبومین طبق استانداردهای اروپا به شرکت پالایشگر ارسال می شد و در زمان حاضر این امکانات برای گرفتن پلاسمای بهبود یافتگان کووید ۱۹ نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

این مسؤول ادامه داد: بخش فرزیس در مرکز اهدای خون واقع در چهارراه سعدی شهر زنجان قرار دارد و کاملترین امکانات مرکز انتقال خون در اختیار بیماران کووید ۱۹ قرار گرفته است.  

وی از عموم مردم که در ایام کرونایی با حفظ فاصله اجتماعی، همبستگی اجتماعی را نیز حفظ کردند و بیماران نیازمند به فرآورده های خونی را فراموش نکردند، سپاسگزاری کرد.

اسدی افزود: باید به این مهم توجه داشت که بخاطر وجود مردم سخاتمند، استان زنجان در زمنیه ذخایر خونی هرگز شرایط بحرانی را تجربه نکرده است.

این مسؤول با اشاره به اینکه تاکنون بیش از ۳۵ نفر از بهبود یافتگان کووید ۱۹ در زنجان موفق به اهدای پلاسما شده اند، خاطرنشان کرد: این تعداد کادر درمان استان زنجان بویژه پزشکانی که سابقه ابتلا به کرونا را دارند، خود از پیشگامان اهدای پلاسما بودند که این کار ارزشمند را انجام دادند که جای تقدیر دارد.

کرونا نه درمان نه واکسن دارد

رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان زنجان نیز در این خصوص ادامه داد: کرونا بیماری است که دنیا درگیر آن شده و لحظه به لحظه در اجتماعات و جوامع  مختلف حضور دارد و در کل کشور روند بیماری در بخش بستری به صورت تدریجی کاهش یافته است، برخی استانها هرچند وضعیت سفید داشتند ولی تغییر وضعیت دادند و روند افزایشی پیدا کردند.

دکتر پرویز قزلباش افزود: در کل کشور از جمله استان زنجان روند تدریجی و کاهشی دارد و این نشان می دهد سیستم مدیریتی و بهداشت و درمانی خوب عمل کرده است.

این مسؤول  ادامه داد: هم اکنون طرح غربالگری بالینی در زنجان اجرا می شود که قبل از بستری، بیماریابی و تست گرفته می شود و اگر مثبت بود افراد جداسازی می‌شوند.

وی اضافه کرد: این طرح با جدیت پیش برود به این معنی است که بیماریابی بیشتر می شود و بیماران دچار علایم بالینی شناسایی می شوند که تاکنون در استان زنجان بیش از ۱۲ هزار آزمایش بالینی  انجام شده و بیش از ۲ هزار نفر مثبت بودند که از این تعداد ۵۰ درصد بدون علامت هستند ولی در آزمایش مثبت شدند.

قزلباش ضمن تاکید برخطر وجود ویروس در جامعه گفت:  باید مواظب باشیم همچنان بیماری در جامعه می چرخد و این زنگ خطری است، این ویروس نه درمان دارد و نه واکسنی برای آن پیدا شده و همیشه خطر ما را تهدید می کند. و حضور نیافتن در اجتماع و درخانه ماندن بهترین راه مقابله است.  

باید منتظر نتایج پلاسما درمانی ماند

 معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان زنجان نیز اگفت: طرح پلاسما درمانی در ۱۴ استان کشور به صورت آزمایشی اجرا شد که در این ارتباط استان زنجان نیز آمادگی خود را برای انجام این امر مهم اعلام کرده است.

دکتر علیرضا شغلی افزود: بر این اساس سازمان انتقال خون کشور موضوع جمع آوری پلاسمای بیماران بهبود یافته کرونایی و شناسایی آنان را انجام داد که این کار توسط انتقال خون این استان نیز انجام شد.

وی با اشاره به اینکه این زنجان در مرحله نخست از استان های درگیر انجام اینکار نبود، اظهار داشت: در زمان حاضر مرحله اول این کار به اتمام رسیده که بررسی ها و آنالیزهای دقیق می تواند چشم انداز اقدامات بعدی را فراهم کند.

این مسؤول خاطرنشان کرد: باید منتظر ماند تا نتایج اولیه این کار مشخص شود که در صورت نتایج امیدوار کننده می توان اقدامات بعدی را با در نظر گرفتن تمامی جوانب آن مورد توجه قرار داد.

شغلی افزود: در بحث اپیدمیولوژی بیماری‌های واگیر، ضریبی وجود دارد که باتوجه به آن هم اکنون متوسط افرادی که ممکن است توسط یک فرد آلوده، مبتلا به بیماری شوند حدود سه تا چهار نفر است.

این مسؤول ادامه داد: به این معنی که هر فرد مبتلا می‌تواند سه تا ۴ چهار نفر دیگر را به ویروس کرونا آلوده کند و در واقع این مفهوم را می رساند که اگر عموم مردم زنجیره ابتلا را قطع نکنند، به صورت تصاعدی افزایش تعداد موارد مثبت رخ خواهد داد.

شغلی خاطرنشان کرد: برای کاهش این بیماری در استان باید زنجیره انتقال ویروس قطع شود چراکه هر یک از افراد می‌توانند یک حلقه در این زنجیره باشند و اگر نکات بهداشتی و توصیه‌های متخصصان را رعایت نکنند، تک تک آنان قادر هستند حلقه ای برای این زنجیره انتقال باشند.

سخنگوی ستاد مقابله با کرونا وزارت بهداشت گفت: متاسفانه در طول ۲۴ ساعت گذشته، ۵۷ بیمار کووید ۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان باختگان این بیماری به هفت هزار و ۵۰۸ نفر رسید.

جهانپور افزود: خوشبختانه تاکنون ۱۰۹ هزار و ۴۳۷ نفر از بیماران، بهبود یافته و ترخیص شده‌اند. همچنین ۲۵۶۷ نفر از بیماران مبتلا به کووید ۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند.

وی اظهار کرد: تاکنون ۸۳۷ هزار و ۹۰ آزمایش تشخیص کووید ۱۹ در کشور انجام شده است.

جهانپور گفت: توصیه‌های ایمنی و بهداشتی به قوت خود باقی است. امیدواریم با رعایت فاصله گذاری و پرهیز از تردد غیر ضروری و استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ، مسیر مقابله با کووید ۱۹ را با همکاری مردم ادامه بدهیم. روند با ثباتی در اکثر استان‌ها گزارش شده و کاهش موارد تدریجی ابتلا در خوزستان گزارش شده است.