پنج فصل انتظار؛ از نیش تا نوش

شغلی که در آن روح زندگی جاری است نظم ، همزیستی ، هماهنگی ، تعامل و مانند آن ؛ در عین آنکه این حرفه هم با وجود مزیت ها و زیبایی ها خود چونان هر شغل دیگری سختی ها ، دشواری ها ، مسائل و مشکلاتی دارد .

برای آنکه از فصل های سخت زندگی عبور کنی نیاز به تلاش و نظم است، باوری که از طبیعت گرفته و در فعالان این عرصه درونی شده است و همین هم عامل موفقیت است از این رو با تنی چند از فعالان این شغل یعنی زنبورداران به گفت و گو نشستیم.

حسین با نظم طبیعی که در محیط پیرامونی اش وجود دارد چنان هماهنگ شده که به قول خودش عادات و رویه زندگی اش هم بر اساس آن نظم و نسق یافته و زندگی اش در زیبایی و سبزی طبیعت در لابلای درختان سر به فلک کشیده با انبوهی از کندوها رقم خورده است.

با  لباس محافظ در میان جعبه ها می چرخد و قاب ها را بیرون می آورد وبررسی می کند ومی گوید : اینها نمونه بی نظیر از تلاش و همکاری و هماهنگی هستند امری که منجر به رسیدن به هدف و تحقق آرزوها می شود.

او پنج فصل انتظار را در کنار این موجودات ریز اما فعال و کوشا سپری می کند تا به حلاوت و شیرینی نهایی و آن رسیدن به مقصود و هدف است ، دست یابد .

حسین باور نگین به راستی باور دارد که جز در سایه تلاش ، نظم و توکل نمی توان به نتیجه رسید.

زنبورهای که چگونه پنج فصل انتظار را سپری می کنند تا به شیرینی هدف خود برسند .

او نیز آرزوهایش رو اینگونه دنبال می کند و امروز این دانشجوی دکتری ادبیات که ازاهالی گوراب زرمیخ شهرستان صومعه سراست زندگی و کار و تحصیلش را چنان سامان داده که همه را با هم پیش می برد.

به قول خودش ، سالهاست در زنبورداری بسیار به چشم دیده و آموخته است و امروز می داند که زندگی زنبور های عسل با گذر از پنج فصل ثمرمی دهد وشیرین می شود پنج فصل سخت و دشوار و شاید طاقت فرساهم برای زنبور و هم زنبوردار .

می گوید : فصل اول زندگی زنبورها و زنبورداران که از فرودین تا اوایل اردیبهشت طول می کشد به حفظ حرارت و رطوبت داخل کندو و نظافت آن می گذرد تا در فصل دوم ازاردیبهشت تا اوایل تیر که فصل پرورش ملکه است ضمن تکثیر کندو و استفاده از صفحات موم آجدار و اضافه کردن طبقه عسلدان آن را به نظاره نشست تا در فصل سوم از اول تیرتا نیمه مرداد به عملیات ذخیره سازی کلنی برای تولید عسل رسید.
وتازه چرخه زندگی در فصل چهارم از نیمه دوم مرداد تا اوایل مهر با برداشت عسل، برای زمستان گذرانی جلوه ای تازه به خود می گیرد.
اما در فصل پنجم که از مهر تاپایان زمستان و فصل شیرین زنبور داران و استراحت کلنی ها است در واقع همه چیز رنگ آرامش به خود می گیرد .
حسین خستگی نمی شناسد و می گوید : زنبور دار هرگز نمی گوید خسته ام و با زنبورهایش زندگی می کند ، زیرا در این کار عشق شرط اصلی موفقیت است .
او از صفر تا صد تولید عسل و زنبورداری را توضیح می دهد بی آنکه نوشته ای در دست داشته باشد انواع زنبور در کلنی (ملکه ، کارگر و نر ) گرفته تا چگونگی کار و فعالیت شان را مو به مو از حفظ است چون با آنها زندگی می کند.
او می گوید: زنبور داران برای رسیدن به فصل شیرین عسل باید طعم تلخی ها وسختی ها این راه بچشند .

تعجب زنبورها از تولید عسل های تقلبی
اما وقتی تقلب رخ می نماید روی خوش را از زنبورداران می رباید و زحمات خود را برای عرضه محصول با کیفیت و خوب هدر رفته می بینند.

حسین با اشاره به اینکه عسل های تقلبی در بازار تهدیدی بر تولید عسل واقعی محسوب می شود ، افزود: متاسفانه بعضی از افراد عسل های درست می کنند که خودزنبورهم باید دوره تولید عسل راپیش آنها بگذراند .
وی با اشاره به اینکه عسل های موجود در بازار به سه دسته عسل طبیعی ، عسل شکری و عسل مصنوعی تقسیم می شود، افزود: عسل درجه یک که فقط از شهد گیاهان به دست می آید در واقع در آن به هیچ عنوان شکر و شربت به عنوان چاشنی غذای زنبور استفاده نمی شود.
او توضیح می دهد : اما در تولید عسل شکری یا درجه دو علاوه بر اینکه زنبور از شهد گل و گیاه استفاده می کند ، پرورش دهندگان حدود ۵ کیلو شکر و شربت را در مصرف غذایی زنبور می گنجانند.
وی افزود: عسل مصنوعی یا تقلبی عسلی است که بدون دخالت زنبور تولید می شود و برای تولید آن از اسانس های خطرناک استفاده می کنند متاسفانه این عسل به دلیل فاصله قیمتی و پائین بودن قدرت خرید مردم ، مصرفش روز به روز در حال افزایش است .
وی با اشاره به اینکه این نوع عسل تقلبی در بازار به وفور موجود است، گفت : برای خرید عسل باید حتما آگاهی ها لازم را در شناخت عسل داشت.

صنایع تبدیلی و بسته بندی یک نیاز اساسی منطقه است
باورنگین در ادامه افزود: ارزش اقتصادی گرده افشانی زنبور عسل بیشتر از خود عسل و موم تولید شده این حشره است.
او گفت : درصورت داشتن صنایع تبدیلی می توانیم در زمینه تولید سایر فرآورده‌های عسل از جمله موم، گرده گل، ژل رویال و حتی زهر زنبور عسل گام برداریم .
وی در ادامه افزود: سالانه نزدیک به ۸۵ هزار تن عسل در کشور تولید و روانه بازار مصرف می‌شود،اما مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که عسل تولید شده همانند سایر محصولات تولیدی بسته‌بندی مناسبی ندارد .

زنبور داران مهاجر غیر بومی دردسر ساز شده اند
حمید طاهری یکی دیگر از زنبور داران منطقه  می گوید : چند سالی است که زنبور داران از استان های دیگر کلنی های خود را به مناطق ما می آورند که زنبورهای آنها  با ورود به کلنی های ما زنبورها را می کشند و یا دچار بیماری کنه می کند و به ناچار باید از طریق جهاد کشاورزی و شکایت، آنها را از منطقه خود بیرون کنیم.
طاهری افزود: کنه بیماری است که می تواند با چسبیدن به پشت زنبور آن را از بین ببرد واگر متوجه نباشی کل زنبور های کلنی را ازبین می برد .
داروهای تقلبی و بی کیفیت در بازار زنگ خطر برای زنبور داران
وی در ادامه افزود: بیشترین مشکلات زنبورداران در زمینه مبارزه با این بیماری‌ها علاوه بر گرانی داروی مورد نیاز ورود داروهای تقلبی و بی کیفیت است که خود سبب تلفات زنبور می شود که برخی بخاطر نداشتن وضعیت مالی از این داروها استفاده می کنند .

مرادی یکی دیگر از زنبور داران است که می گوید : وقتی که قراراست کسی ویلای بسازد دست به تغییر کاربری واز بین بردن طبیعت بکر می زند و علاوه برآن نخاله های ساختمانی را دل طبیعت رهاسازی کرده و جمع شدن این نوخاله های ساختمانی مشکل را دوچندان می کند تازه سمپاشی های که توسط افراد غیر بومی بخاطر ترس از حضور زنبور می کنند تلفات زیادی را بر روی دست زنبورداران گذاشته است .
وی در ادامه با اشاره به اینکه چند شهرستان باهم یک اتحادیه دارند، افزود: نداشتن تعاونی زنبورداری جدا گانه عملا امکان برخورداری از حمایت تعاونیها برای زنبورداران را فراهم نمی کند.

تغییرات اقلیمی یکی از عوامل کوچ زنبور داران به گیلان
مهیار زنبورداری که از آذربایجان وتبریز به شهرستان صومعه سرا مهاجرت کرده است می گوید :برای سازگاری با مشکلات ناشی از تغییرات اقلیمی و فرار از آلودگی های زیست محیطی ناچاریم کندوهای خود رادر فصل بهار به این شهرستان کوچ دهیم تا حیات کلنی های زنبور ما ادامه یابد .
وی افزود: البته در بسیاری از نقاط زنبور داران بومی با حضور کلنی ها ما مخالفت می کنند و ما هم به ناچار از روستایی به روستای دیگر می رویم.

 حیدری هم که از زنبور داران مهاجر و دارای مجوز فعالیت است ، می گوید: کشور ما سومین تولید کننده عسل در دنیا و یکی از ۱۰ کشور فعال در زمینه زنبورداری، به لحاظ تعداد کلنی زنبور عسل و تولید عسل مرغوب، در جهان است اما حمایت ها از این بخش در این حد و اندازه نیست.

وی افزود: در سایه حمایت از زنبور داران و ارائه تسهیلات کم بهره و بیمه و مواردی از این دست می توانیم در دنیاحرفی برای گفتن داشته و با صادرات عسل و فرآورده های آن ارز آوری مناسبی برای اقتصاد کشورداشته باشیم .

برداشت سالانه ۴۱تن عسل در شهرستان صومعه سرا
مدیر جهاد کشاورزی صومعه سرا هم با بیان اینکه برداشت عسل از سطح ۴هزار کندو عسل در مناطق مختلف این شهرستان بصورت سالانه انجام می گیرد ، گفت : هم اینک ۷۵ بهره بردار زنبور عسل در این شهرستان داریم که سالانه ۴۱تن عسل برداشت و روانه بازار مصرف می کنند.
احمد پادیاب افزود: این سالها باهجوم زنبور داران مهاجر از سایر استان ها بدون مراجعه به جهاد کشاورزی روبرو شده ایم.
وی در ادامه افزود: از تعداد ۱۱ نفر زنبور دار مهاجر سال قبل فقط ۴ نفر مجوز داشتند و مابقی بدون مجوز فعالیت می کردند .
.وی با اشاره به اینکه زنبور داران باید مراحل اخذ مجوز و قرنطینه رابگذرانند، اظهارداشت: با ورود بدون مجوز این زنبور داران و استقرار آن ها در مجاورت زنبورداران بومی شاهد هجوم وحمله زنبورهایشان به کلنی های بومی و انتقال بیماری و تلفات می شویم .
وی افزود:عدم ممانعت پلیس راه در ورودی شهرستان و استان از ورود زنبورداران مهاجر غیر مجاز به خودی خود برای زنبورداران ما مشکل آفرین شده است به طوری که به راحتی تردد می کنند و در روستاها استقرار  می یابند.

مصرف عسل قدمتی بیش از ۲هزار سال دارد افزود: عسل انواع گوناگونی دارد و از انواع دارویی عسل به دلیل طبیعت گرم و خاصیت های فراوانی که دارد از دیرباز در درمان بسیاری امراض استفاده می گردد.
شهرستان صومعه سرا با حدود ۱۳۰ هزار نفر جمعیت سه بخش مرکزی، تولمات و گوراب زرمیخ در ۲۵ کیلومتری غرب مرکز  گیلان واقع شده است و از کانونهای مهم کشاورزی در استان می باشد.