فریدون شهبازیان، آهنگساز و نواپرداز ۲۱ خرداد ۱۳۲۱ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. شهبازیان یادگیری موسیقی را از ۸ سالگی و با ساز ویولن نزد عطا الله خادم میثاق آغاز کرد و در ۱۸ سالگی به عضویت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری حشمت سنجری در آمد و در ۱۳۴۶ خورشیدی رهبر گروه کر و ارکستر سمفونیک رادیو شد. وی فارغ تحصیل دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است.
شهبازیان در دوره مدیریت هوشنگ ابتهاج بر موسیقی رادیو، در زمره ارکان اصلی آن به حساب می‌آمد و با وجود سن کم به دلیل خلاقیت و توانایی بالا توانست خود را به عنوان آهنگسازی خوش‌قریحه تثبیت کند. برخی از کارهای او با صدای شجریان و نادر گلچین درهمین سال‌ها انتشار عمومی پیدا کرد.
شهبازیان در دهه ۶۰ آهنگسازی برای فیلم را نیز آغاز کرد. در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی او با احمد شاملو و شجریان آلبومی مشترک کار کرد و علاوه برآن آهنگسازی کاشفان فروتن شوکران با صدای شاملو را هم انجام داد که این کار در سال‌های بعد از درگذشت شاملو به انتشار کاشفان فروتن شوکران ۲ با آهنگسازی شهبازیان و صدای شاملو انجامید.
برخی از کارهای شهبازیان در زمره پرشنونده‌ترین آثار موسیقی بعد انقلاب به شمار می‌رود که از جمله آنها می‌توان به آهنگسازی او روی موسیقی بوی گل(شبانگاهان) با صدای سید عبدالحسین مختاباد، تنظیم و آهنگسازی روی آلبومی مشترک با عباس خوشدل و علیرضا افتخاری و برخی دیگر از آثار موسیقایی او اشاره کرد.
تجربه او در موسیقی رادیو در سال‌های پیش از انقلاب و سال‌های ابتدایی دهه هفتاد، او را در جایگاهی نشاند تا بتواند جریانی موثر را در موسیقی پاپ بعد انقلاب کلید بزند، به همین دلیل است که او را بسیاری پدر موسیقی پاپ پس از انقلاب نام نهاده‌اند. او معرف برخی از خوانندگان پاپ به خصوص محمد اصفهانی به جامعه موسیقی بود.
از جمله کارهای دیگر شهبازیان ساخت موسیقی برای فیلم است که برای او جوایز بسیاری را به ارمغان آورد. آوار، شیرسنگی، پاییزان، در مسیر تندباد، لیلا، مستند سرزمین ایران و مستند سمفونی گمشده و سریال‌های معصومیت از دست رفته، آوای فاخته و کلاه پهلوی و ده‌ها کار دیگر از جمله آثاری است که در زمینه موسیقی فیلم شهبازیان ساخت آن را عهده دار بود.
ارکستر ملی ایران به روایت فریدون شهبازیان
شهبازیان که تا اواسط ۱۳۹۸ خورشیدی رهبری ارکستر ملی ایران را برعهده داشت، درباره وضعیت و جایگاه ارکستر ملی ایران گفته است: زمانی که به ارکستر ملی ایران دعوت شدم یکی از ایده های من این بود که رپرتواری برای ارکستر تعریف شود که از نظر فنی و مبانی علمی و موسیقایی دارای اعتبار جهانی باشد تا بتوانیم خارج از ایران کنسرت هایی را اجرا کنیم که مردم از جذابیت و زیبایی های موسیقی ملی ایران لذت ببرند. می دانیم که موسیقی ملی ایران بر مبنای موسیقی ردیف و موسیقی بومی ایران شکل می گیرد به این معنا که ملودی های موسیقی محلی ایران که بسیار گسترده و غنی است و همچنین ملودی های آوازهای موسیقی ردیف ایران می تواند دستمایه آهنگسازان مطرح سرزمین ما باشد و این پدیده ای است که می تواند موسیقی ما را جهانشمول کند. مطمئنا آشنایی مردم دیگر کشورها با موسیقی ملی ما باعث خواهد شد که در جشنواره های مختلف موسیقی در سراسر جهان مورد دعوت قرار بگیریم. موسیقی ایران به طور کلی از غنای بسیاری برخورداراست و شامل ردیف و دستگاه های موسیقی ارزنده و موسیقی های مقامی است که در جهان بی نظیر است. اما متاسفانه در ارکسترها کاربرد کمتری دارند و این کار برعهده آهنگسازان است و بایستی آنها از ظرفیت موسیقی ایران بیشترین بهره را ببرند، بنابراین ارتباطی به سازها یا موسیقی اصیل ایران ندارد، البته در صورت آشنایی با سازهای ایرانی این اتفاق خواهد افتاد. در حال حاضر گروه های کوچک بسیاری با خوانندگان موسیقی اصیل ایران به خارج از کشور برای اجرای برنامه سفر می کنند که همین باعث آشنایی بیشتر خواهد شد.
وی همچنین افزود: کارهای بسیاری در خصوص موسیقی های فولکلوریک ساخته ام و استفاده از موسیقی های مقامی و نواحی مورد علاقه شخص من نیز بوده و هست اما استفاده از آن در ارکستر به عهده آهنگساز است. آهنگسازان باید از ملودی های محلی و ریتم های موسیقی نواحی بهره ببرند و آثاری دراین باره بنویسند و در اختیار ارکستر قراردهند، اما انجام تمامی این کارها نیازمند بودجه کلان و حمایت دولتی است. ما ارکستر ملی داریم اما حمایت گسترده ای در پشت آن نیست. ارکسترهای ملی در همه جای دنیا باید مورد حمایت قرار گیرند. «آقاوردی پاشایف» رهبر ارکستر ملی آذربایجان می گفتند مردم و دولت جمهوری آذربایجان از ارکستر ملی آذربایجان بسیار استقبال می کنند و هفته ای یک یا دو بار اجرای برنامه دارند و همین حمایت گسترده ای را سبب می شود.
فریدون شهبازیان از نگاه دیگر هنرمندان
حسین علیزاده آهنگساز و نوازنده مطرح موسیقی ایرانی: فریدون شهبازیان از نخستین تجربه‌های من در رادیو تا امروز همواره همراه و پشتیبان من بود. او برایم همچون یک استاد و معلم بزرگ است. فریدون شهبازیان لایق قدردانی بسیار زیاد است. امشب به شما تبریک می‌گویم که نخستین قدردانی را شما از این هنرمند انجام دادید. ما احساس غرور می‌کنیم که شهبازیان را در کنار خود داریم.
اکبر آزاد شاعر و ترانه‌سرا: بی شک فریدون شهبازیان یکی از آهنگسازانی است که در نیم قرن اخیر آثار جاودانه‌ای خلق کرده است. من هنوز هم در هر هفته یکی از آثار این هنرمند بزرگ را گوش می‌دهم. شهبازیان تنها آهنگسازی است که اشعار خیام را معرفی کرد، مجموعه‌ای بی نظیر با دکلمه شاملو و صدای شجریان و آهنگسازی خوب شهبازیان از نمونه‌های بسیار ارزشمندی هستند که می‌توان به آن اشاره کرد. شهبازیان مثل یک برادر بزرگ‌تر از من در شورای موسیقی حمایت کرد. آثار شهبازیان به یقین از آثار ماندگار موسیقی ایران است.
صدیق تعریف ردیف‌دان و خواننده سنتی: شهبازیان به گردن موسیقی ایران حق بسیار زیادی دارد. آشنایی من با این هنرمند به دوران دانشجویی دانشگاه باز می‌گردد. نخستین کارهایی که از ایشان شنیدم همان اثر معروف با رباعیات خیام است و به دنبال آن اثر بسیار ماندگاری که شهبازیان روی شعر شادروان فریدون مشیری کار کرده است، که به باور من از جمله ماندگارترین آثار تاریخ صد ساله موسیقی ایران است. او همدلی زیادی تقریباً با تمام هنرمندان موسیقی دارد و یکی از خصوصیات بارز شهبازیان این است که به کسی که با او کار می‌کند، دلگرمی می‌دهد.
محمد اصفهانی خواننده:شهبازیان از من به عنوان خواننده حمایت زیادی کرد. من در زندگی هنری خود را وامدار فریدون شهبازیان، همایون خرم و بابک بیات می‌دانم.
محمدرضا چراغعلی: شهبازیان فراتر از ذهن عمل می‌کند. وی علاوه بر آثار بزرگی که ساخته اخلاقیات و منش بی نظیری دارد. رفتار هنری او برای من همواره ارزشمند بوده است.
سیدعباس سجادی شاعر: من در دهه هفتاد هنگامی که به عنوان عضو شورای شعر وارد رسانه صدا و سیما شدم دوره‌ای بود که شهبازیان تأثیر و حضور چشمگیری در شورای موسیقی داشت. به باور من شهبازیان دریچه‌هایی را گشود که گشودنش آن زمان بسیار خطرناک و حساس بود و در آن دوران مورد هجمه‌های مختلفی هم قرار گرفت. هنوز هم گاهی برخی به نادرستی قضاوت‌هایی می‌کنند که در واقع شهبازیان و هنرش را نمی‌شناسند. باید بگویم که برخی افراد در اجتماع نقش مویرگی دارند؛ استاد فریدون شهبازیان برای موسیقی ایران دارای نقشی مویرگی است. نقش وی مثل خونی است که به بخش‌های مختلف این هنر آسمانی جان بخشید که امیدواریم سایه‌اش مستدام باشد.
نظر شما