انتخاب رشته تجربی و شانس قبولی که نان نمی‌شود

هر ساله خردادماه علاوه بر استقرار هوای گرم ، شاهد گرمای تب انتخاب رشته در میان دانش آموزان پایه نهم متوسطه اول نیز هستیم . دانش آموزانی که برای ورود به متوسطه دوم باید یکی از چهار شاخه نظری، معارف، فنی و حرفه ای و کار و دانش را انتخاب کنند.

گذشته از رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کار و دانش و همچنین معارف که باید در جای خود بررسی شود، اما در حوزه نظری در میان پنج رشته انسانی ، ریاضی ، تجربی ، هنر و زبان خارجه ، بیشترین گرایش به سمت رشته تجربی است. این مسئله به مازندران یا استان خاصی محدود نمی شود و در سراسر کشور نیز به همین روال است.

طبق گزارش های کنکور سراسری سال ۹۸، تعداد یک میلیون و ۱۱ هزار و ۳۸۴ دانش آموز در شاخه نظری با یکدیگر رقابت کردند که از این تعداد حدود ۶۴۰ هزار نفر از رشته تجربی بودند که حدود ۶۳ درصد از مجموع شرکت کنندگان در کنکور را تشکیل می داد. همچنین ۲۰ درصد شرکت کنندگان مربوط به رشته انسانی و ۱۲ درصد نیز متقاضیان رشته ریاضی بودند.

اما نکته قابل توجه این است که شانس قبولی در رشته تجربی برای ورورد به دانشگاه تنها ۲۷ درصد است در حالی که شانس قبولی در رشته های ریاضی ۱۶۳ درصد و در رشته انسانی ۱۵۰ درصد است. 

با این وجود هرساله شاهد هجوم بیش از یک سوم دانش آموزان مازندرانی به سمت رشته تجربی هستیم که در باقی کشور نیز اعداد و ارقام به همین شکل است. 

طبق گزارش معاونت متوسطه آموزش و پرورش مازندران امسال ۴۰ هزار دانش آموز مازندرانی آماده انتقال از پایه نهم به دهم هستند که باید در این بخش انتخاب رشته و هدف خود را تعیین کنند و این درحالی است که طبق پیش بینی ۳۹ درصد از دانش آموزان مازنی رشته تجربی را برای ادامه تحصیل بر می‌گزینند.

شانس نمی‌خواهیم کار می‌خواهیم

آتنا یکی از دانش آموزان پایه یازدهم مازندرانی که رشته تجربی را برای ادامه تحصیل انتخاب کرده است در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: بارها معلمان و مسئولان آموزش و پرورش و مشاوران به ما گفتند که شانس قبولی در رشته های فنی ، ریاضی و انسانی بیش از رشته تجربی است .

وی افزود: واقعیت این است که دیگر کسی به شانس قبولی در دانشگاه و همچنین مدرک اهمیتی نمی دهد زیرا انچه مهم است بازار کار برای آینده است. 

آتنا با بیان اینکه آینده برای رشته ریاضی و انسانی کاملا نامعلوم و تاریک است ، گفت:  ریسک انتخاب رشته تجربی بسیار کمتر از رشته های دیگر است . 

آرمین از دیگر دانش آموزان مازندرانی اظهار داشت: راهنمای من برای انتخاب رشته برادرم است که در رشته ریاضی تحصیل کرده و با مدرک کارشناسی ارشد مهندسی شیمی اکنون بیکار است.

وی با بیان اینکه نمی خواهم به سرنوشت برادرم دچار شوم ، افزود: برایم مهم نیست که دیگران چه مشورتی میدهند ، اما من رشته تجربی را انتخاب می کنم تا بتوانم پزشک یا در یکی از شاخه های پزشکی قبول شوم.

مرگ علاقه در دانش آموزان

کارشناس مسائل آموزشی و مشاور تحصیلی نیز در این باره گفت: امسال نیز موج گسترده ای از دانش آموزان وارد رشته تجربی خواهند شد که البته شواهد خلاف آنچه است که آموزش و پرورش در مورد کاهش دانش آموزان تجربی ارائه می دهد. 

 ناییجی با بیان اینکه سالهاست  مسئله انتخاب رشته تجربی برای پزشک شدن دغدغه نظام آموزشی است ،افزود: اما تاکنون قدمی برای رفع این مسئله گرفته نشد و همواره شاهد تکرار شیوه های گذشته هستیم. 

وی شغل و بازار کار را تنها مشکل رشته های انسانی و ریاضی عنوان کرد و گفت: در ۲ دهه اخیر برای حل این معضل اقدامات عملی توسط هیچ نهادی انجام نشد. 

این مشاور تحصیلی با بیان اینکه دیگر نصیحت های دلگرم کننده و مشاوره های خوش رنگ و لعاب برای انتخاب رشته های ریاضی و انسانی بر روی دانش آموزان تاثیر نمی‌گذارد، افزود: دانش آموزان خودشان اکنون بهترین مشاور و آگاه تر از هر زمان دیگری هستند و حرف های شعار آمیز دیگر در انتخاب آنان اثر گذار نیست . 

به گفته او تنها اتفاقی که در این پروسه رخ داده است مرگ علاقه و رویاهای دانش آموزان برای رشته ها و شغل هایی است که از کودکی برای آن تصویر سازی کردند. 

زندگی لوکس پزشکان آینده عبرت دانش آموزان

این کارشناس آموزشی همچنین یکی از دلایل اصلی انتخاب رشته تجربی در دانش آموزان را ناشی از اختلاف طبقاتی پزشکان با افراددیگر جامعه و برخوداری آنان از امکانات ، پول و دیگر موارد عنوان کرد و گفت: بسیاری از مردم تصور می کنند پزشکان تمامی امکانات خود را از راه پزشک شدن بدست آورده اند که البته بخشی از آن درست است. 

وی با اشاره به اینکه پزشک شدن در هر تخصصی دارای مراحل سخت و صرف هزینه های هنگفت است گفت: اما نمی توان این واقعیت را پنهان کرد که درآمد جامعه پزشکی در ایران از جایگاه متفاوتی برخوردار است که تقریبا اکثر تحصیل کردگان این حوزه را به جایگاه های اقتصادی و اجتماعی بالا سوق می دهد. 

وی ادامه داد: اما این واقعیت را نیز باید در نظر گرفت که تمامی دانش آموختگان رشته تجربی پزشک نخواهند شد و همانطور که آمارها نشان می دهد میزان قبول شدن دانش اموزان تجربی در کنکور پزشکی آن هم رشته های به اصطلاح پول ساز کمتر از ۱۰ هزار نفر یعنی حدود ۱.۶ دهم درصد است و باقی در رشته های کمتر برخوردار پزشکی قبول می شوند. 

همچنین به گفته این مشاور تحصیلی هر ساله تقریبا ۱۵ هزار دانشجوی علوم پزشکی جذب کار و مراکز درمانی می شوند که بخش قابل توجهی از آنان در حوزه پرستاری هستند. اما با این حال چهره شیک طبقاتی جامعه پزشکی برای هر دانش آموزی وسوسه انگیز است. 

اعترافی تلخ 

معاون متوسطه آموزش و پرورش مازندران نیز به نبود بازار کار در رشته های ریاضی و انسانی اشاره کرد و گفت: متاسفانه در این ۲ رشته به دلیل نبود اطلس شغلی و بازار کار مطمئن دانش آموزان کمتر استقبال می کنند. 

اسفندیار نظری با اشاره به اینکه اکثر دانش آموزان برای دستیابی به چهار تخصص پزشکی ، دندانپزشکی ، داروسازی و فیزیوتراپی دست به انتخاب رشته تجربی می زنند ، افزود: واقعیت این است که فضای شغلی در رشته های پزشکی در ایران بسیار گسترده تر و همچنین پر درآمدتر است. 

وی نیز به اختلافات طبقاتی پزشکان با دیگر اقشار جامعه اشاره کرد و گفت: این مسئله نیز تمامی ابتکار عمل برای برنامه ریز در هدایت تحصیلی را از نظام آموزشی گرفته است. 

معاون آموزش و پرورش مازندران  نقش خانواده را  در آینده سازی پزشکی برای دانش آموزان موثر دانست و افزود: خانواده ها به خصوص اعضایی که در رشته های دیگر توفیقی دست نیافتند نیز هدایتگر دانش آموزان به رشته تجربی برای دستیابی به پزشکی هستند. 

توازن ثروت و فرصت 

معاون آموزش و پرورش مازندران توازن ثروت و فرصت برای رشته های ریاضی را تنها راه حل برای برون رفت از بن بست هجوم به رشته تجربی عنوان کرد و گفت: دیگر نمی توان با نصیحت و تشویق دانش آموزان را هدایت کرد. 

نظری با بیان اینکه در ۶ سال گذشته مازندران کاهش چهار درصدی در انتخاب رشته تجربی را تجربه کرده است ، افزود:اما فراتر رفتن از این آمار نیازمند برنامه های عملیاتی است که باید در سطح ملی دنبال شود. 

وی تاکید کرد: انبوهی از دانش آموختگان بیکار رشته های ریاضی و انسانی مانع از هرگونه برنامه ریزی برای هدایت تحصیلی خواهند بود و اکنون نیز نمی توان دانش آٌموزان را با وعده و وعید منصرف یا قانع کرد. 

این مسئول در پایان اظهار داشت که هر ساله شرایط برای رشته های تجربی سخت تر و سخت تر می شود و می توان به جرات گفت که در سالهای آینده با بحران دانش آموختگان بیکار تجربی و پزشکی مواجه خواهیم شد.