کنترل و مهار سیلاب‌ها و کاهش خسارت‌های ناشی از آن، کنترل فرسایش خاک، توسعه و تقویت پوشش گیاهی بویژه در شیب‌های ناپایدار برای کنترل هرز آب‌ها، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و افزایش آب چشمه ها و قنوات، اصلاح رودخانه‌ها و آبراهه‌ها از مهمترین پیامدهای اجرای طرح‌های آبخیزداری در گلستان است که مطابق اطلاعات موجود بیشتر نواحی این استان بویژه مناطق شرقی آن حادثه خیز بوده و فقط در سه دهه گذشته حداقل ۱۲۰ مورد وقوع سیل کوچک و بزرگ در آن رخ داده است.
وقوع سیل سال‌های ۷۱، ۸۰، ۸۱ و ۹۸ علاوه بر صدها کشته، خسارت مالی فراوانی بر جای گذاشت که در این میان، سیل پارسال با ۴۸ هزار میلیارد ریال خسارت، یکی از زیانبارترین نمونه های سیل این استان بود.
گلستان افزون بر ۲۰ هزار کیلومتر مربع وسعت و حدود ۴۰ رودخانه جاری دارد که در چهار حوضه بزرگ اترک، گرگان رود، قره سو و خلیج گرگان توزیع و شبکه جریان آب‌های سطحی را تشکیل می دهد.
حجم سالانه آبدهی رودخانه های گلستان حدود هزار و ۲۳۵ میلیون مترمکعب است که ۴۵ تا ۵۰ درصد آن به صورت سیلاب‌های ناشی از بارندگی و ذوب برف در ماه‌های بهمن تا فروردین و بخشی نیز به صورت سیلاب‌های فصلی در تابستان و پاییز جریان می‌یابد.
به گفته معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان حدود ۶۵ درصد جریان رودخانه‌های استان به صورت سیلاب است که گاهی به دلیل بزرگی و شدت سیلاب، آثار تخریبی نیز به همراه دارد و در مسیر حرکت خود روستاهای واقع شده در مسیر را با تهدید تخریب مواجه می کند.
عبدالرحیم لطفی بیان کرد: گلستان ۲ میلیون و ۵۰ هزار هکتار حوضه آبخیز دارد که از این مقدار یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار آن به سبب قرار گرفتن در مناطق کوهپایه‌ای، تپه ماهواره‌ای و پرشیب، نیاز به عملیات آبخیزداری دارد که تاکنون طرح مطالعات برای اجرای یک میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار انجام شد.
به گفته وی، طی سال‌های گذشته در سطح تقریبی ۶۰۰ هزار هکتار از حوضه‌های آبخیز مطالعه شده گلستان عملیات آبخیزداری انجام شد که احداث ۱۴۵ بند خاکی، ۴۲۰ سازه سنگ ملاتی و بتنی، هزار و ۲۰۰ سازه گابیونی (فیلتر کننده جریان)، ۴۶ مورد سازه سرشاخه‌گیر و کنترل کننده جریان‌های واریزی از جمله این اقدامات بود.
لطفی به اعتبارات تخصیص یافته سال ۹۸ برای اجرای طرح‌های آبخیزداری در گلستان اشاره کرد و گفت: پارسال ۶۴۰ میلیارد ریال اعتبار برای اجرای این طرح ها اختصاص یافت که در ۳۵۰ هزار هکتار از حوضه‌های آبخیز بحرانی استان، طرح‌های آبخیزداری شامل احداث انواع سازه‌های کنترل سیل و رسوب سرشاخه‌ها، سازه‌های خاکی کنترل خندق‌ها، جنگل‌کاری و احیای و حفاظت از مراتع آغاز شد و در حال انجام است.
وی بیان کرد: امسال هم برای اجرای این طرح ها ۲۲۰ میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شده که صرف تکمیل طرح‌های آبخیزداری شامل اجرای ۷۰ مورد سازه‌های ملاتی و گابیونی کنترل کننده سیل و رسوب، اجرای افزون بر ۲۰ مورد سازه‌های سرشاخه گیر و اجرای بیش از ۲۰ مورد بندخاکی و سازه‌های کنترل خندق و همچنین انجام مطالعات اجرایی آبخیزداری در حوضه‌های آبخیز بالادست رودخانه‌های گرگانرود و اترک با هدف بازنگری در عملیات آبخیزداری می‌شود.
معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی گلستان ادامه داد: برای اجرای کامل عملیات آبخیزداری در این استان شمالی در مجموع به هشت هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است که در صورت تخصیص آن می‌توان با اجرای طرح‌های آبخیزداری مورد نیاز علاوه بر پیشگیری یا کاهش خسارات سیلاب، از مزایای اجرای این طرح‌ها از جمله پیشگیری از فرسایش خاک و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی بهره برد.
اجرای کامل و جامع طرح‌های آبخیزداری در مناطق مورد نیاز گلستان به مثابه یک تیر و چند نشان است که علاوه بر کاهش خسارت سیلاب‌های احتمالی، مزایای قابل توجه زیادی نیز به همراه خواهد داشت.
نظر شما