راهبرد پاکستان برای غلبه بر بحران بی‌آبی چیست؟ 

طبق برنامه ملی پاکستان برای سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، طی ۷۱ سال گذشته سرانه در دسترس بودن در آب در این کشور از ۵۲۶۰ مترمکعب به میزان نگران کننده کاهش و به ۹۳۵ مترمکعب سقوط کرده است. 

نگرانی‌های زیست محیطی، تغییرات درحال گسترش اقلیمی و کاهش پوشش جنگلی نیز از عوامل برجسته کم آبی در پاکستان عنوان شده و مسئولان این کشور هشدار دادند که در صورت عدم اجرای استراتژی موثر برای ذخیره آب، سرانه در دسترس بودن آب کشور تا سال ۲۰۲۵ به ۸۶۰ مترمکعب کاهش می‌یابد. 

گزارش رسانه‌های پاکستان حاکی از کمبود منابع آب شیرین و افزایش تقاضای روز افزون جمعیت رو به رشد است که بحران بی‌آبی در این کشور را جدی‌تر کرده است. 

طبق استانداردهای بین المللی، یک کشور باید سالانه به ازای هر نفر ۱۸۰۰ مترمکعب آب داشته باشد و سرانه کمتر از یک هزار متر مکعب به معنای آن است که کشور با کم آبی مواجه است.

کارشناسان در پاکستان ابراز نگرانی کرده‌اند که در صورت عدم اتخاذ تدابیر برای صرفه جویی در مصرف آب کشور، سرانه آب تا سال ۲۰۴۰ حتی به ۵۰۰ مترمکعب کاهش خواهد یافت. 

علاوه بر این یک کشور برای جلوگیری از تاثیر منفی تغییرات آب و هوایی بر کاهش نیاز آب، باید ۲۵ درصد کل زمین خود را به جنگل و پوشش‌های سبز اختصاص دهد. 

در عین حال براساس داده‌های سازمان مراتع و جنگل‌ها در پاکستان، این کشور تنها ۵.۰۱ درصد پوشش جنگلی دارد و سالانه ۲۷ هزار هکتار پوشش سبز را به دلیل قطع درختان از دست می‌دهد. 

در برنامه ملی پاکستان که از لحاظ کمبود آب در جایگاه بیست و سومین کشور در فهرست جهانی قرار دارد، آمده است: ۳۶ درصد مردم این کشور به آب آشامیدنی ایمن دسترسی دارند درحالی که ۲۱ میلیون نفر نیز مجبورند برای دریافت آب مسافت‌های طولانی را طی کنند. 

برنامه عمران خان برای مقابله با بی‌آبی در پاکستان

برنامه سالانه ملی پاکستان که بحران بی‌آبی در این کشور را زیر نظر دارد، چندین طرح برای مقابله با تاثیر تغییرات اقلیمی در داخل شامل طرح کاشت ۱۰ میلیارد نهال، گسترش پوشش سبز و سایر موارد در دستور کار قرار دارد. 

توسعه سدسازی در پاکستان نیز ابتکاری است که «عمران خان» نخست وزیر این کشور به تازگی دستور آن را صادر کرده و قرار است ساخت سدهای کوچک و متوسط برای ذخیره‌سازی آب و جلوگیری از تشدید بحران بی‌آبی آغاز شود. 

مسئله بی‌آبی در پاکستان به ویژه طی یک دهه اخیر بزرگترین تهدید در مقایسه با تورم غیرقابل کنترل، تروریسم، ضعیف مدیریت شهری و زیرساخت‌ها تعبیر شده به طوری که گزارش صندوق بین المللی پول حاکی از رتبه سوم پاکستان در میان کشورهای مواجه با کمبود حاد آب، است. 

اخیراَ مقامات وزارت منابع آبی پاکستان به اطلاع اعضای کمیته ویژه کمبود آب در مجلس سنای این کشور رساندند که پاکستان به عنوان یک کشوری که با معضل آب روبرو است، از ظرفیت ذخیره استفاده از آب برای حداکثر ۳۶ روز است در حالی که سایر کشورهای جهان قادر به ذخیره آب برای ۱۳۰ روز استفاده است. 

پاکستان به شدت با کمبود سد برای ذخیره آب و جلوگیری از ضایعات است موضوعی که حتی ساخت بزرگترین سد معروف به سد «کالاباغ» نیز گرفتار میان اختلافات سیاسی میان دولت‌های ایالتی این کشور است. ساخت این سد به دلیل اختلافات بین ایالت‌های پاکستان، طی دو دهه گذشته مسکوت مانده است در حالی که کارشناسان پاکستانی معتقدند تنها راه برون رفت چالش کمبود آب احداث سدهای بزرگ از جمله سد 'کالا باغ' در این کشور است، موضوعی که عمران خان نخست وزیر پاکستان آن را در اولویت اساسی دولت خود قرار داده است. 

وی اواسط ماه گذشته میلادی جلسه فوق العاده برای بررسی راهبرد ملی امنیت آب و ساخت سدها را به ریاست خود برگزار کرد و از مسئولان خواست تا روند ساخت سدهای جدید در پاکستان برای تامین نیازهای کشاورزی و همچنین تولید انرژی مورد نیاز کشور سرعت بخشند. 

جلوگیری از ذوب یخچال‌های طبیعی در پاکستان، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و کمک به تقویت توان کشور برای مقابله با چالش تغییرات اقلیمی از جمله راهکارهایی است که دولت اسلام‌آباد با مشارکت صندوق آب و هوای سبز (GFC) برای کاهش بحران بی‌آبی دنبال می‌کند. 

کمیته ویژه نخست وزیر پاکستان با محور رسیدگی به معضلات تغییرات اقلیمی نیز ارتقای محیط تمیز، هوای پاک، مدارس تمیز و ساخت و ساز ساختمان‌ها با پوشش سبز را در دستور کار قرار داده که هدف آن کاهش پیامدهای تغییرات اقلیمی در پاکستان است که می‌تواند از بحران کم آبی نیز بکاهد.