سایه سنگین کرونا بر بازار صنایع دستی آذربایجان‌غربی

بیماری کرونا که از اوایل اسفند سال گذشته در کشور و آذربایجان غربی شایع شد، بسیاری از اصناف، فعالان اقتصادی، فعالیت کنندگان در بخش های مختلف و هنرمندان را در اکثر نقاط دنیا به ویژه ایران درگیر کرد و موجب بروز مشکلات اساسی در  زندگی آنان شد.

این اثرگذاری به حدی بود که بسیاری از کمپانی های بزرگ دنیا نیز در برابر آن، نتوانستند دوام بیاورند و با تعدیل نیرو و همچنین کاهش هزینه ها، مجبور شدند تا بخشی از بازارهای هدف خود را نیز تعطیل کنند.

در این میان، هنرمندان در جای جای دنیا، تاثیرپذیری بسیار بدی از شیوع بیماری کرونا داشتند و فعالان هنری که زندگی آنان با فروش آثار می چرخید، بیشترین اثر درآمدی را متحمل شدند که ایران و آذربایجان غربی نیز از این قاعده مستثنی نبود.

اواسط اسفند سال گذشته، زمانی که هنرمندان صنایع دستی آرزو داشتند تولیدات خود را به فروش رسانده و حاصل زحمات خود را با استفاده از بازار نوروزی پیش رو ببینند، به جای درآمد مناسب شاهد ضربه های سنگین "کرونا" بر هنر خود شده و نه تنها سودی حاصل نکردند، بلکه بی رونقی بازار تولیدات خود را شاهد شدند.

هنرمندانی که منتظر رسیدن نوروز و ایام عید بودند تا حضور گردشگران و مسافران به بازار آنها رونقی دهد و دست آنها را در ایام عید پر کند، شاهد وضعیت دیگری شده و دست هایشان خالی از نتیجه زحماتشان شد.

منبت کار برجسته استان و دارنده مهر "اصالت یونسکو و چهار نشان ملی" در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: کرونا ضربه سنگینی به هنرمندان صنایع دستی استان زد و با شیوع بیماری کرونا تمامی نمایشگاه ها،  فروشگاه ها و بازارهای فروش صنایع دستی تعطیل شد و با تعطیل شدن نمایشگاه ها و مراکز فروش امید هنرمندان صنایع دستی به یاس تبدیل شد و زحمت چندین ماهه و ساله آنها بدون نتیجه ماند.

"جواد درویش زاده" با بیان اینکه خسارت جبران ناپذیری بر صنایع دستی استان وارد شد، افزود: همه دلخوشی هنرمندان صنایع دستی به مناسبت ها  و اعیاد طول سال است ولی امسال این دلخوشی از آنان گرفته شد و ایام عید و مناسبت ها همه به تعطیلی کشانده شد و این تعطیلی ها رکود بازار صنایع دستی را مضاعف کرد.

وی اظهارداشت: با تعطیلی گردشگری، فروش صنایع دستی هم پیش  از پیش متوقف شد زیرا هرساله حضور مسافران و گردشگران باعث فروش تولیدات هنرمندان می شد ولی امسال این اتفاق روی نداد و مشکلات هنرمندان صنایع دستی را پررنگ‌تر کرد.

این منبت کار برجسته استان با بیان اینکه آنچه که اتفاق افتاد غافلگیر کننده بود، گفت: صنایع دستی جزو فرهنگ و هویت این دیار است و هنرمندانی که در رشته های مختلف صنایع دستی فعالیت می کنند، درسایه توانایی و قابلیت خود رشد یافته اند بنابراین آسیب دیدن فرهنگ و هویت یک استان و همچنین هنرمندان آن تبعات ناخوشایندی به دنبال دارد و پر کردن جای این هنرهای فاخر و این هنرمندان غیر ممکن و بسیار سخت است.

درویش زاده اظهار امیدواری کرد که شیوه ای جدید و راهکاری مناسب برای فروش و معرفی تولیدات هنرمندان صنایع دستی ارایه شود زیرا هنرمندان صنایع دستی ضعیف ترین قشر جامعه هستند بنابراین ضربه ناشی از این بیماری برای آنها سنگین تر خواهد شد.

دارنده مهر اصالت یونسکو افزود: در چنین شرایطی باید تدابیری اتخاذ شود تا شاید نهادها و ارگان های مختلف از حربه اهدای جوایز  تولیدات هنرمندان صنایع دستی استفاده کرده و با خرید محصولات آنها گامی در جهت حمایت از آنها برداشته شود.

وی افزود: فضای به وجود آمده همچنین تهیه مواد اولیه و سایر مواد مورد نیاز برای تولید صنایع دستی را با دشواری مواجه کرده که این امر موجب دوچندان شدن مشکلات بوده است.

هنرمند دیگر و دارنده ۲ نشان ملی در حوزه صنایع دستی هم در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: صنایع دستی با گردشگری پیوندی عمیق دارد و ورود گردشگر و توریست است که می تواند بازار فروش تولیدات صنایع دستی را پر رونق کند.

حمید بهجت ادامه داد: بهمن و اسفندماه از پرکارترین ماه های سال برای هنرمندان صنایع دستی است و هنرمندان تا ۲۰ اسفند تولیدات خود را آماده می کنند تا در اختیار سفارش دهندگان و خریداران بگذارند ولی متاسفانه شیوع بیماری کرونا از اسفند سال گذشته این فرصت را از هنرمندان صنایع دستی گرفته است.

این منبت کار و کنده کار برجسته استان اظهار داشت: با شیوع بیماری کرونا حتی کسانی که سفارش داده بودند، از دریافت سفارش خود منصرف شدند و همچنین به دلیل تعطیلی رفت و آمدها تولیداتی که هرسال به شهرهای مختلف از جمله شیراز، تبریز، مشهد و اصفهان ارسال می شد، متوقف شده و به عبارتی معلق ماند.

وی افزود: تعطیلی رفت و آمد توریست و گردشگر به استان باعث کاهش فروش تولیدات هنرمندان شده و آسیب زیادی به صنایع دستی و هنرمندان این حوزه وارد کرد.

منبت کار و کنده کار برجسته استان ادامه داد: به دلیل نبود گردشگر و مسافر و بازار فروش، درآمد ماهیانه ام به ۳۰ درصد رسیده که تنها هزینه های حداقلی را جبران می کند.

بهجت افزود: صنایع دستی اولویت آخر مردم عادی است؛ مردم عادی با توجه به شرایط اقتصادی قدرت خرید آنها را ندارند بلکه توریست ها، مسافران و گردشگران صنایع دستی را به عنوان هدیه می خرند که امسال کرونا این فرصت را از هنرمندان گرفت.

مدیرکل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی هم در این باره اظهار داشت: در اسفند سال گذشته و همچنین فروردین و اردیبهشت سال جاری، کرونا ۲۸ میلیارد و ۴۸۰ میلیون ریال به صنایع دستی استان خسارت وارد کرد.

جلیل جباری ادامه داد: از این میزان خسارت یک میلیارد ریال به مراکز آموزشی صنایع دستی استان خسارت وارد شده است.

وی با بیان اینکه دربخش صنایع دستی بیشترین خسارت وارده به کارگاه های تولیدی بوده، افزود: دراین بخش زیان وارده برابر با ۲۴ میلیارد و ۴۸۰ میلیون ریال است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی افزود: شیوع بیماری کرونا در آستانه عید نوروز اتفاق افتاد و همین موضوع موجب افزایش خسارت ها دراین بازه زمانی شده و باعث کاهش و به صفررسیدن فروش فروشگاه ها و بازارچه های صنایع دستی شد.

جباری افزود: همچنین سه میلیارد ریال به فروشندگان محصولات صنایع دستی در استان خسارت وارد شده است.

وی اظهارداشت: برای جبران خسارات وارده ناشی از بیماری کرونا بسته های حمایتی، تسهیلات بانکی به میزان ۱۶ میلیون تومان، بیمه بیکاری و کمک های بلاعوض به آسیب دیدگان از کرونا اعطا می شود.

جباری ادامه داد: ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر در حوزه صنایع دستی استان شاغل هستند که از این میزان ۲ هزار و ۵۰۰ نفر شناسنامه دار شده اند.

شیوع بیماری کرونا ضربات و خسارت جبران ناپذیری به حرفه ها، کسب و کارهای مختلف،  اهالی فرهنگ و هنر و سایر صنوف وارد کرده و باعث رکود فعالیت آنها شد ولی دراین میان صنایع دستی آذربایجان‌غربی و هنرمندان این صنایع باتوجه به پیوند عمیق صنایع دستی با هویت و فرهنگ این دیار بیشتر از همه صنوف و مشاغل طعم تلخ ضربه سنگین کرونا را چشیده و از ادامه حیات بازماندند.

۴۰ نوع صنایع دستی توسط هنرمندان آذربایجان‌غربی تولید می شود؛ صنایع چوب در مرکز استان، قالی بافی و نساجی درجنوب استان، تراش سنگ درشمال  از جمله هنرهای بومی این استان به شمار می رود.

همچنین نساجی سنتی، سفال و سرامیک،هنرهای چوب، پوشاک سنتی،صنایع دستی فلزی و روی شیشه و دیگر پیشه های سنتی وابسته به صنایع دستی از جمله رنگرزی گیاهی و نخ ریسی سنتی از دیگر صنایع دستی فعال دراستان محسوب می شود.