هرچند برخی نمایشگاه‌های بزرگ کتاب در جهان مانند لایپزیک، پاریس، لندن، بلونیا (تاخیر۳۵ روزه) و... به علت شیوع ویروس کرونا تعطیل شده‌اند، سرنوشت نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که قرار بود ۲۶ فروردین ۹۹ آغاز شود، هنوز مشخص نیست. برپایی نمایشگاه کتاب تهران هم نظیر بسیاری از رویدادهای فرهنگی- هنری جهان تا اعلام نتیجه بررسی‌های ستاد مقابله با کرونا به حال تعلیق درآمده است.
نمایشگاه کتاب تهران امسال قرار بود با تغییرات دیگری برپا شود که بحث زمان آن بود. هر ساله زمان میزبانی این رویداد مهم نشرمان از علاقه مندان کتاب و کتابخوانی با تغییری چندروزه در نیمه دوم اردیبهشت ماه برگزار می‌شد که برای سال ۹۹ به دلیل همزمانی با ماه رمضان و از سویی نمایشگاه کتاب قرآن زمان آن به ۲۶ فروردین تا ۵ اردیبهشت تغییر پیدا کرد.
برای نمایشگاه کتابی که قرار بود در بهار امسال برگزار شود مسئولان به نسبت دوره‌های قبل کمی سربلندتر از سال‌های قبل بودند و دلیل آن را هم در آغاز زودتر جلسات سیاستگذاری و حتی انتخاب سریع‌تر محل میزبانی عنوان می‌کردند. با این حال شیوع جهانی ویروس کرونا همه این برنامه‌ریزی‌ها را برهم زد؛ نه تنها نمایشگاه کتاب تهران، بلکه بخش عمده‌ای از نمایشگاه‌های جهان در عرصه نشر لغو یا فعلا به تعویق افتاده اند.
تلاش برای تحقق خواسته فعالان فرهنگی و هنری
لادن حیدری در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با اشاره به وضعیت فعلی کشور و توصیه های ستاد ملی مقابله با کرونا درباره امکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب و زمان های جایگزین مانند آبان ماه اظهار داشت: بحران کرونا متاسفانه در فصل رونق کسب و کارهای فرهنگی، هنری و رسانهای و برگزاری رویدادهای بزرگ فرهنگی شیوع پیدا کرد. تلاش بر آن است تا پس از بررسی های لازم در صورت کاهش محدودیتها و امکان رعایت پروتکل های بهداشتی، رویدادها و نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری سال جاری نیز در زمان مناسب دیگری برگزار و خواسته فعالان فرهنگی و هنری محقق شود.
عضو هیئت امنای موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در عین حال تاکید کرد: موضوع چگونگی برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران قطعا به تفصیل در شورای سیاستگذاری نمایشگاه بحث و بررسی خواهد شد.
پیشنهاد بازه‌های زمانی برای برگزاری نمایشگاه کتاب
حیدری افزود: بازه‌های زمانی مختلفی به عنوان جایگزین تاکنون از سوی ناشران پیشنهاد شده است؛ از جمله آبان، اما شورای سیاستگذاری صرفه و صلاح صنف نشر را مد نظر قرار خواهد داد و تلاش خواهد کرد تا مناسبترین زمان ممکن را انتخاب کند.
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: مطلوب معاونت فرهنگی و شورای سیاستگذاری این است که نمایشگاه کتاب تهران با توجه به ویژگیهای چندوجهی و ابعاد مختلف فرهنگی و اقتصادی که دارد امسال هم برگزار شود.
شورای سیاستگذاری مترصد تصمیمات ستاد ملی کرونا
حیدری تصریح کرد: با توجه به اینکه همه فعالیت های اقتصادی و فرهنگی کشور و حتی جهان متاثر از شیوع این ویروس شده است، شورای سیاستگذاری مترصد تصمیمات ستاد ملی کرونا است و به محض اعلام ایمنی و بی خطر بودن شرایط، نسبت به انتخاب نزدیکترین و مناسبترین زمان ممکن برای برگزاری نمایشگاه اقدام خواهد کرد.
برگزاری سالانه نمایشگاهی نقطه قوت فرهنگی و اقتصادی
وی به عنوان عضو هیئت امنای موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، در مورد تغییر توزیع و روش برگزاری نمایشگاه کتاب تهران گفت: نفس رویدادهای پیوسته نمایشگاهی و برگزاری سالانه شان یک نقطه قوت فرهنگی و اقتصادی تلقی می شود، ولی با آسیب شناسی در برگزاری این رویدادها باید نقاط ضعف کاهش یابد. زیرا همین نمایشگاهها فرصتی است تا فعالان صنعت نشر بتوانند در تعاملی مناسب، فعالیت‌های فرهنگی و اقتصادی را رقم بزنند که بر محور ایده و نیروی انسانی ماهر بنا شده است و باعث رونق شهر و زندگی شهری هم می شوند. برای تغییر در روش و شیوه برگزاری با بررسی پیشنهادات مختلف در شورای سیاستگذاری درباره اصلاحات و تغییرات ممکن و ضروری تصمیم گیری و اطلاع رسانی خواهد شد.
همه چشم‌انتظار تصمیم مسئولان
شیوع کرونا نمایشگاه‌های بزرگ کتاب، مسابقات فرهنگی هنری و حتی ورزشی را تحت تاثیر قرار داده و همه آنها را تعطیل کرده است. آنچه امروز حائز اهمیت است اینکه فارغ از نمایشگاه‌های بین المللی کتاب جهان که نحوه برپایی آنها تفاوت بسیاری با نمایشگاه بین المللی کتاب تهران دارد؛ این رویداد بین‌المللی نشر در کشورمان بیش از آنکه نمایشگاه باشد محلی برای عرضه تازه‌های نشرکشور محسوب می شود؛ بدون شک خیلی عجیب نیست که اهالی نشرو قلم بخش عمده‌ای از اقتصاد خود را منوط به فروش آثارتولیدی خود طی ۱۰ روز برپایی این رویداد بزرگ فرهنگی کشور دانسته و اینک ادعای ضرر و زیان کنند.
با این حال شورای سیاستگذاری نمایشگاه بین المللی کتاب هم به تبعیت ازتصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا چاره‌ای جز لغو برگزاری این رویداد حوزه نشر نداشت. تعطیلی غیر منتظره نمایشگاه کتاب تهران دراین وسعت و گستردگی شوک بزرگی برای صنعت نشرکشور به حساب می آید چراکه بسیاری از ناشران بی‌اطلاع از شرایطی که از اسفند ماه این بیماری به همه مشاغل تحمیل کرد طبق روال هر ساله، کار نشر کتاب‌های خود را از بهمن آغاز کرده تا آثار خود را برای عرضه در نمایشگاه سی وسوم آماده کنند که تاکنون مقدور نشده است.
اما ناشران و اهالی فرهنگ و قلم همچنان چشم به امید به برگزاری این رویداد بزرگ فرهنگی کشور دارند تا بتوانند از طریق آن حرکت چرخه اقتصادی خود را همچنان پویا، مستمر و بالنده نگه دارند.
گزارش از علی اکبر قزوینیان
نظر شما