کرونا و مشکلات چندوجهی آن در حیات اجتماعی

به گزارش ایرنا، هر چند کرونا همه کشورهای جهان را مورد حمله قرار داده و اقتصاد آنان را در هم شکسته است، اما تاثیرات آن در کشوری مانند ایران که با تحریم های ظالمانه و غیرقانونی آمریکا روبروست، به گونه دیگری بروز یافته است.  

البته نباید از حق گذشت که دولت از ابتدای شیوع کرونا با تمام توان برای حمایت از اقشار ضعیف و کم درآمد از یک سو و اتخاذ تصمیم های کارشناسی در قالب ستاد ملی مقابله با کرونا از سوی دیگر برای مقابله با این ویروس مرگبار کوشیده است.

با این وجود هر چند کرونا در همه ابعاد اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه ایرانی تاثیر گذاشته است، اما بدون شک تاثیرات اقتصادی آن به دلیل اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی و تعطیلی کسب و کار و کاهش تعداد نیروی کار حاضر در مراکز تولیدی بیشتر از سایر حوزه ها بوده است.

ایرنا مرکز تبریز با درک اهمیت شیوع کرونا و تاثیر آن بر اقتصاد کشورمان و به تبع آن آذربایجان شرقی، میزگردی را با سه تن از اساتید اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی تبریز برگزار کرده است که ماحصل آن در زیر ارایه می شود؛ 

کارشناسان اقتصادی، چین را برنده بلامنازعه بحران کرونا در دنیا می‌دانند

مدیر گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز با اشاره به اینکه چین نخستین کشوری بود که توانست بر بحران کرونا غلبه کند، گفت: روابط نزدیک ایران و چین در ماه‌های آینده موجب بهبود وضع اقتصادی ایران پس از کرونا می‌شود.

دکتر  غلامرضا کاظمی زاده اظهار کرد: کارشناسان اقتصادی، چین را برنده بلامنازعه این بحران می‌دانند و  از آنجایی که ارتباطات ایران با چین نیز بسیار نزدیک و تاثیر گذار است، بر این اساس پیش بینی می کنند که ایران در مراحل بعدی از فضای اقتصادی دو طرفه بهره مند شود.

وی با اشاره به اینکه کانون بحران و همه گیری کرونا از جمله مسایل بسیار مهمی است که دنیا را درگیر کرد، افزود: بحران کرونا سریع دنیا را درگیر کرد که موجب غافلگیری و همه گیری در تمام قاره ها و کشورهای جهان شد، اما چون کانون کرونا به عنوان یکی از قطب ها و قدرت های اول اقتصادی دنیا محسوب می شد، در مرحله اول خسارت های سنگینی را به این کشور و کشورهای دوست وارد کرد اما در ادامه و مرحله دوم چین موجب مهار کرونا شد.

وی با اشاره به روند ابتدایی شیوع کرونا در دنیا، گفت: عامل غافلگیری و همه گیری موجب خسارت های اقتصادی در بخش‌های مختلف شد.

کاظمی زاده ادامه داد: چون چین به عنوان کانون شیوع جزو قدرت های اول اقتصادی دنیا بود و با ایران نیز روابط اقتصادی و سیاسی نزدیکی داشت، در مرحله اول موجب ایجاد خسارت های اقتصادی فراوانی در دنیا و ایران شد، ولی در ادامه توانست بحران را مهار کندچون چین به عنوان کانون شیوع جزو قدرت های اول اقتصادی دنیا بود و با ایران نیز روابط اقتصادی و سیاسی نزدیکی داشت، در مرحله اول موجب ایجاد خسارت های اقتصادی فراوانی در دنیا و ایران شد، ولی در ادامه توانست بحران را مهار کند.

وی یادآوری کرد: همه گیری کرونا موجب اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی و کاهش ساعات کار همچنین موجب کاهش سطح درآمد کشورها شد.

 مدیر گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز همپنین افزود: کاهش ساعت کاری و همین طور تعداد نیروهای انسانی به علت اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی در مراکز تولیدی موجب کاهش سطح درآمد نیز به صورت طبیعی شد.

وی گفت: کاهش نیروی انسانی و کاهش ساعت کاری در طرح فاصله اجتماعی عواقبی دارد و از طرف دیگر با توجه به تحریم های ظالمانه که معضلاتی را در ایران به همراه داشته، مشکلات را عمیق تر کرد.

وی همچنین توضیح داد: خانوارهای ایرانی را تحریم های ظالمانه و در کنار آن عمق بخشی کرونا دچار مشکلات اقتصادی کرده و تحت فشار قرار داده، هزینه‌های بهداشتی را نیز با وجود این مشکلات به خانواده ها تحمیل کرده است.

وی تاکید کرد: در حالی که فشار بر خانواده های ایرانی و جامعه وارد شده، دولت باید در اینجا وارد عمل شود و از خانوارها حمایت کند؛ از طرفی چون کسری بودجه وجود دارد، کار دولت نیز سخت شده است.

 کاظمی زاده همچنین گفت: ‌کاهش رشد اقتصادی در سطح دنیا موجب شده که رشد اقتصادی کشورها نیز تحت تاثیر قرار گیرد، در نتیجه حجم تجارت بین الملل نیز به شدت کاهش یافته است؛ با این شرایطی که اتفاق افتاده صنایع نیز از خانوارها حمایت کردند و نوع تولیدات خود را تغییر دادند و به این دلیل بخش تولید از چرخه توسعه ای خارج شد.

وی ادامه داد: در جامعه شاهد تورم جدیدی هستیم که نام آن را ‌کرونای تورمی می نامیم که به شدت موجب تورم در اقتصاد شده است؛ جامعه اقتصادی ما جامعه پیشرفته نیست و در واقع در حال گذار است و از این وادی متحمل آسیب می شوددر جامعه شاهد تورم جدیدی هستیم که نام آن را ‌کرونای تورمی می نامیم که به شدت موجب تورم در اقتصاد شده است؛ جامعه اقتصادی ما جامعه پیشرفته نیست و در واقع در حال گذار است و از این وادی متحمل آسیب می شود. 

کاظمی زاده ادامه داد: کارخانه های ما به کار نیروی انسانی تاکید دارند، اما در دوره ای که بر روی کاهش ارتباطات یعنی فاصله اجتماعی تاکید شده است، مشکل بکارگیری نیروی انسانی نیز بر اقتصاد تاثیر گذاشته است، ‌مثلا بخش هایی مثل گردشگری، صنعت مرغداری و دامداری در این مدت خسارت های فراوانی را متحمل شدند.

کرونا موجب از هم پاشیدن اتحادیه اروپا می شود 
 مدیر گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز گفت: چین در عرصه سیاسی و اقتصادی حرف اول را خواهد زد، اما باید توجه کنیم که کرونا موجب اتفاق مهم دیگری شده و آن این است که اتحادیه های اقتصادی و سیاسی اروپا را دچار تزلزل کرده است.

کاظمی زاده تاکید کرد: شاید اتحادیه اروپا از هم  بپاشد، زیرا زمانی که ایتالیا از اتحادیه اروپا کمک خواست کشوری در اروپا کمک نکرد، البته سایر کشورهای اروپا نیز به صورت خفیف تر با این پدیده مواجه شدند که ممکن است این اتحادیه را محکوم به فروپاشی کند.

وی افزود: انگلیس از اتحادیه اروپا خارج شده و پیش‌بینی می‌شود ایتالیا هم چنین کاری را و در ادامه آن دیگر کشورهای اروپایی هم چنین اقدامی را تکرار کنند.

 وی همچنین اظهار کرد: کسب و کارهای اینترنتی و سرمایه‌گذاری در این خصوص پیشروی خاصی خواهد داشت و در این حوزه جهان و ایران پوست اندازی خواهند کرد.

کرونا موجب شده نقدینگی سرگردان جامعه در بازار سرمایه ماندگار و دایمی شود

مدیر گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور تبریز نیز با اشاره به کاهش معاملات ملکی در حوزه مسکن به علت شیوع کرونا، گفت: کرونا موجب شده نقدینگی سرگردان جامعه به مدت طولانی در بازار سرمایه که اکنون بیشتر معاملات در آن به صورت مجازی صورت می گیرد، ماندگار و دایمی شده و بازار سرمایه بیش از پیش هیجانی شود.

دکتر سیاوش جانی اظهار کرد: شیوع کرونا سطح فعالیت هایی که انجام آنها از طریق امکانات مجازی امکان پذیر است را کمتر تحت تاثیر قرار داده و حتی در برخی مواقع موجب افزایش این فعالیت ها شده است. 

وی افزود: شیوع کرونا و تلاش برای جلوگیری از شیوع بیشتر آن منجر به کاهش سطح فعالیت های اقتصادی و افزایش بیکاری شده است. 

وی اظهار کرد: کاهش سطح فعالیت های اقتصادی و افزایش بیکاری از یک سو منجر به کاهش برخی هزینه ها از جمله هزینه تفریحات و  سرگرمی  و از سوی دیگر به دلیل کاهش درآمد بسیاری از اقشار جامعه به خصوص قشر کم درآمد جامعه منجر به کاهش مصرف شده است.

دکتر جانی همچنین گفت: تغییرات اقتصادی ناشی از شیوع کرونا برای کل کشور می توان صدق کند، البته بسته به ترکیب فعالیت های اقتصادی استان، حساسیت مردم نسبت به جلوگیری از شیوع بیماری و امکانات هر استان در انجام فعالیت ها به صورت مجازی،  میزان تاثیر پذیری اقتصاد می تواند تا حدودی از هم متفاوت باشد.

تحولات عرصه جهانی تا سال ۲۰۵۰ میلادی را باید مد نظر داشته باشیم

آینده پژوه و استاد دانشگاه تبریز با بیان اینکه کرونا مستقیماً کسب و کارها را هدف قرار داده است، اعلام کرد: گذر از این وضعیت نیاز به بازبینی راهبردها در کسب و کارها و در تمامی حوزه ها ایجاد کرده و ما نیاز به آینده پژوهی در این سطوح داریم.

دکتر حسن رضازاده افزود: با توجه به سیاست گذاری های کلان ملی در ارتباط با کرونا، استان‌ها مستقل از این سیاست‌گذاری‌ها نیستند و از سیاست گذاری ملی و کلان کشوری تاثیر می پذیرند، اما بخش‌های خصوصی باید آینده‌پژوهی را جدی تلقی کنند و تحولات عرصه جهانی تا سال ۲۰۵۰ را که برخی از کشورها از جمله چین و سایر کشورهای پیشرفته آن را دنبال می‌کنند، باید ما نیز مد نظر داشته باشیم.

وی اظهار کرد: کرونا بر حوزه کسب و کارها تغییرات بسیار مستقیم و زیادی گذاشته است و ما باید با این پدیده برخورد سیستمی کرده و اکوسیستمی برای مقابله با آن داشته باشیم؛ همچنین کسب و کارها اگر بخواهند در مقابل فشارهای اقتصادی ناشی از کرونا مقاومت کنند و تاب آوری داشته باشند حتماً باید به یک اکوسیستم فکر کنند و شدیداً توصیه بر اقتصاد دانش‌بنیان است.

وی اضافه کرد: همچنان که انقلاب های علمی منجر به انقلاب صنعتی شد، الان نیز باید صنایع ما به دانش مجهز شوند و مخصوصاً صنایع ما به دانش بنیان بودن فکر کنند که اگر چنین فکر نکنند دچار بحران خواهند بود و باید با متخصصان امر در ارتباط باشند؛ در کشور چین مطالعات عمیقی انجام شده است که تا سال ۲۰۴۰ به بعد علم اطلاعات بر فناوری غلبه خواهد کرد؛ جایی که دانش خودش را در درآمدزایی نشان خواهد داد .

استاد دانشگاه تبریز تشریح کرد: شرکت هایی چون گوگل، فیسبوک، اینستاگرام همه فعالیت های خودشان را بر سطح دانش تعریف کرده‌اند و اساس کار خودشان را بر دانش بنیان بودن گذاشته اند و این نشانه تحولاتی است که لازم است در سطح کلان به این قضیه در کشور ما توجه شود؛ در سطح استانی هم باید نمایندگان و مسئولان کمک بکنند تا شرایط استان را درست ترسیم کرده و سیاست‌گذاری‌های درست انجام دهند تا چه درحوزه تولید و چه در حوزه خدمات ما با مشکل مواجه نشویم و اکوسیستم نسخه  بسیارخوبی است تا ما خودمان را از این تلاطم امواج حفظ کنیم.

وی گفت: تحولات رفتاری را پایدار می دانم؛ اینکه بعد از کرونا چه اتفاقی رخ می‌دهد و اینکه کرونا مانند ایدز ماندگاری خواهد داشت و وقتی به روند ها نگاه می کنیم به نوعی تغییرات الگوی رفتاری را در جامعه خودمان نیز مشاهده می کنیم.

وی افزود: امروزه برخی کارشناسان توصیه می‌کنند ما باید از شلوغ کردن شهرها بپرهیزیم و این امر منجر به بحث های حاشیه نشینی و ویلا سازی در باغ ها و روستاها می‌شود؛ توصیه می‌شود که از شهرنشینی دوری کنید، البته این مباحث بین‌رشته‌ای است و یک رشته نمی تواند تصمیم بگیرد؛ هیچ تصمیم سیاسی - اقتصادی نمی تواند فقط یک جنبه داشته باشد، بنابراین ما امروز به علم و دانش بین رشته‌ای نیاز داریم و همه مسائل از عهده یک دانش و یک تخصص بر نمی آید؛ باید اهمیت حوزه ها را شناسایی کنیم و نسبت به آن نقشه راه ترسیم کنیم و بدانیم در ۲۰۵۰ به کجا می‌خواهیم برسیم تا بتوانیم قدم به قدم با تحولات جهانی پیش برویم.

 دکتر رضازاده اظهار کرد: آینده پژوهی می گوید قدری در برنامه‌ریزی‌ها انعطاف داشته باشید و راهبردها را کوتاه مدت کنید؛ راهبردهای میان مدت تعیین کنید که تحقق این امر نیازمند همفکری است؛ باید همه همدل باشیم، باید بحث منافع ملی در سیاست گذاری های ما به شدت مورد تاکید قرار بگیرد؛ هم در عمل و هم در نظریه.

نقدینگی جامعه در دوران کرونا به سمت بازار بورس سرازیر می شود

استاد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی تبریز گفت: در عصر کرونا بازار بورس بازار اول سرمایه‌گذاری در کشور خواهد ماند و نقدینگی موجود در جامعه به سمت بازار بورس سرازیر می‌شود.

دکتر رقیه نظری اظهار کرد: نقدینگی موجود در این دوره از ۲ سو به سمت بازار بورس سرازیر می شود، نقدینگی خرد(با مبلغ کم و متوسط) و نقدینگی بزرگ (با مبلغ بالا) منبع این نقدینگی است. 

وی افزود: تغییرات ناگهانی اقتصادی به هر جمعیتی آسیب  می زند، ولی رکود اقتصادی طولانی مدت تاثیر بیشتری بر افراد جوان خواهد داشت که این مساله و مشکل در کشور ما نیز باید کانون توجه قرار بگیردتغییرات ناگهانی اقتصادی به هر جمعیتی آسیب  می زند، ولی رکود اقتصادی طولانی مدت تاثیر بیشتری بر افراد جوان خواهد داشت که این مساله و مشکل در کشور ما نیز باید کانون توجه قرار بگیرد.

دکتر نظری گفت: فعلا بورس بازار اول سرمایه گذاری در کشور خواهد ماند و نقدینگی موجود در جامعه  از ۲ سو به سمت بازار بورس سرازیر می شود، نقدینگی خرد با مبلغ کم و متوسط و نقدینگی بزرگ با مبلغ بالا است.

وی افزود: کنترل شیوع کرونا نیازمند کم شدن ارتباطات انسانی غیرضروری با هدف کاهش زنجیره شیوع کرونا می باشد، ولی به دنبال این قضیه شوک هایی در عرضه اقتصاد وارد شده که این شوک ها از اعمال سیاست قرنطینه خانگی، تعطیلی کسب و کارها و تعدیل نیروی کار، اختلال در زنجیره تامین، کاهش صادرات و واردات، کاهش بهره وری و مشکل در تامین مواد اولیه تولید ایجاد شده که البته برخی از آنها اجتناب ناپذیر بوده است.  

وی با بیان اینکه شوک عرضه منجر به شوک تقاضا در ایام کرونا نیز شده است، اظهار کرد: به دلیل تعطیلی کسب و کارها و تعدیل نیروی کار درآمد افراد کاهش یافته و تقاضا کاهش  یافته است.

دکتر نظری ادامه داد: به تعویق افتادن خرید کالاهای ضروری و جابجایی تقاضا بین صنایع مختلف نیز را شاهد هستیم، عدم اطمینان نسبت به آینده، پس انداز خانوارها را افزایش داده و موجب به تعویق افتادن خرید کالاهای ضروری جوامع شده است.

وی شوک به بازار نفت را از دیگر اثرات کرونا دانست و افزود: کاهش شدید قیمت نفت به دلیل چشم انداز منفی اقتصاد جهانی، کاهش تقاضای نفت از طرف چین( بزرگترین وارد کننده نفت خام)، البته قبل از کرونا منازعات بین صادر کنندگان  نفت هم در کاهش قیمت نفت تاثیر داشته است.

استاد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اظهار کرد: در سطح استانی هم شرکت ها، بنگاه ها، اعضای هیات مدیره و مدیران ارشد شرکت ها با چالش  های فراوانی روبرو هستند، اتخاذ تصمیم در سایه راهبرد سرکوب  و قرنطینه موجب شد که در  آذربایجان شرقی هم برخی مشاغل به شدت آسیب دیدند به خصوص مشاغلی که روز مزد بودند. 

دکتر نظری ادامه داد: در آذربایجان شرقی صنعت گردشگری  در دوران تحریم اهمیت بسیار زیادی دارد  و یکی از موتورهای اشتغال و تولید بوده نیز دچار بحران شده است.

وی گفت: در بخش صنایع غذایی افزایش فروش را داشته ایم ولی با گذشت زمان به دلیل مشکل زنجیره تامین مواد، قیمت مواد اولیه افزایش یافته و تولید کاهش می یابد.

وی افزود: شوک بر بازار ارز آذربایجان شرقی نیز سرایت کرده و به علت بسته شدن مرزهای زمینی و مرزهای هوایی شاهد کاهش صادرات و واردات در صنایع و بخش کشاورزی این استان بوده ایم.

وی اظهار کرد: تاثیر بیماری کرونا بر سلامت جسمی افراد، تغییر روش زندگی افراد و متوقف ساختن فعالیت های عادی منجر شده است که در صورت عدم توجه کافی به این موارد انتظار بر این است که این اثرات به ویژگی بلند مدت تبدیل شود، البته این بیماری بر سطح اقتصاد هم تاثیر شدیدی داشته و منجر به رکود اقتصادی شده طوری که در صورت عدم مدیریت بهینه، دوران برگشت به شرایط عادی می تواند بلند مدت باشد.

عصر کرونا دوران جنگ جهانی سوم است هر کشور بتواند زودتر کرونا را مهار کند ابرقدرت جدید اقتصادی دنیا خواهد بود

استاد گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی تبریز گفت: شیوع ویروس کرونا موجب چرخش دانش اقتصادی از سنتی به اقتصاد الکترونیکی می شود.

دکتر محمدرضا ناهیدی افزود: زمانی که یک بحران در سطح جهانی رخ می‌دهد، آثار آن نیز جهانی است، پس اقتصاد جهان دچار تغییر خواهد شد و در این بین کشورهای توسعه یافته که در مرحله رشد اقتصادی تعادلی، آرام و متوازن هستند و تجربه‌های عملگرایی و اجرایی دقیق و مدون دارند، این دوره گذر را پشت سر خواهند گذاشت.

وی اظهار داشت: این کشورها به راحتی چرخش‌های دانشی و انفورماتیکی اقتصاد را انجام خواهند داد، چرا که زیرساخت‌های لازم را دارند، اما کشورهای در حال توسعه و آنهایی که در مراحل کوتاه مدت و حتی میان مدت رشد اقتصادی قرار داشته و در طول سال‌ها تجربه‌های اجرایی موفقی هم نداشته‌اند و از طرف دیگر زیرساخت‌های لازم و مناسبی را هم ندارند، در این پوست اندازی اقتصادی دچار بحران خواهند شد، مگر اینکه تفکرات و برنامه‌های ناقص اقتصادی را فراموش کرده و طرحی نو در اندازند.

دکتر ناهیدی کرد: دوران کرونا به نوعی جنگ جهانی سوم است طوری که هر کشور بتواند زودتر و بهتر کرونا را مهار کند به عنوان ابرقدرت جدید اقتصادی ظهور پیدا خواهد کرد و اقتصاد دنیا را مدیریت می کند. 

وی با بیان اینکه به لحاظ اقتصادی، ایران پس از کرونا متفاوت از پیش از کرونا خواهد بود، ادامه داد: اقتصاد ایران پس از کرونا اگر آن چرخش‌های لازم را انجام ندهد و یا قادر به انجام آن نباشد، دچار شرایط بی‌سابقه رکود و تورم خواهد شد و بسیار بیشتر از رکود و تورمی را که سال‌هاست گریبان اقتصادمان را گرفته است، تجربه خواهد کرداقتصاد ایران پس از کرونا اگر آن چرخش‌های لازم را انجام ندهد و یا قادر به انجام آن نباشد، دچار شرایط بی‌سابقه رکود و تورم خواهد شد و بسیار بیشتر از رکود و تورمی را که سال‌هاست گریبان اقتصادمان را گرفته است، تجربه خواهد کرد.

وی اضافه کرد: در این راستا برای زیست بهتر پساکرونایی هر دو سمت جامعه یعنی بخش عمومی(دولت) و مردم باید تفکرات و رفتار اقتصادی خود را تغییر دهند؛ دولت به گونه‌ایی که گفته شد و مردم با تغییر رفتار مصرفی و ارتقای رفتار تولیدی و کسب وکاری به سمت ساختاری غیر از ساختار سنتی امروز حرکت کنند و نباید فراموش شود که رفتارهای هر دو بخش علت و معلول و مکمل همدیگر هستند.

دکتر ناهیدی با اشاره به اینکه اقتصاد به عنوان شاخه‌ای از سیستم اجتماعی دچار بحران‌های بزرگ و چه بسا غیرقابل جبران حداقل در مدت زمان اندک خواهد شد، افزد: گو اینکه در حال حاضر هم شروع بحران‌ها به چشم می‌خورد.

وی گفت: چه پس از کرونا و چه در ایام طولانی کرونا، اقتصاد ایران، هم در سطح خرد و هم در سطح کلان باید چرخشی داشته باشد به سمت اقتصاد دانش‌ بنیان و انفورماتیکی و باید توجه داشت که اقتصاد سنتی و بدون ساخت دانشی و حتی انفورماتیکی در شرایط بحرانی فعلی و بعد از بحران کرونا قابل دوام نیست.

این استاد دانشگاه آزاد اسلامی تبریز درباره تغییر و تحولات اقتصاد آذربایجان شرقی در دوران کرونایی، گفت: عمده تغییرات اقتصادی استان در رابطه با سیستم خرده فروشی به چشم می‌خورد، به ویژه خرده فروشی‌های سنتی.

ناهیدی اضافه کرد: در مرحله اول اثر کاهش درآمدی گردشگری استان که بسیار وسیع بوده و این اخلال در درآمد در فصلی از سال اتفاق افتاده که از بیشترین میزان درآمدهای حاصله سود می‌برد و طبیعتا کسب و کارهای مرتبط با آن چه به شکل مستقیم و چه غیر مستقیم دچار آسیب شده‌اند.

وی اظهار داشت: همچنین با شیوع ویروس کرونا کسب و کارهای کوچک و خرده فروشی‌ها که عموما" از آسیب‌پذیرترین طبقات اجتماعی محسوب می‌شوند و به اصطلاح سطح تاب‌آوری کمتری نسبت به سایر بنگاه‌های اقتصادی دارند، روزهای بسیار سخت درآمدی و معیشتی را سپری می‌کنند. 

ناهیدی با بیان اینکه دولت در بودجه سال ۱۳۹۹ فروش نفت را یک میلیون بشکه در روز به نرخ  ۵۰ دلار در نظر گرفته تا طی سال در حدود ۲۰ میلیارد دلار درآمد داشته باشد، گفت: این ارقام تا حدی می‌توانست کفاف تامین مخارج دولت در سال پیش رو را بدهد، اما بحران فعلی موجب سقوط قیمت نفت به حدود ۱۴ دلار و از طرف دیگر تحریم فروش نفت ایران شرایط بسیار نامطمئن نشان می‌دهد اقتصاد ایران دچار بحران می شود.

آمریکا در مبارزه با کرونا ضعیف تر از کشورهای شرق آسیا عمل کرد

مدیر گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز همچنین گفت: دولت باید از زیرساخت ها و کسب و کارهای مجازی حمایت کند و موجب رونق کسب و کارهایی که با وجود کرونا از رونق نیفتادند یا در این دوره توانستند رونق بگیرند، شود.

دکتر کاظمی زاده افزود: اتفاق مبارکی که در این دوره افتاده، این است که فضا برای ایجاد شرکت‌های دانش بنیان مهیا شده و اکنون جامعه ۲ گام به جلو در این خصوص حرکت کرده و مهارت های لازم هم کسب شده است. 

وی ادامه داد: در صورتی که پیش از این نسبت به فعالیت شرکت‌های دانش بنیان یا کسب و کارهای مجازی رغبت و علاقه مندی کمتری بوده و زیرساخت‌های فضای مجازی نیز تا کنون خوب مهیا نشده بود.

وی همچنین یادآور شد: استان‌هایی که در صادرات فعال بودن و یا بر صنعت گردشگری تکیه داشتند، در دوران کرونا بیشتر آسیب خواهند دید.

مدیر گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اضافه کرد: استان‌هایی که زیرساخت های اینترنتی ضعیفی دارند، هم در این دوره بیشتر آسیب ‌می بینند.

دکتر کاظمی زاده همچنین با اشاره به دیگر توفیقات چین در مقابله با کرونا اظهار کرد: چون به نوعی سرمایه هایی را که در داخل این کشور و حتی کشورهای دیگر بود، تصاحب کرد و در واقع نخستین کشوری بود که توانست کرونا را مهار کند در نتیجه توانست به لحاظ سیاسی نیز موفق عمل کند.

وی با بیان اینکه آمریکا در مقابله با کرونا از برخی کشورهای آسیایی ضعیف تر عمل کرد، یادآور شد: چین اکنون تجهیزات پزشکی به کشورهای اروپایی صادر و به این کشورها نیز کمک می کند، در حالی که انتظار می رفت آمریکا این کار را انجام دهد، ولی چین وارد این عرصه شده و گوی سبقت را از آمریکا روبوده است.

ماندگاری نقدینگی در حوزه های مالی موجب نوسانات بیشتر اقتصاد شده است

مدیر گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور تبریز نیز گفت: قاعده کلی در خصوص ماندگاری تغییرات بعد از هر اتفاقی این است که اگر آن اتفاق بتواند نوع رفتار و دیدگاه مردم را تغییر دهد و به این ترتیب آن اتفاق در قاعده تصمیم گیری افراد وارد شود، تغییرات ماندگار خواهد بود و در غیر اینصورت تغییرات ایجاد شده بعد از رفع بیماری از بین می رود.

دکتر جانی اضافه کرد: البته ایجاد تغییرات ناشی از هر اتفاقی به مدت زمان آن اتفاق نیز بستگی دارد هر چه دوران اتفاق بیش باشد تغییرات نیز بیشتر و دائمی تر می شوند.

 وی تاکید کرد: در صورتی که دوران کرونا کوتاه مدت باشد، کاهش سطح فعالیت ها  و درآمد بعد از رفع کرونا در بسیاری از زمینه ها به حالت اول خود بر می گردد، اما این امکان نیز وجود دارد که در بلندمدت برخی فعالیت ها که به دلیل کرونا از بین رفته و توسط فعالیت های دیگر جایگزین شده‌اند،  احیاء نشوند. 

وی گفت: انجام حضوری برخی فعالیت ها که در دوران شیوع کرونا مجازی شده می تواند از دسته تاثیرات کرونا باشد و مهمتر  اینکه طولانی بودن ماندگاری نقدینگی در حوزه های مالی که موجب نوسانات بیشتر اقتصاد شده است شاید در حافظه فعالان اقتصادی ماندگار شود و تصمیم گیری ها را در زمینه سرمایه گذاری تحت تاثیر قرار دهد.  انجام حضوری برخی فعالیت ها که در دوران شیوع کرونا مجازی شده می تواند از دسته تاثیرات کرونا باشد و مهمتر از همه طولانی بودن ماندگاری نقدینگی در حوزه های مالی که موجب نوسانات بیشتر اقتصاد شده است شاید در حافظه فعالان اقتصادی ماندگار شود و تصمیم گیری ها را در زمینه سرمایه گذاری تحت تاثیر قرار دهد.  

وی همچنین اظهار کرد: به دلیل گسترده بودن تاثیر شیوع کرونا و البته مهمتر از آن  درک این گستردگی از سوی عموم مردم می‌تواند کرونا را به یکی از بزرگترین بحران های جامعه در دهه های اخیر تبدیل کند به خصوص اگر دوران درگیری جوامع به این بیماری طولانی باشد.

مدیر گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور تبریز گفت: فرهنگ مردم در خصوص نحوه تعامل های اجتماعی در همه شئونات که موجب کاهش شیوع شود، امکانات غیر حضوری انجام فعالیت ها، جایگزین کردن فرایندهای جدید انجام کار به جای فرایندهای سنتی  قبل از کرونا، باید تقویت شود.  

دکتر جانی اظهار کرد: با عنایت به تحلیل انجام شده بسته به دوران درگیری جوامع به بیماری کرونا اگر دوران مذکور کوتاه مدت باشد، به رغم اینکه در برخی زمینه ها تغییراتی اتفاق خواهد افتاد اما در کل تغییرات اساسی در جوامع صورت نخواهد گرفت.

معاون آموزشی دانشگاه پیام نور تبریز گفت: اما اگر دوران درگیری به کرونا زمانبر و طولانی باشد، به طور قطع برخی فعالیت ها جایگزین برخی فعالیت ها می شود و تغییرات بیشتر و ماندگارتری اتفاق خواهد افتاد و فضای حاکم بر فضای کسب و کار متفاوت از قبل خواهد شد.

دکتر جانی با اشاره به اهمیت اقتصاد مقاومتی در مقابله با کرونا، ادامه داد: اینکه اقتصادها باید به شوک های خارجی مثل کرونا مقاوم باشند و برای این کار موضوع شفافیت، اطلاع رسانی و خودجوش بودن عناصر فعال در اقتصادها مطرح استاقتصادها باید به شوک های خارجی مثل کرونا مقاوم باشند و برای این کار موضوع شفافیت، اطلاع رسانی و خودجوش بودن عناصر فعال در اقتصادها مطرح است، موضوع تقویت نهادها و کارکرد آنها به طوری که بتوانند در مقابل شوک های خارج از سیستم، کارکرد سیستم را ترمیم و به حالت اول خود در کمترین زمان ممکن برگردانند.

کرونا بزرگ ترین بحران جامعه بشری است/ خودروسازان بسیار بزرگ به تولید ماسک روی آوردند

آینده پژوه و استاد دانشگاه تبریز گفت: قطعاً این گونه است، وقتی بحرانی بلافاصله خودش را نشان می‌دهد و همه دنیا را تحت تاثیر قرار می‌دهد، همه کسب و کارها و ادارات و اصناف را تعطیل می‌کند؛ به طور قطع در آینده تأثیرات اقتصادی خواهد داشت و این تاب‌آوری اقتصاد است که بتواند در برابر بحران ها بایستد و بتوانند به راحتی روی سیستم جدید سوئیچ کند .

دکتر رضازاده افزود: این حوزه یکی از عمیق‌ترین بحث هاست؛ ما باید برای این منظور در حوزه امنیت سایبری خودمان را تقویت کنیم چون بحث هایی در دورکاری دیدیم که شدیداً به عنوان استراتژی کوتاه مدت جواب داد و ما باید به این سیستم عادت کنیم و اگر حتی به قبل کرونا برگشتیم باید یک آلترناتیوی برای چنین رویدادهایی داشته باشیم. آی‌تی بهترین راهکار و ابزار ماست، آی‌تی سازمان ها را باید خیلی تقویت کنیم، زیرساخت های عادی سازمان‌ها را هم در سطح استانی و هم ملی تقویت کنیم.

وی اظهار کرد: برای راه اندازی سیستم آموزش آنلاین ما خیلی سختی کشیدیم، بنابراین باید هم برای امروز و هم برای آینده سیستم های مورد نیاز را خریداری و تجهیز کنیم تا با کمترین آسیب‌ها بتوانیم بر مشکلات کنونی و مشکلات احتمالی آینده غلبه کنیم؛ باید چشم انداز مشخصی از آینده ترسیم کنیم تا اقتصادمان در برابر این بحران ها و فشارها تاب آوری داشته باشد.

استاد دانشگاه تبریز گفت: ایران نیز به دنبال تمام کشورهای جهان متاثر از این پدیده خواهد بود و حتماً متفاوت خواهد بود؛ ببینید ما یک ماه کرونا را جدی گرفتیم و توانستیم تا حدود بسیار زیادی کنترل کنیم، اما بعد از آن مقداری شل گرفتیم و آمار مبتلایان بالا رفت؛ باید قضیه را جدی بگیریم. ما با یک دنیای جدید مواجه شده ایم، بنابراین باید در هر حوزه آمادگی داشته باشیم، زیرا که مرحله بعدی معلوم نیست؛ آیا اتفاقی که به وجود می‌آید از این بحران پیچیده تر و بزرگ تر خواهد بود یا نه؟ تنها راه مطمئن، داشتن چشم‌انداز ،راهبرد و آینده‌پژوهی است، چون مسایل اقتصادی و سیاسی با هم تنیده هستند ما باید همیشه آمادگی خود را حفظ کنیم و همیشه آلترناتیوی برای این روزها و روزهای بحرانی آینده داشته باشیم.

دکتر رضازاده با بیان اینکه ایران پس از کورنا از نظر اقتصادی متفاوت خواهد بود، افزود: البته این مسئله برای کل دنیا حاکم است؛ سازمان اقتصاد جهانی مطالعات زیادی در این زمینه انجام داده است و الان روی سیستم پزشکی تمرکز کرده اند، اما چشم انداز آینده شان برای اقتصاد جهانی است و اینکه چه تکان هایی به اقتصاد جهانی و اقتصاد کشورها وارد می‌شود.

وی اظهار کرد: کل دنیا اکنون بر روی مسائل اقتصادی تمرکز کرده، چون هجمه شدیدی وارد شد؛ حتی خودروسازان بسیار بزرگ و جهانی هم در مدت زمان کوتاهی به فکر تغییر خط تولید افتادند و به تولید ماسک روی آوردند، اما تغییر راهبردی ندادندکل دنیا اکنون بر روی مسائل اقتصادی تمرکز کرده، چون هجمه شدیدی وارد شد؛ حتی خودروسازان بسیار بزرگ و جهانی هم در مدت زمان کوتاهی به فکر تغییر خط تولید افتادند و به تولید ماسک روی آوردند، اما تغییر راهبردی ندادند، آنها استراتژی که داشتند این است که در بلندمدت این گونه با این پدیده مقابله کنند؛ مثلاً با فاصله گذاری فیزیکی بتوانند تولید خود را ادامه دهند؛ چرخ اقتصادشان بچرخد اما در صورت تداوم این مسئله رفتاری داشته باشند. کشورهای پیشرفته همه این‌ها را مطالعه کرده اند و آینده‌پژوهی داشته اند، اینکه آینده محتمل چه می‌تواند باشد باید افراد نخبه نظر بدهند و از نظرات افراد دانشگاهی و آینده‌پژوه حتما استفاده شود.

آینده پژوه و استاد دانشگاه تبریز گفت: اول اینکه ما باید تفکر سیستمی را حاکم کنیم، چون جوامع اقتصادی و سیاسی با هم تنیده هستند. باید همیشه آمادگی خود را حفظ کنیم و آلترناتیوی برای آینده داشته باشیم، نباید تغییرات دلار و طلا در اقتصاد ما اثرات بسیار زیادی داشته باشد و تکان های عظیمی وارد کند.

دکتر رضازاده افزود: در گام دوم باید رهبر معظم انقلاب را محور قرار دهیم و بحث اقتصاد مقاومتی را بیشتر توجه کنیم، باید اقتصادمان تاب آور باشد و تاب‌آوری اقتصاد را مد نظر قرار دهیم.

وی اضافه کرد: آموزش عالی ما نیز متاثر از دنیا تحت تاثیر این اتفاقات قرار می‌گیرد؛ در ۱۰ سال آینده چیزی به نام دانشگاه نخواهیم داشت و دانشگاه های فناور و دانش بنیان جایگزین می شود؛ امروزه شرکت‌های گوگل و فیس بوک در استخدام‌ها شزط مدرک را حذف کرده اند و به هیچ عنوان به مدرک دانشگاهی و تحصیلات فرد اهمیتی نمی‌دهند آنها فقط با بیان اینکه هر کس در زمینه‌ای که مورد نیاز شرکت‌ است، توانمندی داشته باشد می‌توانند با عقد قرارداد برای این شرکت‌ها کار انجام دهند.

وی اظهار کرد: بنابراین بحث های آموزش دچار تحول می شوند و ما باید از الان بر روی این موضوع مطالعه کنیم تا با کمترین هزینه در حوزه آموزش عالی بتوانیم خودمان را با اتفاقات روی داده هماهنگ کرده و همگام با پیشرفت دانش جهانی خود را وفق بدهیم؛ امروزه بحث اقتصاد دانش بنیان بسیار مطرح است، بحث استارتاپ‌ها بسیار جدی است و ما باید استارتاپ ها را جدی بگیریم اقتصادمان را دانش بنیان کنیم و به سمت دانش بنیان کردن امور حرکت بکنیم.

تجارب کشورهای مختلف مانند چین، کره و تایوان نشان داد که می توان کرونا را مهار کرد

استاد دانشگاه گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز نیز گفت: از زمان شیوع این بیماری رد پای ۲ راهبرد متمایز در کشورهای مختلف را داشته ایم، راهبرد تسکین که بر پایه تئوری ایمنی گله ای یا ایمنی جمعی است، ولی تجارب کشورهای مختلف مانند چین، کره و تایوان نشان داد که می توان این بیماری را مهار کرد و نیاز به این راهبرد نیست از زمان شیوع این بیماری رد پای ۲ راهبرد متمایز در کشورهای مختلف را داشته ایم، راهبرد تسکین که بر پایه تئوری ایمنی گله ای یا ایمنی جمعی است، ولی تجارب کشورهای مختلف مانند چین، کره و تایوان نشان داد که می توان این بیماری را مهار کرد و نیاز به این راهبرد نیست.

دکتر نظری اضافه کرد: راهبرد سرکوب که منجر به مراعات اصل دورگزینی و قرنطینه حتمی  و شکستن حلقه اتصال است، اکنون اتخاذ این تصمیم بر همه ابعاد اقتصاد تاثیر بسزایی داشته و ضربه بحران کرونا بر اقتصاد جهان شدید است ولی عمق خسارت به راحتی قابل برآورد نیست.

وی گفت: این بیماری همه گیر به دلیل کاهش فعالیت های اقتصادی بنگاه ها در کشورهای مختلف بر ارزش سهام تاثیر شدیدی داشته و ارزش سهام  شرکت ها به شدت در مراحل اولیه شیوع کرونا کاهش یافت. 

وی ادامه داد: این بیماری بر بازار مالی در کشورهای مختلف نیز تاثیر جدی ایجاد کرده و کشورهای مختلف اقدام به کاهش نرخ بهره بانکی کردند تا از تعطیلی بنگاه های اقتصادی جلوگیری شود.

دکتر نظری گفت: اگر حضور کرونا استمرار یابد فقیر و غنی معنی پیدا می کند چون محدودیت منابع را داریم  و این موجب  شکل گیری اعتراضات اجتماعی خواهد شد، لذا در این میان لازم است یک بازنگری کلی در ساختار فکری و جهان بینی کارآفرینی ایجاد شود.

وی افزود: در واقع کار آفرینی صحنه بی بدیل از هوشیاری و حساسیت یک کارآفرین نسبت به محیط دایما در حال تغییر است، در این میان لزوم حمایت سریع و بدون قید و شرط دولت از کسب و کارهایی که منجر به تولید ارزش افزوده می شوند لازم و ضروری است.

دکتر نظری یادآور شد: بر اساس نگرش بدبینانه اینکه بحران تا پایان سال ۱۳۹۹ و سال ۱۴۰۰ ادامه داشته باشد و این بحران مدیریت نشود تاثیر مخربی بر اقتصاد کشور خواهد داشت.

وی گفت: بنابراین ناگزیر باید دولت به مردم و کسب و کارهای استارتاپی کمک کند، حمایت های ضربتی  و بلاعوض از سوی دولت باید در حوزه کسب و کارها صورت بگیرد، تسهیل سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران انجام شود و مالیات ها برای حمایت از مصرف کنندگان و بنگاه ها کاهش یابد. 

استاد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز گفت: کاهش هزینه های انرژی در بخش کسب و کار ضروری بوده و همدلی همه جانبه دولت و مردم باید افزایش یابد. 

دکتر نظری اظهار کرد: این بحران اولین مورد نبوده و آخرین مورد نیز نخواهد بود و باید برای این قبیل بحران ها آماده باشیم، آمادگی به سطح فردی محدود نمی شود چون شکل دقیق بحران  را نمی دانیم بنابراین باید جامعه را تقویت کرد.

وی ادامه داد: شیوع کرونا در جهان در حال تغییر بسیاری از پارادایم ها و عادات جوامع شده است، هر بحران دیگر  در این بحران نیز در سلسله مراتب اجتماعی پایین ترین سطوح هرم بیش از همه آسیب پذیر است.

وی افزود: میلیون ها مزد بگیر  در بخش های مختلف اقتصادی  کشور که بخش عمده آنان ناگزیر به حضور در محل کار هستند آسیب پذیر می باشند، به نقل از فرانک استودون بخش اصلی آمادگی برای رویایی با چنین رویدادهایی این است که در مقام انسان بدانیم ما همه با هم در این وضعیت قرار گرفته ایم پس به جای اندیشیدن به تقسیم نژاد و قومیت باید به این فکر کنیم که همه ما ناگزیر از یک گونه هستیم.

وی اظهار کرد: این موضوع که خطر جسمی این بیماری برای سالمندان است و جوانان هر چند ممکن است در این بیماری مصون باشند ولی از عواقب احتمالی  این بیماری و عوارض سنگین عاطفی، روانی و اقتصادی در امان نیستنداین موضوع که خطر جسمی این بیماری برای سالمندان است و جوانان هر چند ممکن است در این بیماری مصون باشند ولی از عواقب احتمالی  این بیماری و عوارض سنگین عاطفی، روانی و اقتصادی در امان نیستند.

دکتر نظری گفت: موضوع دور کاری در جهان و حتی ایران را نباید به عنوان یک واکنش یا پاسخی موقت به بحران تلقی کرد بلکه دورکاری از روزی که فضای مجازی و شبکه های اجتماعی پا به زندگی ما انسان ها گذاشته اند تبدیل به یک الزام شده و تعریف جدید از مفهوم کسب و کار را برای ما دارد، فرصت برای کسب وکارهای مجازی را خواهیم داشت.

وی افزود: ظاهرا دورکاری که پیامدکلی از شیوع کرونا است زودتر از آنچه که آینده پژوهان بیش بینی کرده بودند ضرورت خود را بر ما تحمیل کرده است و بسیاری از کارآفرینان برتر خیلی زودتر از  این اتفاق به استقبال آن رفته بودند و برخی کسب و کارها هم ناچار به پیروی شدند.

وی ادامه داد: به نقل از فرانک ام استون استاد برجسته تاریخ پزشکی در دانشگاه ییل در کتاب جدید خود بنام «اپیدمی ها و جامعه، از طاعون تا امروز»، چنین عنوان می کند که چگونه شیوع بیماری منجر به سیاست گذاری ها شده است، وی می گوید: "بیماری های عالم گیر رویدادهای تصادفی نیستندکه بی هشدار جوامع را رنجور کنند. اپیدمی ها گروهی از بیماری ها هستندکه گویی آینه ای در اختیار ما قرار می دهند". به نظر وی اپیدمی ها تا حدی تاریخ را شکل داده اند چرا که انسان ها را ناگزیر به سوی اندیشیدن درباره پرسش های بزرگ سوق می دهد.

دکتر نظری گفت: اپیدمی ها تاثیر عمیق بر اقتصاد داشته اند، به فرض طاعون نیمی از جمعیت قاره ها را کشت از این رو تاثیر عظیمی بر روی انقلاب صنعتی، برده داری و نظام ارباب رعیت گذاشت و می توان گفت هیچ بخش عمده ای از زندگی بشر نیست که بیماری های اپیدمی عمیقا بر آن اثر نداشته باشند اپیدمی ها تاثیر عمیق بر اقتصاد داشته اند، به فرض طاعون نیمی از جمعیت قاره ها را کشت از این رو تاثیر عظیمی بر روی انقلاب صنعتی، برده داری و نظام ارباب رعیت گذاشت و می توان گفت هیچ بخش عمده ای از زندگی بشر نیست که بیماری های اپیدمی عمیقا بر آن اثر نداشته باشند.

استاد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز تاکید کرد: در آینده آماده باشیم تا تفسیری کاملا بنیادین در ذهنیت ما ایجاد شود و مجبور هستیم به این فکر کنیم که باید به منزله نوع انسان با یکدیگر کار کنیم، برای مراقبت از یکدیگر ساماندهی شویم تا بدانیم سلامتی آسیپ پذیر ترین افراد در میان ما عامل تعیین کننده برای سلامتی همه ما است و اگر برای چنین کاری آماده نباشیم هرگز برای مقابله با این چالش ها آماده نخواهیم بود.

دکتر نظری گفت: وقتی می گوییم بیماری های عالم گیر آینه ای برای نشان دادن کیستی های ما هستند این آینه فقط طرف تاریک بشر را نشان نمی دهد بلکه طرف قهرمانانه را هم نشان می دهد و نمونه واقعی آن پزشکان هستندکه در خط مقدم نه برای منافع خود بلکه تعهدی که به دفاع از زندگی و سلامتی ضعیف ترین مردم جهان دارند.

شوک‌های وارده به اقتصاد چین ناشی از شیوع ویروس کرونا، بخش تجارت بین الملل ایران را دچار افت درآمدی می کند

دیگر استاد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز نیز بر خلاف نظر برخی کارشناسان معتقد است: با توجه به شرکای تجاری محدود ایران و توجه به اینکه حدود ۲۵ درصد تجارت خارجی و رسمی ایران با کشور چین است بر این اساس شوک‌های وارده به اقتصاد چین ناشی از شیوع ویروس کرونا، بخش تجارت بین الملل ایران را دچار افت درآمدی و اقتصادی خواهد کرد. 

دکتر ناهیدی با اشاره به اینکه خسارت کرونا در ایران از برخی کشورهای اروپایی کمتر است، افزود: جمعیت کشور ما جوان است و به همین دلیل ضریب مقاومت بیشتری نسبت به بیماری کرونا داشته، اما در اروپا بیشترین آسیب را در کشورهایی مثل ایتالیا که سن متوسط جمعیت آن بالا می باشد تحمیل کرده است و میزان مرگ و میر آن کشور نسبت به ایران بسیار بالاتر است. 

وی با اشاره به دیگر تاثیرات کرونا در اقتصاد کشور گفت: ‌دولت مجبور شده مخارج بهداشتی خود را نیز افزایش دهد، البته کرونا نشان داد که باید دولت‌ها در بخش‌های بهداشتی بیشتر سرمایه گذاری کنند، چون این سرمایه گذاری می تواند در بلند مدت کشورها را مقابل بلایای مختلف و بیماری های از این دست مقاوم سازد.

ناهیدی یادآور شد: در ایران دولت بر منابع درآمدی مثل نفت و مالیات متکی است، اما با تنگناهای روبرو شده، مجبور است ‌از درآمد دارایی و کسب مالیات تامین بودجه کند، ولی از طرف دیگر نیز اخذ مالیات از مردم و واحدهای تولیدی به علت مشکلات ایجاد شده در اثر کرونا با مشکل روبرو شده استدر ایران دولت بر منابع درآمدی مثل نفت و مالیات متکی است، اما با تنگناهای روبرو شده، مجبور است ‌از درآمد دارایی و کسب مالیات تامین بودجه کند، ولی از طرف دیگر نیز اخذ مالیات از مردم و واحدهای تولیدی به علت مشکلات ایجاد شده در اثر کرونا با مشکل روبرو شده است.

وی همچنین گفت: دولت بهتر است که پیکره خود را چابک سازی کند تا در این گونه مواقع تورم‌زا نباشد و بتواند مشکلات را خنثی کند؛ هر بادکنک ظرفیتی دارد پس بنابراین باید هوشمندانه رفتار شود و اجازه بزرگ شدن بیش از حد دولت داده نشود.

هماهنگی و تنظیم: پیمان پاکزاد