استاد دانشگاه: توسعه زیرساخت الکترونیک، راهکار گذر اقتصاد از کروناست

دکتر کریم اسلاملوییان، عضو هیات علمی بخش اقتصاد دانشگاه شیراز یکشنبه در گفت ‌و گو با ایرنا بیان داشت: به سبب شیوع کرونا در کشور با مشکلاتی جدی در حوزه اقتصادی مواجه خواهیم بود زیرا درآمدهای مالیاتی که در بودجه پیش‌بینی شده بود به احتمال زیاد تحقق نمی‌یابد و دولت با کسری بودجه‌ای فراتر از پیش‌بینی‌ها مواجه خواهد شد.

وی افزود: دلیل کسری بودجه، از یک سو افزایش مخارج دولت و از سوی دیگر کمک بلاعوض به بنگاه‌های اقتصادی و اعطای یارانه به مردمی است که از کرونا صدمه دیده‌اند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: قیمت نفت نیز که در مدت اخیر کاهش شایان توجهی یافته بود، به آرامی در حال بازگشت است، در عین حال، باید گفت از درآمدهای نفتی در این مدت کاسته شده است و تحریم‌ها نیز که از قبل وجود داشته، معضلات اقتصادی را برای کشور پدید آورده است.

عضو هیات علمی دانشگاه شیراز، کاهش صادرات را نیز از عوامل آسیب‌زننده به اقتصاد ملی برشمرد و بیان داشت: پیش از این، بخش مهمی از صادرات ایران به کشورهای چین، عراق، امارات، افغانستان و ترکیه بود اما از آنجا که مرزها به دلیل نگرانی‌های بهداشتی دو طرف بسته شد، تبادلات بازرگانی کاهش یافت و حتی با فرض اینکه بحران زودتر رفع شود و بتوانیم دوباره صادرات را توسعه دهیم، دستکم 2 یا سه ماه را از دست داده‌ایم.

اسلام‌لوییان ادامه داد: بر اساس آمار، تراز تجاری در چند ماه گذشته منفی بوده و چون ارزش صادرات در حال حاضر کمتر از واردات است، با کسری تراز تجاری نیز مواجهیم، البته اینها مشکلات مهمی است که می‌توان از پس آنها برآمد به شرط اینکه مدیریت شود و بحران هم زیاد به طول نینجامد.

استاد اقتصاد دانشگاه شیراز با اشاره به اینکه در سطح استانی به تبع مشکلات کشور، بخشی از بنگاه‌های تولیدی که فعالیتشان برمبنای صادرات بوده، صدمه دیده‌اند، گفت: استان هم مانند کشور در این زمینه دچار لطمه شده است که به معنای کاهش تولید، تعدیل نیرو و افزایش بیکاری است.

وی عنوان کرد: فارس استانی گردشگرپذیر است و به ویژه در ایام نوروز بخش مهمی از درآمدها از این طریق تامین می‌شود. فصل گردشگری در فارس از اسفند آغاز می‌شود و تا اردیبهشت‌ماه ادامه دارد. کرونا با تعطیلی و لغو سفرها به شدت به بخش گردشگری، هتلداری، حمل و نقل، رستوران‌ها و بنگاه‌های مرتبط با آنها صدمه وارد کرده است.

فارس در حوزه اقتصاد گردشگری به حمایت نیاز دارد

عضو هیات علمی دانشگاه شیراز همچنین گفت: آسیب در این حوزه در کشور به‌ صورت کلی اما در فارس و به‌ویژه در شیراز به ‌صورت خاص بوده است و این استان در این زمینه به حمایت نیاز دارد، از سوی دیگر این موضوع سایر حوزه‌های مرتبط را نیز متاثر کرده‌ است و برخی بخش‌ها به‌صورت غیرمستقیم آسیب دیده‌اند.  

وی، با اشاره به اینکه از دریچه‌ای دیگر، کرونا باعث ایجاد تحولاتی مثبت هم در کشور شده است، بیان داشت:برای مثال ارائه خدمات به ‌صورت دیجیتالی و اینترنتی که قبلا کمتر مورد توجه بود و همچنین نوآوری‌ها و خلاقیت‌هایی که در بنگاه‌ها و صنوف به وجود آمد، باعث شده فرصتی مطلوب برای ارائه‌دهندگان خدمات به ‌صورت سنتی ایجاد شود تا زیرساخت‌های خود را بهبود بخشند.

اسلاملوییان افزود: ارائه خدمات تجارت الکترونیک از آنجا که در سرعت، هزینه، کاهش آلودگی محیط، سلامت انسان و محیط‌زیست موثر است، اثراتی مطلوب در آینده خواهد داشت.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه با فرض طولانی‌تر شدن کرونا، بنگاه‌های اقتصادی ناچار خواهند بود ارائه خدمات الکترونیک را توسعه بخشند، گفت: از همین رو باید ظرفیت مناسب با تغییرات را در خود ایجاد کنند و انعطاف‌پذیر و چابک باشند تا بتوانند فورا خط تولید را متناسب با شرایط تغییر دهند و این موضوع به‌منزله فرصتی برای بنگاه‌ها در سطح ملی و استانی است.

وی، یکی از اثرات دائمی بحران کرونا را توسعه فناوری، تجارت الکترونیک و همچنین بازگشت اقتصادها به خود دانست.

بحران کمبود مواد غذایی در صورت تداوم کرونا کشورها را تهدید می‌کند

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که چه خطراتی با تداوم کرونا جوامع را با خطر جدی مواجه می‌کند، از بحران احتمالی کمبود مواد غذایی یاد کرد و گفت: از آنجا که زنجیره تامین و عرضه به هم خورده است و بسیاری از کشورها واردکننده مواد غذایی هستند، افزون بر اینکه قیمت مواد غذایی گران خواهد شد، برخی کشورها ممکن است دچار قحطی شوند، بنابراین در کشوری مثل ایران امنیت مواد غذایی بسیار مهم است و امروز باید از این مساله درس بگیریم.

اسلاملوییان افزود: اگر کرونا تداوم یابد یا بحرانی شبیه به آن رخ دهد باید بتوانیم امنیت غذایی را تامین کنیم، از همین رو توجه به بخش کشاورزی در پساکرونا بسیار اهمیت دارد، همچنین کشورها باید در کوتاه مدت و بلندمدت بیشتر به خود تکیه کنند.

وی، با بیان اینکه دولت باید به جای اعطای کمک‌های نقدی، بودجه عمرانی و سرمایه‌گذاری را افزایش دهد، اظهار داشت: این کار به بهبود زیرساخت‌های اقتصادی از طریق ایجاد اشتغال کمک خواهد کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه شیراز همچنین پیشنهاد کرد که مخارج مصرفی دولت اضافه نشود و در مقابل مخارج عمرانی فزونی یابد زیرا باعث تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و ایجاد شغل می‌شود و از این رهگذر بخش خصوصی نیز فعال خواهد شد.

این استاد دانشگاه بیان کرد: از آنجا که بی‌شک با صادرات محدودی مواجه خواهیم بود، منابع ارزی کشور باید مدیریت شود تا با شوک‌های ارزی مواجه نشویم. افزایش ناگهانی قیمت ارز باعث ایجاد عدم‌ اطمینان در اقتصاد و کاهش سرمایه‌گذاری خواهد شد، همچنین موجب می‌شود قیمت‌ها به شدت افزایش یابد.

وی، با اشاره به اینکه اثرات اقتصادی کرونا ممکن است استمرار یابد، گفت: اگر واکسن یافت شود و بیماری به‌زودی پایان یابد، اثرات آن ظرف چندماه به تدریج برطرف خواهد شد اما اگر وضعیت بحرانی ادامه یابد در عادات، رفتار و فناوری اثر خواهد گذاشت و دنیای پس از کرونا جهانی خودخواه‌تر خواهد شد.

اسلام‌ لوییان بیان کرد: در کوتاه‌مدت و میان‌مدت در جهان کرونایی، هر کشوری بیش از پیش به فکر منافع شخصی و تکیه بر خود است، بنابراین می‌توان گفت کشورها از وضعیت جهانی‌شدن دور می‌شوند و ملی‌گرایی افزایش می‌یابد. البته با رفع کامل تبعات بحران، این موضوع چندان داومی نخواهد داشت و به سمت باز شدن بیشتر اقتصاد خواهیم رفت.

وی ادامه داد: اگر کشور بخواهد در بلندمدت نه فقط برای کرونا برای هر بحرانی، آماده باشد باید کیفیت نهادی را افزایش دهد تا فساد کمتر و سرعت رونق کسب و کارها سریع‌تر شود، ضرورت افزایش ثبات سیاست‌ها نیز در بهبود شاخص‌های کیفیت نهادی اهمیت دارد که همه اینها خود به خود اتفاقات خوبی را رقم خواهد زد که در تمام بحران‌ها کارامد خواهد بود نه فقط در کرونا.