ماسک‌های پارچه‌ای خانگی از نظر مکانیزم فیلتراسیون مردود هستند

با شیوع ویروس کرونا در ماه های پایانی سال گذشته در کشور ما همچون سایر کشورهای دنیا، برای پیشگیری، حفاظت و جلوگیری از ابتلا و انتشار این ویروس در بین افراد، در سطح جوامع استفاده از ماسک و دستکش جزو اقلام ضروری قرار گرفت.

در ابتدای شیوع ویروس کرونا در کشور، ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر با کمبود ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی کننده مواجه شد؛ به طوری که برای تامین این نیاز ضروری برای جلوگیری از گسترش این ویروس در بین افراد، بسیاری از شرکت های تولیدکننده برای افزایش خط تولید خود اقدام کردند و در کنار آنها نیز گروه های جهادی در بین مردم برای رفع این نیاز شکل گرفت و اقدام به دوخت ماسک در بیرون از کارگاه ها و کارخانه های صنعتی کردند.

درحالی که تا چندی پیش فقط کادر بهداشت و درمان با انواع ماسک ها آشنا بودند، با شیوع این ویروس و گسترش آن در کشور مردم عادی نیز با برخی از انواع ماسک ها و اصطلاحات مربوط به آن آشنا شدند. در این بین ماسک های بی بافت یکی از انواع ماسک هایی است که در کشور تولید شده و در بازار در دسترس مردم قرار گرفته است.

منسوجات بی بافت گونه‌ای از پارچه است که بدون بافت تولید می‌شوند؛ به این شکل که الیاف در هم آمیخته شده و روی آن‌ها عملیات اتصال انجام می‌شود. در حال حاضر ۳۰ درصد از منسوجات جهان بی بافت هستند و روز به روز به تعداد آن‌ها اضافه می‌شود. رایج‌ترین گونه این منسوجات نمد است که در کشور ما جزو صنایع دستی برخی از شهرها معرفی شده است.

ماسک‌ها، پادری‌ها، ایزوگام، انواع عایق‌ها، کاغذهای دیواری انواع دیگری از منسوجات بی بافت هستند. منسوجات بی بافت (NON-WOVEN) منسوجاتی هستند که مستقیماً از الیاف جدا از هم به وجود می آیند، به این صورت که الیاف به روش های مختلف از جمله سوزن زنی (NEEDLING MACHINE)، حرارتی (TERMOBONDING ) یا با استفاده از چسب یا بایندر (CHEMICAL BONDING) به یکدیگر اتصال یافته و تولید یک سطح کامل به صورت پارچه می کنند.

امروزه منسوجات بی بافت که نام علمی آن Nonwoven fabrics است، کاربردهای وسیعی پیدا کرده‌اند و روزانه به تعداد محصولات این صنعت افزوده می‌شود. مهم‌ترین کاربرد این صنعت در بهداشت و درمان است که لباس‌های بیمارستانی، پدها، ست‌های جراحی، چسب زخم‌ها، باند و گاز را شامل می شوند.

یک شرکت دانش بنیان مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان با شیوع کرونا در کشور اقدام به تولید ماسک های بی بافت با قابلیت ۹۸ درصد فیلتراسیون برای مصارف بهداشت عمومی کرده است.

شرکت الیاف توانمند صنعتی اصفهان (اتصا) شرکت دانش بنیانی است که به گفته روح الله رستمی مدیرعامل آن در زمان شیوع ویروس کرونا در کشور سه نوع ماسک تمام بی بافت الیافی تولید کرده است.

وی که دارای دکتری مهندسی تکنولوژی نساجی است، روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا در خصوص تفاوت این نوع ماسک با سایر ماسک های موجود در بازار توضیح داد: در کل منسوجاتی که وجود دارد یا بافته شده اند یا بی بافت هستند. بافته شده ها مانند همه البسه های مرسومی است که از آنها استفاده می کنیم. اما بی بافت ها دارای تکنولوژی دیگری از منسوجات هستند مثل کف پوش ها و فیلترها یعنی هیچگونه بافت، دوخت یا نخی در تولید آنها به کار نرفته است.

مدیرعامل این شرکت دانش بنیان بیان کرد: از این نظر مکانیزم فیلتراسیون بی بافت ها به دلیل اینکه هیچگونه سطحی دچار گرفتگی نشده و منافذ آنها مهار نشده است، از بهترین فیلترها می توانند باشند. در بحث فیلترها این توقع را داریم که سطح فیلترها یا ماسک ها بتواند به طور یکسان در مقابل هوا، سیال یا هر چیز دیگری، عملکرد فیلتراسیون را انجام دهد.

رستمی با اشاره به اینکه درحال حاضر ماسک های بی بافت تولیدشده در داروخانه ها توزیع می شوند و به طور کلی برای مصارف بهداشت عمومی تولید شده اند، افزود: با شیوع ویروس کرونا این شرکت چهار نوع ماسک تولید کرد که سه نوع آن ماسک تمام بی بافت الیافی بود و یک نوع آن نیز که مراحل صفر تا صد تولید آن در حال انجام است، مربوط به ماسک جراحی است.

ماسک‌های بی‌بافت قابلیت شست‌وشو دارند

وی در خصوص مدت زمان مصرف این ماسک ها گفت: چون ماسک های بی بافت قابلیت شست‌وشو دارند؛ بنابراین می شود از طریق شست‌وشو با شوینده ها، آلاینده های موجود روی ماسک ها را حذف کرد، فقط باید درنظرداشت که ماسک بعد از شست‌وشو، باید ضدعفونی شود. این ضدعفونی می تواند در آون یا با استفاده از اتو و در بهترین حالت با اشعه یووی برای استفاده دوباره انجام شود.

وی در خصوص تشخیص ماسک های بی بافت از ماسک های موجود در بازار گفت: لایه میانی این ماسک باید حتما شبیه کاغذ باشد که عملکرد اصلی فیلتراسیون را انجام می دهد. اینکه مردم از ماسک استفاده می کنند و می گویند نفسمان گرفت، باید واقعا همین اتفاق بیفتد، چون ماسک را باید بعد از ۴ تا ۶ ساعت تعویض کرد.

ماسک‌های پارچه‌ای خانگی فیلتراسیون مناسب ندارند

وی در خصوص میزان فیلتراسیون ماسک های پارچه‌ای خانگی گفت: ماسک های پارچه ای خانگی حتی سه لایه از نظر علمی به جهت میزان فیلتراسیون، ماسک های خوبی نیستند؛ در واقع هر نوع ماسک که بافت داشته باشد، از نظر مکانیزم فیلتراسیون مناسب نیست.

رستمی ادامه داد: ماسک های پارچه ای موجود که مردم تصور می کنند راحتی پوشش دارد، ماسک واقعی نیستند و عملکرد ماسک را ندارند؛ هر نوع ماسک پارچه ای از نظر مهندسی علمی مردود است. در صورتی که میزان فیلتراسیون ماسک های بی بافت تا ۹۸ درصد در آزمایشگاه ها تایید شده است.

در مبحث فیلتراسیون ماسک ها در برخی از موارد در خصوص فیلتراسیون میکروپارتیکل‌ها صحبت می شود مثل گردوغبار، در برخی از فیلتراسیون ها هم از عناصر سمی یا مضر برای تنفس مثل مواد آلاینده کارخانه ها گفته می شود و در مواقعی هم از فیلتراسیون برای جلوگیری از ویروس یا باکتری توسط ماسک برای مراکز درمانی صحبت می شود؛ از این جهت برای هر کدام از این ها باید فیلتر خاص آن طراحی شود، چیزی که ما در این شرکت دانش بنیان تولید کردیم، صرفا ماسک برای مصارف بهداشت عمومی بوده است.

وی گفت: استفاده از ماسک های تولیدی بستگی به این دارد که بدانیم محیط چه نوع آلایندگی هایی دارد، باید محیط را چک کنیم، میزان آلاینده ها را در محیط داشته باشیم و بعد باید بررسی کنیم که بر اساس نسبت پرسایزها یا اندازه منافذ، چه فیلتر یا ماسکی را باید تهیه و تولید کنیم.

رستمی با اشاره به تولید روزانه پنج هزار ماسک بی بافت در این شرکت در دوران شیوع کرونا اظهار داشت: امروزه در کشور ما بر اساس نیازی که به ماسک وجود دارد، ماسک های مختلفی تولید شد، اما تولید ماسک به لحاظ اینکه باید چه خصوصیاتی داشته باشد و چطور تولید شود، تفاوت های بسیار دارد. تلاش ما در این شرکت این بوده است که اگرچه با تیراژ کم اما یک ماسک علمی را به بازار عرضه کنیم.