زمانی که از دیپلماسی سخن به میان می‌آید اذهان به سمت‌وسوی دیدار و مذاکرات چندجانبه کشورها و نمایندگان آنان خواهد رفت اما دیپلماسی در شیوه جدید آن را نمی‌توان تنها در بخش سیاسی خلاصه کرد بلکه دیپلماسی عمومی شاخه‌ای از ارتباط بین‌المللی به شمار می‌رود که بخش‌های مختلفی مانند هنر، ورزش و اقتصاد را در بر خواهد گرفت. هرچند که در زیرشاخه‌های دیپلماسی عمومی مؤلفه‌های زیادی قرار می‌گیرد اما یکی از بارزترین مصداق‌های این شیوه از ارتباطات، دیپلماسی ورزش است؛ ورزشی که به‌عنوان کنش فردی و جمعی نقش مهمی در زندگی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مردم کشورهای مختلف دارد.
ورزش برخلاف دیگر مدل‌های خاص دیپلماسی قدرت آن را دارد که به یک محور مشترک برای تبدیل شود که درنهایت مردمان جهان را زیر یک پرچم واحد در تورنمنت‌هایی مانند المپیک و جام جهانی گرد آورد. ورزش در دنیای جدید در کنار تأثیرات جسمی، به‌عنوان صنعتی است که در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، تأثیرات کم‌نظیری دارد. کشورهای مختلف با آگاهی از چنین قدرت تأثیرگذاری به دنبال آن هستند تا با استفاده از قدرت نرم ورزش در سطح جهان به اهداف خود برسند.
با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و در دستور کار قرار گرفتن سیاست تعامل با دنیا ورزش نیز از این راهبرد بی‌تأثیر نبود بلکه فعالیت ورزشی تیم‌ها و بازیکنان حرفه‌ای ایران به ابزاری تبدیل شد که درنهایت زمینه را برای شناخت هر چه بیشتر فرهنگ ایرانی فراهم کرد. حضور در ۲ جام جهانی و یک المپیک به همراه اقداماتی که وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک انجام داد موجب شد تا دیپلماسی ورزشی ایران در سطح جهان تعامل‌گرا تر شود.
ورزش ایران باوجود کسب مدال‌های پرتکرار از رقابت‌های جهانی دیگر مانند گذشته ناشناخته نیست بلکه در خیلی از رشته‌ها مدعی به شمار می‌رود لذا برای حفظ تعامل یکی از محورهای اصلی تمرکز فعالیت امور بین‌الملل وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک بر موضوع کرسی‌های بین‌المللی است در هر دو حوزه ورزش و جوانان است. وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک باسیاست تعامل و همکاری با نهادهای بین‌المللی در این زمینه ضمن حفظ کرسی‌های قبلی و به دنبال افزایش آن در چند سال گذشته بوده است.
شمار این کرسی‌ها هم‌اکنون افزایش مهارت‌های دارندگان کرسی‌ها، کرسی‌های جدید هم به دست بیاید. این شیوه از تعامل موجب شده تا ورزش ایران که در قالب سه ارگان وزارت ورزش، کمیته ملی المپیک و پارالمپیک و ۵۳ فدراسیون در حال فعالیت است تا پایان سال ۲۰۱۹ صاحب ۳۲۰ کرسی بین‌المللی باشد.
استفاده بهینه از ظرفیت تورنمنت‌های بزرگ جهانی از دیگر زمینه‌هایی بود که وزارت ورزش از آن به بهترین شکل ممکن برای توسعه دیپلماسی ورزشی استفاده کرد. مسوولان این وزارتخانه با علم به قدرت رسانه‌ای تورنمنت بزرگی مانند جام جهانی فوتبال تمرکز خود را بر کارکردهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی این مسابقات گذاشت. وزارت ورزش میدان فراخ جام جهانی فوتبال را به عرصه ای برای معرفی دستاوردهای اجتماعی و فرهنگی کشور خود تبدیل کرد.
اما اقدامات وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک در توسعه دیپلماسی عمومی تنها به کارهای اجتماعی و فرهنگی ختم نشد بلکه استفاده از قدرت تعامل و ظرفیت بین‌المللی وزیر ورزش و کمیته ملی المپیک ورزش ایران را از محرومیت‌های زیادی نجات داد. یکی از این محرومیت‌ها مشکلاتی بود که برای ورزش ایران پس از مسابقه سعید مولایی پیش آمد. درحالی‌که به خاطر حاضر نشدن این جودوکار در برابر حریفی از رژیم صهیونیستی بسیاری منتظر تعلیق تمام ورزش ایران بودند اما رایزنی‌های مسعود سلطانی‌فر و سید رضا صالحی امیری درنهایت سایه این تهدید را کم کرد و تعلیق به‌صورت موقت به رشته جودو منتهی شد. همچنین در زمان سلب امتیاز میزبانی از تیم‌های ایرانی در لیگ قهرمانان آسیا سفر نمایندگان وزارت ورزش به مقر کنفدراسیون فوتبال آسیا درنهایت منجر به شکستن این محرومیت شد.
همچنین در جریان برگزاری فینال لیگ قهرمانان آسیا در ایران بیش از ۲۰۰ شخصیت بزرگ ورزشی جهان به ایران سفر کردند و از نزدیک با جو ورزش ایران آشنا شدند. آن سفر و نشست میان مسوولان ایران و فدراسیون‌های جهانی موجب شد تا بسیاری از دیدگاه‌ها نسبت به میزبانی ایران تغییر کند. شاید برگزاری آن بازی و تمهیداتی که وزارت ورزش و جوانان در دستور کار قرار داده بود بسیاری از پیش‌زمینه‌های ذهنی درباره ایران را تغییر و میزبانی شایسته کشورمان موجب تمجید بسیاری از مهمانان حاضر قرار گرفت.
اما ورزش در دولت دوازدهم همیشه در خدمت سیاست نبود بلکه در برخی مواقع سیاسیون با پادرمیانی مشکلات ورزش ایران را حل‌وفصل می‌کردند. در جریان سفر «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه و ضیافت شام او با «حسن روحانی» رییس جمهوری ایران موضوع محرومیت باشگاه پرسپولیس به خاطر قرارداد مهدی طارمی به میان آمد که اردوغان با پادرمیانی خود رضایت باشگاه ورزشی آن کشور را گرفت و تاخیر در اعتراض به رای نیز موجب محرومیت پرسپولیس نشد.
نظر شما